دریانیوز// از نخستین روزهای طلوع اسلام تا امروز، مسجد تنها یک ساختمان برای اقامه نماز نبوده است؛ قلب تپنده جامعه اسلامی بوده، هست و باید بماند.
در صدر اسلام، مسجد محل تصمیم‌گیری‌های مهم، مرکز آموزش، پناهگاه درماندگان، پایگاه رفع اختلافات و نقطه اتصال مردم و حاکمان بود. از صدر اسلام ،مسجد خانه مردم بوده است؛ جایی که نه‌تنها روح در آن آرام می‌گرفت، بلکه گره‌های جامعه نیز در سایه آن باز می‌شد. امروز، پس از قرن‌ها، دوباره نیاز داریم به همان نگاه اصیل و زنده بازگردیم؛ نگاهی که مسجد را به عنوان سنگر فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی حیات جامعه می‌شناسد.
اما افسوس که در بسیاری از شهرها و محله‌ها، مساجد کم‌کم از شور و حضور مردم تهی شده‌اند. در حالی‌که باید مأمن خانواده‌ها باشند، گاهی سکوتی سنگین در فضای آن‌ها می‌نشیند. اگر مسجد قرار است سرچشمه زلال تربیت دینی و اخلاقی باشد، اگر قرار است برای کودکان و نوجوانان «خانه دوم» باشد، باید دوباره پرچم جذب و جاذبه را در دست گیرد. مسجدی که چراغش به‌واسطه حضور نسل جوان روشن است، آینده‌اش بیمه است؛ اما مسجدی که از جوانان خالی شود، در حقیقت از آینده تهی شده است.
این وظیفه امروز بر دوش خادمان، امامان جماعت، هیئت‌امنای مساجد و البته مردم است. مسجد باید محیطی باشد که کودک با اشتیاق وارد آن شود، نوجوان حس امنیت و احترام کند و جوان احساس کند اینجا محل رشد فکری، اخلاقی و اجتماعی اوست. خادمان مسجد نباید تنها نگهبان در و دیوار باشند؛ باید ایجادکنندگان جاذبه باشند. باید لبخندشان راه ورود باشد و رفتارشان انگیزه ماندگاری. برخورد نادرست با نوجوانانی که هنوز با ظرافت‌های مسجد آشنا نیستند، بزرگترین ضربه به آینده مسجد است. مسجد با محبت آباد می‌شود، نه با تندی.
از سوی دیگر، اگر مساجد امروز به سنگر اجتماعی تبدیل شوند، بسیاری از مشکلات محلات پیش از آنکه چرخه اداری را طی کنند، در دل مسجد و میان گفت‌وگوی مردم و مسئولان حل خواهد شد. مسجد بهترین مکان برای هم‌اندیشی است؛ فضایی که مردم و مسئولان روبه‌رو و بی‌واسطه سخن می‌گویند، مشکلات را می‌بینند، راه‌حل می‌سازند و تصمیم‌های مؤثر می‌گیرند. حضور امام‌محله در مساجد، آن‌هم نه فقط به مناسبت‌ها، بلکه به‌عنوان یک برنامه مستمر، می‌تواند حلقه وصل مهمی میان ظرفیت مسجد و نیاز مردم ایجاد کند.
وقتی امام‌محله در کنار اهالی می‌نشیند و از مشکلات محله می‌شنود، مردم احساس می‌کنند مسجد زنده است و جامعه کنارشان ایستاده. مسجد محل عبادت است، اما عبادتی که در دل اجتماع معنا می‌یابد. مسجد اگر تنها محلی برای چند نماز روزانه باشد، نقش واقعی خود را ایفا نکرده است. مسجد باید محور فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، کمک‌های مردمی، گفت‌وگوی نسل‌ها و پیوند خانواده‌ها باشد. جامعه‌ای که مسجدش پویاتر باشد، آسیب‌هایش کمتر، همبستگی‌اش بیشتر و امید در آن بالاتر است. امروز زمان آن است که مساجد را دوباره زنده کنیم؛ نه با سنگ و گچ بیشتر، بلکه با حضور قلبی‌تر، مردمی‌تر و جوانانه‌تر.
مسجد خانه خداست؛ اما خانه مردم نیز هست. اگر دست در دست هم دهیم و دوباره روح زندگی را به مساجد برگردانیم، بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی قبل از آنکه بزرگ شوند، در سایه همین خانه امن حل خواهند شد. مسجد را باید دوباره به جایگاه اصیلش برگردانیم: پناهگاه دل‌ها و سنگر اجتماعی جامعه.
باید ریل‌گذاری جدیدی در مدیریت مساجد انجام شود
آیت‌الله محمد عبادی‌زاده، چندی قبل در نشست بررسی چگونگی بهره‌گیری از ظرفیت مساجد کشور در حل و فصل مسائل و مشکلات جامعه، که با حضور مسعود پزشکیان و محمدجواد حاج‌علی‌اکبری رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و وزیران دولت چهاردهم به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، با اشاره به نقش بی‌بدیل مسجد در تاریخ انقلاب اسلامی اظهار کرد: بیش از ۴۵ سال از پیروزی انقلاب می‌گذرد و حقیقتاً این انقلاب، زاده مسجد است. مساجد در پیدایش، اداره و تداوم انقلاب اسلامی نقشی محوری و انکارناپذیر داشته‌اند.
رهبر معظم انقلاب نیز دو سال پیش بر لزوم ریل‌گذاری جدید در مدیریت و فعالیت مساجد تأکید کردند؛ ریل‌گذاری‌ای که متناسب با اقتضائات امروز جامعه اسلامی است. وی با بیان اینکه در گذشته هر دستگاهی به فراخور مأموریت خود در امور مساجد ورود می‌کرد و همین گاه موجب تداخل و اختلاف در مدیریت می‌شد، افزود: در ساختار جدید، مسجد یکی از شئون ولایت و از ارکان تمدن اسلامی تعریف شده و همه نهادها باید در جایگاه پشتیبان، تسهیل‌گر و راهبر در خدمت مسجد باشند.
ثبت دیدگاه