دریانیوز// در جهان معاصر که خانواده با انواع فشارهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی روبهروست، بازگشت به آموزههای دینی بهعنوان یکی از مهمترین منابع معنا، اخلاق و هدایت، بیش از هر زمان دیگری ضرورت پیدا کرده است.
نهاد خانواده در فرهنگ اسلامی جایگاهی بنیادین دارد و بسیاری از تعالیم دینی با هدف تقویت روابط، ایجاد آرامش، ساماندهی رفتارها و فراهمساختن بستر رشد و تعالی انسان در محیط خانواده نازل شدهاند. در واقع، دین تنها مجموعهای از احکام فردی یا مناسک عبادی نیست، بلکه نقشه راهی برای ساختن یک زندگی سالم، متعادل و سرشار از محبت ارائه میدهد. بررسی نقش آموزههای دینی در تحکیم بنیان خانواده، ضرورتی است که هم برای پژوهشگران حوزه اجتماعی اهمیت دارد و هم برای خانوادههایی که به دنبال پایداری و آرامش بیشتر هستند.
آموزههای دینی بر سه اصل مهم در خانواده تأکید میکنند: اخلاق، مسئولیتپذیری و محبت. اخلاق، نخستین رکن است که در روایات اسلامی از آن بهعنوان «بنیان زندگی» یاد میشود. توصیههای دینی، زوجین را به رعایت اصولی چون صداقت، وفاداری، احترام، وفای به عهد، خوشخلقی و پرهیز از بدگویی و خشونت دعوت میکند؛ اصولی که در فضای امروز، گاهی تحتتأثیر سبکهای زندگی پرشتاب و تنشآلود، کمرنگ شدهاند. نقش دین در تحکیم خانواده، تنها محدود به روابط زوجین نیست، بلکه در حوزه تربیت فرزندان نیز نقشی تعیینکننده دارد. تربیت دینی، با تأکید بر رشد اخلاقی، تقویت هویت، توجه به احترام و مسئولیتپذیری، نسلهایی را پرورش میدهد که در آینده خود بنیانگذار خانوادههایی سالمتر و کارآمدتر خواهند بود.
امروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی همچون گسستهای عاطفی، اضطرابهای شدید، پرخاشگری یا ضعف در مهارتهای ارتباطی، از فقدان تربیت عاطفی و اخلاقی ریشه میگیرد؛ در حالیکه آموزههای دینی دقیقاً بر همین ابعاد تمرکز دارند و تلاش میکنند از خانواده، محیطی ایمن و سرشار از محبت بسازند. از سوی دیگر، دین با فراهمکردن الگوهای رفتاری در قالب زندگی پیامبران و اولیای الهی، به خانوادهها نشان میدهد که چگونه میتوان در شرایط دشوار، با توکل، تدبیر و مهربانی مسیر زندگی را ادامه داد. الگوهایی که در آن صبر، قناعت، همکاری، رعایت عدالت و حفظ کرامت انسانی به زیبایی تجلی یافتهاند. این الگوها برای خانوادههای مسلمان امروز، همچنان راهنما و الهامبخشاند.
در نهایت، باید گفت که نقش آموزههای دینی در تحکیم بنیان خانواده، صرفاً یک شعار یا فضیلت اخلاقی نیست، بلکه حقیقتی تجربهشده و قابل مشاهده است. هر جا که اصول اخلاقی و معنوی دین در خانوادهای جاری شده، استحکام روابط، کاهش تنش، ارتقای سلامت روانی و افزایش احساس امنیت نیز دیده شده است. در زمانهای که تهاجم فرهنگی و سبکهای زندگی ناسالم بنیان خانواده را هدف قرار دادهاند، رجوع دوباره به این آموزهها میتواند سپری مطمئن و راهبردی برای حفظ سرمایهای به نام «خانواده» باشد.
پشتوانه مستحکم خانواده؛ آموزههای دینی
معصومه ترکان، در گفتگو با خبرنگار ما گفت: امروز خانواده ایرانی در میانه موجی از تغییرات فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته و بیش از هر زمان دیگری به تکیهگاهی معنوی و مطمئن نیاز دارد. وی افزود: آموزههای دینی دقیقاً همان پشتوانهای هستند که میتوانند روابط خانوادگی را مستحکم، تربیت فرزندان را هدفمند و فضای زندگی را سرشار از آرامش کنند. ترکان با اشاره به اینکه دین در اسلام تنها مجموعهای از احکام عبادی نیست، تأکید کرد: بخش مهمی از تعالیم دینی برای ساماندهی روابط خانوادگی و تقویت اخلاق طراحی شده و اگر خانوادهها به این اصول توجه کنند، بسیاری از مشکلات امروز جامعه رخ نخواهد داد.
وی افزود: بخش عمدهای از تنشهای خانوادگی ناشی از بیتوجهی به اخلاق، گفتگو، مسئولیتپذیری و احترام متقابل است؛ در حالیکه قرآن کریم و روایات، این مفاهیم را اساس زندگی مشترک معرفی میکنند. ترکان با بیان اینکه محبت و مودت دو رکن اصلی آرامش خانواده هستند، خاطرنشان کرد: اگر زوجین بر پایه محبت و ایمان با یکدیگر رفتار کنند، حتی سختترین شرایط اقتصادی هم نمیتواند بنیان خانواده را متزلزل کند.
معاون حوزه علمیه خواهران، تربیت دینی فرزندان را یکی از مهمترین مزیتهای پایبندی به آموزههای دینی دانست و گفت: خانوادهای که به اصول معنوی اهمیت میدهد، فرزندانی با هویت قویتر، اخلاق بهتر و مسئولیتپذیری بیشتر تربیت میکند؛ نسلی که خود نیز میتواند خانوادههایی سالمتر بنا کند. او یادآور شد که آموزههای دینی با ترویج روحیه گذشت، مهربانی، عدالت و رعایت حقوق دیگران، آسیبهای اجتماعی را کاهش میدهند و کیفیت ارتباطات خانوادگی را ارتقا میبخشند.
وی تأکید کرد: در دورانی که هجمههای فرهنگی، سبک زندگی خانواده ایرانی را هدف گرفته، پایبندی به آموزههای دینی بهترین سپر و مطمئنترین راه برای حفظ استحکام، سلامت روانی و آرامش در خانواده است.
مهمترین نیاز خانوادههای ایرانی، بازگشت به ریشههای معنوی و اخلاقی است
حجتالاسلام سید مهدی هاشمی، کارشناس مسائل مذهبی هرمزگان هم گفت: امروز مهمترین نیاز خانوادههای ایرانی، بازگشت به ریشههای معنوی و اخلاقی است که سالها ستون پایداری زندگی خانوادگی ما بودهاند. وی با بیان اینکه بسیاری از مشکلات و اختلافات خانوادگی از ضعف اخلاق، نبود گفتگو و بیتوجهی به حقوق متقابل ناشی میشود، تأکید کرد: آموزههای دینی دقیقاً برای چنین موقعیتهایی طراحی شدهاند؛ برای اینکه زندگی خانوادگی از مسیر محبت، حکمت، مسئولیت و آرامش عبور کند.
هاشمی افزود: در فرهنگ اسلامی، خانواده تنها یک ساختار طبیعی نیست، بلکه محیطی مقدس است که انسان در آن رشد اخلاقی، عاطفی و معنوی پیدا میکند. به گفته او، قرآن کریم با معرفی «مودت» و «رحمت» بهعنوان اساس رابطه زن و شوهر، نگاه عمیقی ارائه داده که فراتر از روابط سطحی و احساسی است؛ نگاهی که خانواده را به نهادی پایدار، عقلانی و الهامگرفته از معنویت تبدیل میکند. کارشناس مسائل مذهبی ادامه داد: اگر این دو اصل در زندگی جاری شود، بسیاری از تنشها و سوءتفاهمها قبل از تبدیل به بحران، حل خواهند شد.
هاشمی با اشاره به اهمیت کنترل خشم، تحمل، گذشت و احترام، خاطرنشان کرد که سیره اهلبیت(ع) سرشار از الگوهای رفتاری در زندگی خانوادگی است. به باور او، یکی از ضعفهای جامعه امروز این است که افراد فرصت و حوصله الگوگیری از این منابع را از دست دادهاند. وی گفت: وقتی در خانه روحیه گذشت نباشد، کوچکترین خطا به درگیری تبدیل میشود؛ اما دین به ما میآموزد که محبت و گذشت، پایه پایداری هر رابطهای است.
هاشمی تأکید کرد: آموزههای دینی هم در تربیت فرزندان نقش مستقیم دارند و هم در سلامت روانی والدین. به گفته وی، خانوادهای که اصول دینی را رعایت میکند، نه تنها فرزندانی با هویت روشنتر و آرامتر پرورش میدهد، بلکه خود والدین نیز با احساس امنیت، امید و آرامش بیشتری زندگی میکنند. «فرزندان در چنین محیطی احترام، شکرگزاری، مهربانی و مسئولیتپذیری را تجربه میکنند و همین تجربههاست که آینده اجتماعی آنان را میسازد.
کارشناس مسائل مذهبی با بیان اینکه موج تغییرات فرهنگی و رسانهای بنیان خانواده را بیش از پیش تهدید میکند، گفت: اگر خانوادهها به آموزههای دینی بازگردند و آنها را نه بهعنوان توصیه، بلکه راهنمای عملی زندگی بدانند، استحکام خانواده تضمین میشود.
دین آمده تا زندگی را زیباتر، آرامتر و انسانیتر کند؛ و خانواده نخستین جایی است که باید این زیبایی در آن دیده شود.بنابراین نقش آموزههای دینی در تحکیم بنیان خانواده، میتوان گفت که دین نه فقط یک مجموعه اعتقادی، بلکه یک «نظام راهبردی زندگی» است که با دقت و ظرافت به نیازهای عاطفی، اخلاقی و رفتاری انسان در محیط خانواده پاسخ میدهد.
ثبت دیدگاه