دریانیوز// چهار سال از آغاز اجراي طرح نهضت ملي مسکن در کشور ميگذرد؛ طرحي که با هدف بزرگ «خانه براي همه» آغاز شد تا ميليونها ايراني به رؤياي ديرينهي خانهدار شدن برسند. اما در بندرعباس، شهري که از هر سو درگير گراني زمين، کمبود مسکن و رشد سرسامآور اجارهبهاست، اين نهضت بيش از آنکه خانه بسازد، وعده ساخته است.
در سال ۱۴۰۰، همزمان با کليد خوردن طرح در سطح ملي، قرار بود پروژهي بزرگ مسکن ملي بندرعباس در شهرک علوي آغاز شود که بدليل اعتراضات گسترده با اين جانمايي ، تغيير مکان اجراي طرح و الحاق اراضي به طرح نهضت ملي مسکن در شمال بلوار شهيد رجايي بندرعباس دو سال زمان برد و باعث شد زمان طلايي اجراي طرح از دست برود و شمال اتوبان شهيد رجايي که براي ساخت ۱۵ هزار واحد مسکون ملي تعيين شد که اين منطقه امروز به نماد «تأخير و بلاتکليفي» در سياست مسکن استان تبديل شده است.
در اين چهار سال، بارها کارشناسان و حتي رسانههاي محلي هشدار دادند که اگر وزارت راه و شهرسازي بخواهد با همان الگوي متمرکز، پرهزينه و کند ادامه دهد، نتيجهاي جز افزايش نارضايتي نخواهد داشت. پيشنهادها روشن بود: زمين را به متقاضيان ثبتنامشده واگذار کنيد تا هر خانواده با نظارت دولت، ساختوساز خود را بصورت مسکن ويلايي آغاز کند؛ تا قبل از اينکه هزينه هاي ساخت بيشتر افزايش يابد و پرداختش از توان متقاضيان خارج شود که اين مدل، علاوه بر سرعت عمل، به ايجاد تنوع در الگوهاي ساخت و کاهش بار مالي دولت و مردم نيز کمک ميکرد.
اما گوش شنوايي براي اين هشدارها نبود. پروژه در پيچوخم بروکراسي ماند و آنقدر زمان از دست رفت که اکنون حتي يک واحد از مسکن ملي بندرعباس هم تحويل داده نشده است.اکنون و پس از چهار سال، اداره کل راه و شهرسازي استان از طرح جديدي سخن ميگويد: واگذاري زمين و اجراي پروژه بهصورت گروهي.
طبق اين مدل، چند متقاضي در قالب گروههاي ۴تا۸ نفره تشکيل ميشوند تا خودشان بهصورت مشارکتي ساختوساز کنند. در نگاه اول شايد اين طرح مشارکتي جذاب بهنظر برسد، اما واقعيت ميداني چيز ديگري است.در شرايطي که قيمت مصالح ساختماني هر هفته افزايش مييابد، سيمان، آهن و حتي دستمزد کارگر در بازار بيثبات و بينظارت تعيين ميشود، چنين طرحهايي عملاً روي زمين دوام نميآورند.
وقتي يکي از اعضاي گروه از تأمين سهم آورده ناتوان شود، کل پروژه متوقف ميگردد. گروههاي ديگر نيز که توان مالي متفاوتي دارند، دچار اختلاف، بياعتمادي و در نهايت رکود ميشوند. در کنار همه اين مشکلات، بايد به واقعيت تلخ ديگري هم اشاره کرد؛ بحران مسکن در بندرعباس به مرحله انفجار رسيده است.
اجارهبهاي يک واحد معمولي در مناطق مياني شهر از توان کارگران و کارمندان خارج شده، حاشيهنشيني رو به گسترش است و جمعيت مهاجر فشار مضاعفي بر بازار مسکن وارد کرده است.در چنين شرايطي، کندي اجراي نهضت ملي مسکن نه تنها بيتوجهي به مطالبات مردم است، بلکه نوعي بيعدالتي ساختاري محسوب ميشود.
مردمي که سالها در سامانه ثبتنام کردند، سهم آورده پرداختند و چشمانتظار وعدههاي مسئولان ماندند، امروز نه زمين دارند و نه خانهاي که سقف امني براي خانوادهشان باشد.راه برونرفت از اين بنبست روشنتر از هميشه است. دولت و وزارت راه و شهرسازي بايد طرح را از پيچ اداري خارج و به مردم بسپارند.
واگذاري زمين به متقاضيان واقعي و فراهم کردن تسهيلات مناسب بانکي، بهترين و عمليترين مسير است. بندرعباس بهدليل بافت توپوگرافي و دسترسي به زمينهاي دولتي در شمال اتوبان شهيد رجايي، ظرفيت آن را دارد که هزاران واحد ويلايي در مقياس متوسط ساخته شود. چنين الگويي ضمن کاهش هزينههاي ساخت، انگيزهي مشارکت مردمي را افزايش ميدهد و مهمتر از همه، پروژه را از حالت «دولتي کند و سنگين» به «مردمي سريع و چابک» تبديل ميکند.
اکنون وقت آن است که مسئولان استاني و کشوري صادقانه از خود بپرسند: آيا ميخواهند در کارنامهشان پروژهاي نيمهکاره و بينتيجه بماند يا ميخواهند رضايت ۱۵ هزار خانواده چشمانتظار را ببينند؟
اگر قرار است بحران مسکن در اين شهر بندري و مهاجرپذير فروکش کند، تنها يک راه وجود دارد: اجراي واقعي نهضت ملي مسکن از مسير واگذاري زمين و ساخت ويلايي. مردمي که سالها در صف انتظار ايستادهاند، ديگر تاب وعدههاي جديد ندارند.نهضتي که قرار بود خانه بسازد، نبايد در زمين وعدهها گرفتار بماند. بندرعباس، شهري با ريههاي خسته از گرما و اجارههاي سنگين، حق دارد نفس بکشد؛ و اين نفس، تنها در سايهي خانهاي امن و ارزان ممکن است.
اصلاح الگوي ساختوساز، کليد موفقيت طرحهاي مسکن در هرمزگان
معاون عمراني استاندار هرمزگان با اشاره به تجربههاي موفق ساخت ويلايي در شهرستانهاي سيريک و بستک گفت: با واگذاري زمينهاي انفرادي در شهرهاي کوچک و کاهش پيچيدگي طرحهاي گروهي، ميتوان روند اجراي پروژههاي مسکن را بهبود بخشيد و از بروز نارضايتيهاي مردمي جلوگيري کرد.
جلسه شواري مسکن استان در شهرستان ميناب به رياست معاون هماهنگي امور عمراني استانداري هرمزگان و با حضور مديرکل راه و شهرسازي استان و نماينده مردم شرق هرمزگان در مجلس شوراي اسلامي و فرمانداران شهرستان هاي شرق استان(ميناب، سيريک، جاسک و بشاگرد) برگزار شد.
صفر صادقيپور در در اين جلسه، با تأکيد بر لزوم بازنگري در نحوه اجراي طرحهاي مسکن گفت: تجربههاي اخير نشان داده است که در پروژههايي با ساختوساز ويلايي، عملکرد استان مطلوب و موفق بوده، اما در طرحهاي گروهي به دليل ناهماهنگي در پرداخت آوردهها و اختلاف زماني ميان متقاضيان، مشکلاتي ايجاد شده است.
وي افزود: در طرحهاي گروهي معمولاً بخشي از متقاضيان آورده خود را بهموقع پرداخت ميکنند، اما عدهاي ديگر تأخير دارند و اين موضوع باعث ميشود کل پروژه متوقف شود. در نتيجه، نه فرد پرداختکننده صاحب خانه ميشود و نه ديگران. اين وضعيت هم براي دستگاههاي اجرايي دردسرساز است و هم باعث نارضايتي مردم ميشود.
صادقيپور با اشاره به تصميمات جديد شوراي مسکن استان براي رفع اين چالشها اظهار داشت: در جلسات اخير، راهکارهايي براي تسهيل روند اجرا بررسي شده، اما واقعيت اين است که بايد الگوي اجراي طرحها را اصلاح کنيم. پيشنهاد من اين است که در شهرهاي کوچک، زمينها بهصورت انفرادي در اختيار مردم قرار گيرد تا هر فرد بتواند با مسئوليت خود و در چارچوب ضوابط قانوني، اقدام به ساختوساز کند.
وي ادامه داد: در مناطقي که زمين کافي وجود دارد، واگذاري قطعات ۲۰۰ تا ۲۵۰ متري به متقاضيان ميتواند ضمن افزايش انگيزه، روند ساخت را تسريع کند. تجربه نشان داده است زماني که فرد مالک زمين ميشود، ديگر وابسته به پيشرفت گروهي نيست و با برنامهريزي شخصي کار را جلو ميبرد.
صادقيپور همچنين از همکاري برخي دستگاهها در کاهش هزينهها قدرداني کرد و گفت: جا دارد از آقاي سلحشور و آقاي نوريزاده تشکر کنم که در پروژههاي اقدام ملي مسکن بندرعباس با کاهش هزينههاي آمادهسازي و سهم کارفرمايي، توانستند ميانگين آورده متقاضيان را کاهش دهند.
با اين حال، چنين حمايتي در همه پروژهها قابل تکرار نيست و بايد راهحلهاي پايدار جايگزين شود.وي در پايان تأکيد کرد: موفقيت در نهضت ملي مسکن نيازمند تصميمات واقعبينانه است. تجربه ساختهاي ويلايي در سيريک و بستک ثابت کرده که با واگذاري زمين انفرادي و مشارکت مستقيم مردم، ميتوان سرعت ساخت را افزايش داد و به هدف اصلي يعني خانهدار شدن اقشار مختلف جامعه نزديکتر شد.
ثبت دیدگاه