غفلت از سنگر پوشاک در برابر تهاجم فرهنگی

دریانیوز//پوشاک، تنها یک کالا برای پوشاندن بدن نیست؛ بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فردی و جمعی ماست. لباس، زبان خاموش فرهنگ است؛ بی‌آن‌که کلمه‌ای گفته شود، حامل پیام‌ها، ارزش‌ها و باورهای یک جامعه است. اما امروز، در یکی از حساس‌ترین میدان‌های مقابله با تهاجم و شبیخون فرهنگی—یعنی حوزه پوشاک—دچار غفلت و بی‌برنامگی شده‌ایم.

وضعیتی که در شهرهایی چون بندرعباس به‌وضوح دیده می‌شود و صدای گلایه خانواده‌ها، جوانان متعهد و حتی صنف قدیمی و اصیل خیاطان را بلند کرده است.بانوان برای خرید یک مانتوی بلند و مناسب بارها بازار را زیر پا می‌گذارند اما دست آخر، یا با مدل‌های کوتاه و نامتعارف مواجه می‌شوند یا با پوشش‌هایی که هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی – اسلامی ندارند. در بخش پوشاک زنانه، مدل‌های خاص و گاه افراطی، بر ویترین‌ها سلطه پیدا کرده و سلیقه را جهت‌دهی می‌کنند، نه این‌که پاسخگوی نیاز واقعی جامعه باشند.

از سوی دیگر، کافی است سری به فروشگاه‌های لباس مردانه و زنانه بزنیم تا ببینیم بخش قابل‌توجهی از شلوارهای عرضه‌شده با پارگی‌های متعدد و مدل‌هایی است که بخش‌هایی از بدن را نمایان می‌کند؛ مدل‌هایی که با هنجارهای عمومی جامعه در تضاد کامل است، اما آزادانه عرضه می‌شود.این نابسامانی نتیجه کم‌توجهی به سیاست‌گذاری در حوزه پوشاک و بی‌سامانی نظارت فرهنگی و صنفی است.

در حالی که باید بازار، متنوع، سالم، هویت‌مند و پاسخگوی اقشار مختلف باشد، اکنون شاهدیم که آن‌چه نیاز واقعی مردم است در اقلیت قرار دارد و آن‌چه ترویج یک فرهنگ بیگانه است، دست بالا را پیدا کرده است.در این میان، یکی از قربانیان این شرایط، خیاطان و دوزندگان زحمتکش هستند؛ صنفی که هنر و اصالت را در تار و پود هر لباس می‌نشاند، اما این روزها حال خوشی ندارد. بسیاری از خیاط‌ها از رونق افتاده‌اند؛ نه به‌دلیل کمبود مشتری واقعی، بلکه به‌خاطر سلطه پوشاک آماده و انبوه وارداتی و نیز رکود اقتصادی.

امروز بسیاری از آنان به جای دوخت لباس، تنها به تعمیرکاری روی آورده‌اند. اجاره‌های سرسام‌آور، مالیات، هزینه بیمه، افزایش قیمت پارچه و کم‌شدن توان اقتصادی مردم، کار را برای این صنف محترم به‌شدت سخت کرده است. برخی از خیاطی‌ها مجبور به تعطیلی شده‌اند و هنر و تجربه سال‌ها تلاش در حال خاموش‌شدن است.این در حالی است که حمایت از خیاطان و تولیدکنندگان داخلی می‌تواند دو نتیجه مهم و راهبردی داشته باشد:
۱. تقویت هویت فرهنگی در پوشاک از طریق تولید لباس مناسب، باکیفیت و اصیل.
۲. ایجاد اشتغال و جلوگیری از تعطیلی یک صنف ارزشمند که بخش مهمی از اقتصاد خرد شهری را تشکیل می‌دهد.از سوی دیگر، باید پذیرفت که بخشی از نوجوانان و جوانان تحت تأثیر فضای مجازی، شبکه‌های ماهواره‌ای و موج‌های زودگذر فرهنگی، به سمت پوشش‌هایی رفته‌اند که تناسبی با هویت فرهنگی جامعه ندارد. برخورد صرفاً سلبی با این مسئله نه کارآمد است و نه پایدار.

در مقابل، باید گزینه مناسب و جذاب در دسترسشان باشد؛ پوشاکی که هم زیبا و به‌روز باشد و هم در چارچوب فرهنگ جامعه جای گیرد. اما هنگامی که شهر بزرگی مثل بندرعباس حتی پاسخگوی نیاز ابتدایی مردم در یافتن پوشاک مناسب نیست، چگونه می‌توان انتظار داشت جوانان به سمت الگوی درست گرایش پیدا کنند؟ خانواده ها برای یافتن لباس مناسب با مشکل مواجهند.

حقیقت این است که برای ساماندهی پوشاک باید یک سیاست جامع فرهنگی – اقتصادی اتخاذ شود: نظارت جدی بر عرضه پوشاک نامتعارف، حمایت از تولیدکنندگان و خیاطان بومی، طراحی مشوق‌های مالیاتی برای آنان، برگزاری نمایشگاه‌های فصلی لباس ایرانی – اسلامی، راه‌اندازی خانه‌های خلاق طراحی مد بومی و مهم‌تر از همه، در دسترس‌بودن پوشاک مناسب با قیمت معقول.امروز بیش از هر زمان دیگری، سنگر پوشاک نیازمند توجه است. اگر می‌خواهیم در برابر تهاجم فرهنگی مقاوم باشیم، باید از همین نقاط کوچک اما حیاتی شروع کنیم؛ جایی که هویت در قامت یک لباس بر تن مردم می‌نشیند.