دریا نیوز// طبق آخرین بررسی‌ها، ۶۰ شهر جهان خود را «شهر خلاق» نامیده‌اند: از منچستر خلاق تا بریستول و لندن خلاق در انگلستان … در کانادا نیز تورنتو با برنامه فرهنگی خود برای تبدیل به یک شهر خلاق، ونکوور با کارگروه شهر خلاقش و همچنین اتاوا با برنامه‌ای برای گذار به یک شهر خلاق، مجدانه این ایده را پیگیری می‌کنند.در استرالیا استراتژی شهر خلاق بریسبان و همچنین آکلند خلاق را می‌بینیم. در آمریکا نیز سینسیناتی خلاق، خلیج تامپای خلاق، و انبوهی از مناطق خلاق دیگر به چشم می‌خورد. سال ۲۰۰۱ طرحی با عنوان «شهرهای خلاق» در واشنگتن به اجرا درآمد. سال ۲۰۰۳، دانشگاه اوزاکای ژاپن دانشکده‌ای با عنوان شهرهای خلاق تأسیس کرد و شبکه شهرهای خلاق ژاپن را در سال ۲۰۰۵ به راه انداخت. یوکوهاما نیز از سال ۲۰۰۴ عنوان شهر خلاق را یدک می‌کشد. سال ۲۰۰۴، یونسکو نیز در قالب برنامه جهانی خود پیرامون تنوع فرهنگی، شبکه شهرهای خلاق را راه‌اندازی کرد که ادینبرگ اولین عضو آن بود و ازآن‌پس تاکنون شهرهای زیادی به آن پیوسته‌اند.
انواع شهر خلاق
شهر خلاق پدیده‌ای است که امکان دارد در دوره‌ای وجود داشته باشد، اما هیچ محیط شهری برای همیشه به‌صورت خلاق عمل نمی‌کند. انواع شهر خلاق عبارت‌اند از:
۱-شهرهای فناورانه – نوآور
چنین مکان‌هایی به‌عنوان زادگاه توسعه فناوری جدید و حتی گاهی به‌عنوان مراکز تحولات واقعی فناوری عمل کرده‌اند. از نمونه‌های تاریخی در این زمینه می‌توان از شهرهای منچستر قرن ۱۹(صنعت نساجی)، گلاسکو (کشتی‌سازی)، برلین (وسایل الکتریکی) نام برد. شهرهای فناورانه- نوآور در دهه اخیر، عمدتاً در مناطقی چون دره «سیلیکن» (سانفرانسیسکو و پالوآلتو) در ایالت متحده و «آکسبریج» (آکسفورد و کمبریج) در بریتانیا قرارگرفته‌اند.
۲-شهرهای فرهنگی – فکری
خلاقیتی که شهرهای فرهنگی- فکری از خود نشان می‌دهند، کاملاً متفاوت از آن چیزی است که در شهرهای فناورانه- نوآور می‌بینیم. این شهرها در دوره‌هایی از تاریخشان شاهد مجادله بین محافظه‌کاران و گروه‌های کوچکی از رادیکالیست‌ها (که به نوآوری تمایل داشتند) بودند. نتیجه این مجادله‌ها عکس‌العمل‌های خلاقی بود که عمدتاً توسط اندیشمندان، فیلسوفان و هنرمندان رخ می‌داد. این انقلاب خلاق عمدتاً توسط یک آهن‌ربای جاذب برای شهر عمل می‌کرد. از نمونه‌های تاریخی این شهرها، شهرهای یونان باستان و فلورانس هستند. همچنین شهرهای لندن (تئاتر) و پاریس (نقاشی) در قرن هفدهم، وین (علوم و هنر) و برلین (تئاتر) در قرن نوزدهم، و شهرهای دانشگاهی چون کمبریج، بوستون، تولوز و هایدلبرگ به‌عنوان نمونه‌های معاصر نوع فکری- فرهنگی شهر دانش هستند.
۳-شهرهای فرهنگی – فناورانه
در اصل، این نوع شهرها ترکیبی هستند از ویژگی‌های عمده دو نوع شهری که قبلاً به آن‌ها پرداختیم. درواقع، شهرهای فرهنگی- فناورانه، فناوری و فرهنگ را باهم ترکیب می‌کنند. این نوع شهرها درگذشته از صنایع به‌اصطلاح فرهنگی همچون صنعت فیلم در هالیوود (۱۹۲۰) و همتای هندی‌اش (بالیوود) در شهر بمبئی، موسیقی در ممفیس و مد در پاریس و میلان حاصل‌شده‌اند. نمونه‌هایی از این نوع شهر در دهه ۱۹۹۰ شهر تورنتو (چند رسانه) آستین و منچستر (موسیقی) و هامبورگ (گذران اوقات فراغت و رسانه‌های گروهی) است.
۴-شهرهای فناورانه – سازمانی
خلاقیت در چنین شهرهایی، درگرو فراوانی تعداد بازیگران محلی است که برای مسائل مربوط به زندگی شهری در مقیاس بزرگ راه‌حل‌های سازمانی ارائه می‌دهند. در این زمینه می‌توان به فراهم‌سازی آب برای جمعیت، تأمین زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل و مسکن اشاره کرد. از نمونه شهرهایی که توانسته‌اند، چنین ابتکاراتی از خود بروز دهند، می‌توان روم عصر سزار (آبگذرها)، لندن و پاریس قرن ۱۹(سیستم راه‌آهن زیرزمینی) و نیویورک در حدود سال ۱۹۰۰(احیای بندرگاه‌ها) نام برد. شهرهای بالتیمور و فیلادلفیا (احیای شهر از طریق برانگیختن بخش خصوصی)، آنتروپی (احیای ناحیه بندرگاهی) و پاریس (سیستم حمل‌ونقل مرکب از تراموا، قطار، قطار سبک و اتوبوس) نمونه‌های بارز اخیر این نوع خلاقیت هستند.
شهرهای متصل به شبکه جهانی شهرهای خلاق
۱۱۶ شهر از ۵۴ کشور به شبکه شهرهای خلاق متصل اند. در بخش ادبیات ۲۰ شهر از جمله شهرهای ملبورن، بغداد، پراگ، ناتینگهام، بارسلون و مونتویدئو، در بخش سینما هشت شهر سیدنی، بوسان، بیتولا، صوفیه، رم، بردفورد، گالوی و سانتوس، در بخش موسیقی ۱۹ شهر از جمله شهرهای اصفهان، جیپور، کنازاوا، فابریانو، دورن و سانتافه، در بخش طراحی ۲۲ شهر از جمله شهرهای سنگاپور، کوربه، شنزن، کوریجیبا، موترآل، برلین و بوداپست، در بخش هنرهای رسانه نُه شهر از جمله شهرای ساپورو، گوانجو، لیون و یورک و در بخش خوراک شناسی ۱۸ شهر از جمله شهرهای رشت، شنگژو، پارما و توسان تاکنون به شبکه جهانی شهرهای خلاق پیوسته اند.
اصفهان؛ شهر خلاق صنایع دستی و هنرهای مردمی
اصفهان به همراه ۴۶ شهر دیگر در بیستم آذر ۱۳۹۴ به عضویت شبکه جهانی شهرهای خلاق درآمد. اصفهان تا پیش از عضویت در شبکه جهانی شهرهای خلاق، هم در زمینه فراوانی تولیدکنندگان منطقه ای و هم از نظر افراد خلاق و ماهر در صنایع دستی بومی، از امکانات مناسبی برخوردار بود و همین ظرفیت موجب پیوستن آن به شبکه های شهرهای خلاق شد.اصفهان در زمینه قلم کاری، فیروزه کوبی، میناکاری،خاتم سازی، قالی بافی، منبت کاری، نمدمالی، ملیله سازی و بسیاری صنایع محلی دیگر، منحصر به فرد است. وجود این صنایع دستی و برندشدن این صنایع در سطح جهانی با پیوستن به شبکه شهرهای خلاق، جذب گردشگر و در نتیجه ارزآوری را برای اصفهان و در نتیجه ایران موجب می شود. این جذب، موجب رونق بیشتر صنایع دستی در اصفهان از یکسو و رونق دیگر صنایع و در نتیجه شهر از سوی دیگر می شود؛ بنابراین اشتغال در شهر افزایش می یابد.
رشت؛ شهر خلاق در حوزه خوراک شناسی
شهر رشت به دلیل داشتن تنوع غذایی بسیار (بیش از ۱۷۰ نوع غذا) و نیز وجود چندین مدرسه آشپزی، به دسته خوراک شناسی شبکه جهانی شهرهای خلاق پیوسته است. این پیوند می تواند نقطه آغازی برای رونق اقتصادی شهر رشت باشد؛ بدین صورت که مسئولان می توانند با ایجاد جشنواره های غذایی در سطح جهانی گردشگران بسیاری را جذب رشت کنند و درصورتی که این درآمد حاصل از گردشگری صرف ایجاد مدارس آشپزی، رستوران های جدید (با پخت غذاهای بومی) و نیز ساخت هتل ها شود، علاوه بر توسعه اقتصادی، افزایش اشتغال و در نتیجه حرکت در مسیر اقتصاد پایدار را در پی خواهدداشت.استفاده از مواد بومی در غذاها نیز موجب حرکت در مسیر پایداری زیست محیطی می شود و ایجاد امکان یادگیری آشپزی برای همه نیز تا حدی به عدالت و پایداری اجتماعی در این زمینه خواهدانجامید.
سنندج، شهر هزار آوا
سنندج به نمایندگی مردم کرد زبان ، شهر خلاق موسیقی نام گرفته است.نی، سرنا، نایه، دهل، دف، تنبک، تنبور، کمانچه، دیوان، شمشال، برخی سازهای موسیقی کردی هستند که به تناوب و بر اساس موقعیت، کنار یکدیگر و یا جدا از هم استفاده می‌شوند، سنندج به تنهایی، شهر تولد بسیاری از نوازندگان نام آشنا بوده و آوازخوانان بسیاری را در دامان مهربان خود پرورده است. دستگاه های موسیقی که در کردستان رواج دارند مثل ماهور، شور، نوا، همایون، سه‌گاه، چهارگاه و راست پنج‌گاه و گوشه‌های بسیاری که با این آواز به اوج خود رسیده‌اند، در کوه‌های سنندج طنین‌اندازند.
بندرعباس، شهر هزار رنگ
بندرعباس به لطف بافته‌های رنگارنگ و دستان توانمند زنان و مردان سرزمینش، به عنوان شهر خلاق در هنرهای بومی برگزیده شده است.محصولات سفالی، محصولات حصیری، بافته‌های داری سنتی (شامل قالی افشار، جاجیم، گبه، انواع گلیم، خورجین، خرسک)، گلابتون‌دوزی، خوس‌دوزی، بادله‌دوزی، قالی‌بافی، صنایع دستی دریایی، چادرشب‌بافی، سوزن‌دوزی، قالی‌بافی، شیریکی پیچ، چادرشب بافی، چنته‌بافی، صنایع‌دستی دریایی، ساخت قایق، ساخت دمام و… برخی از هنرهای بومی رایج در بندرعباس هستند که هر یک به تنهایی می‌توانند توازن فرهنگی و اقتصادی کم‌نظیری در این منطقه ایجاد کنند.
ادامه دارد
ثبت دیدگاه