روشنی در سایۀ قفسه‌ها

دریانیوز//آفتاب هنوز بر نیامده بود که در سکوت خیابان، چراغ‌های کتابخانه یکی‌یکی روشن شدند. بوی کاغذ در هوا می‌پیچید؛ همان عطری که از سالیان دور در دل این ساختمان مانده بود. در روزگاری که دیگران در پیچ‌و‌تاب تاریک شبکه‌های مجازی گم می‌شوند و ارزش‌ها زیر لایه‌ای از فیلتر و فراموشی جان می‌سپارند، اینجا هنوز صدای ورق خوردن حقیقت شنیده می‌شود.

روز آنان با گشودن جلدی تازه آغاز می‌شود و با بستن آخرین صفحه به پایان می‌رسد؛ بی‌آنکه نیازی به فریاد باشد، زیرا آنان نگهبانان خاموش دانایی‌اند و اینجا کتابخانه، پناه آخر نور است.کتابدار، فقط نگهبان کتاب نیست؛ او پاسدار روح زمانه است. دستی دارد که گرد از جلدهای فراموش‌ شده می‌گیرد و دلی که از جنس صبر و شعور است. میان قفسه‌ها راه می‌رود، از شاعر می‌پرسد کدام واژه‌ات را در کدام قفسه بگذارم و به محقق خسته، لبخند می‌زند تا بگوید هنوز کسانی هستند که فهمیدن برایشان مقدس است.

اما در پشت این آرامش و وقار، زندگیِ پراضطرابی نهفته است؛ دغدغۀ معاش، نگرانی از آینده و گاهی حقوقی که حتی کفاف اجاره‌ خانه‌ای ساده را نمی‌دهد. آن ها روزشان را با ادب و عشق می‌گذرانند؛ اما شب‌ شان را با حساب و دست ‌تنگی می‌خوابند. همانانی که چراغ کتابخانه‌ها را روشن نگه می‌دارند، خود در تاریکی معیشت گام برمی‌دارند.امروز که نامشان در تقویم نقش بسته، باید به یاد بیاوریم که کتابخانه بدون کتابدار، تنها انباری از کاغذ است. آنان معماران بی‌نامِ بنای اندیشه‌اند؛ ستون‌هایی که اگر فروبریزند، سقف فرهنگ نیز فروخواهد نشست.

کتابدار، هر روز با روی گشاده به اهل اندیشه خوش‌آمد می‌گوید، به نوجوانی که در جست‌وجوی اولین تجربۀ ادبی است؛ راهنمایی می‌دهد، به پژوهشگری که به میزمطالعه تکیه زده، لبخند می‌زند و در سکوت خاصی به دانشجو یادآوری می‌کند که کتابخانه، خانۀ پرسش است. با این همه، کتابداران به نسبت سهمی که در آگاهی ‌بخشی جامعه دارند کمتر دیده می‌شوند؛ در متن اخبار نمی‌آیند، «کتابدار موفق» در تیترها نیست و در نگاه عمومی پنهان هستند. حال آن‌که در آموزه‌های دینی ما، جایگاه علم و معرفت و منتفع شدن دیگران از دانش بسیار والا شمرده شده است.

چنانکه در حدیثی شریف آمده است: هر کس راهی برای طلب علم بپیماید، خداوند برای او راهی به سوی بهشت هموار می‌سازد؛ یا در حدیثِ دیگری که آمده است: فضیلت دانش برای من محبوب‌تر است از فضیلتِ عبادت. در روزگاری که نمایش ‌دادن بی‌وقفه جایِ «اندیشیدن» را گرفته، کتابدار به‌ مثابۀ فانوس خاموشی است که روشنایی می‌آفریند. او به ما یادآوری می‌کند که کتاب، فقط کالا نیست؛ میراث ماست، انسان‌ساز است و کسانی که با آن سر و کار دارند، وارث این میراث‌اند.

هفتۀ کتاب، کتابخوانی و کتابدار، فرصتی است برای قدردانی از آنان که به سادگی دیده نمی‌شوند؛ کتابدارانی که برخلاف هیاهوی دنیای مجازی، با لطف و حوصله و متانت واقعی، دیوارهای فیزیکی و خیالی کتابخانه را به بستر اندیشه تبدیل کرده‌اند.به ‌امید آن‌که در این روز، صدای کتابداران شنیده شود؛ کسانی که در خاموشی میان قفسه‌ها، بنای اندیشه را می‌نهند. روز کتابدار فقط یادآور شغل نیست، یادآور رسالتی است که در این دنیای آشفته، هنوز معنای انسان‌ بودن را زنده نگه می‌دارد.