دریانیوز// مدرسه در هر جامعه‌ای، یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی برای رشد، تربیت و توانمندسازی نسل آینده به شمار می‌آید.
این نهاد نه تنها مسئولیت انتقال دانش و آموزش علمی را بر عهده دارد، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در تربیت اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی دانش‌آموزان ایفا می‌کند. در واقع، اگر آموزش را به‌عنوان انتقال دانش تلقی کنیم، پرورش را باید فرآیند شکل‌گیری شخصیت، باورها، ارزش‌ها و هویت فردی و اجتماعی دانست.
در استان هرمزگان، با وجود تلاش‌های انجام شده در حوزه آموزش و پرورش، هنوز چالش‌های جدی وجود دارد که مانع از تحقق آموزش و پرورش همه‌جانبه می‌شود.
این استان به‌دلیل شرایط جغرافیایی خاص، پراکندگی جمعیت، فقر اقتصادی و کمبود زیرساخت‌ها، با مسائل گسترده‌ای در زمینه آموزش و تربیت دانش‌آموزان روبه‌رو است. در این گزارش، تلاش می‌شود تصویری جامع از وضعیت موجود ارائه شده و راهکارهایی برای بهبود آن پیشنهاد شود.
* آموزش، پرورش و نقش مغفول تربیت در مدارس
امروزه در بسیاری از مدارس کشور، و به‌ویژه در استان هرمزگان، توجه بیش از اندازه‌ای به بُعد آموزشی شده است؛ آن‌هم صرفاً در قالب آمادگی برای امتحانات و کنکور. در حالی که تربیت دانش‌آموزان در حوزه‌های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی مدرسه، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
در مدارس ما به ندرت فرصت‌هایی برای تربیت دینی، آموزش مهارت‌های زندگی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، فرهنگ شهروندی، تفکر انتقادی و احترام به ارزش‌های انسانی فراهم می‌شود. این در حالی است که پرورش این ویژگی‌ها در کنار آموزش علمی، می‌تواند نسلی آگاه، متعهد و مسئول بسازد.
* ضعف‌های موجود در مدارس استان هرمزگان
استان هرمزگان با جمعیت جوان و پراکندگی جغرافیایی، با مشکلات قابل توجهی در بخش آموزش مواجه است که عمدتاً به دلایل زیر بازمی‌گردد:
– کمبود فضای آموزشی
کمبود شدید کلاس و مدرسه در مناطق ومحلات شهری و مسکن مهر و روستایی، باعث شده بسیاری از دانش‌آموزان در فضاهای نامناسب یا شیفت‌های فشرده تحصیل کنند.
– کمبود معلم و نیروی متخصص
به‌ویژه در دروس تخصصی مثل فیزیک، ریاضی، شیمی، زیست‌شناسی و زبان خارجی، مدارس با کمبود جدی معلم مواجه‌اند. این کمبود کیفیت آموزش را به شدت کاهش داده است.
– فقدان تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهی
بسیاری از مدارس از امکانات اولیه آموزشی مانند کتابخانه، آزمایشگاه، کارگاه فنی، وسایل کمک‌آموزشی و حتی سیستم گرمایشی و سرمایشی کافی و مناسب محروم هستند.
– ضعف در آموزش دینی و قرآنی
آموزش قرآن که باید از پایه آغاز و تا پایان تحصیلات تقویت شود، در بسیاری از مدارس استان ضعیف بوده و خروجی آن نگران‌کننده است. پس از دوازده سال تحصیل، هنوز بسیاری از دانش‌آموزان توانایی قرائت روان قرآن با رعایت تجوید را ندارند.
* مشکلات اقتصادی خانوارها
وضعیت سخت معیشتی برخی خانواده‌ها باعث شده دانش‌آموزانی حتی قادر به ثبت‌نام در مدارس نباشند یا پس از ثبت‌نام، با مشکل در تهیه اقلام اولیه مانند کیف، کفش، لباس فرم، دفتر و خودکار مواجه شوند.
* آمار نگران‌کننده ترک تحصیل
طبق آمار رسمی آموزش و پرورش استان هرمزگان، حدود ۸ درصد از جمعیت دانش‌آموزی استان، معادل نزدیک به ۵۰ هزار نفر، هنوز در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند. این آمار هشداردهنده نشان می‌دهد که اگر مداخلات جدی انجام نشود، آینده تحصیلی و اجتماعی هزاران کودک و نوجوان به خطر خواهد افتاد.
علت این مسئله ترکیبی از فقر اقتصادی، مهاجرت‌های فصلی، نبود مدارس نزدیک محل زندگی، نداشتن مدارک هویتی و گاهی نیز بی‌توجهی والدین یا نبود آگاهی نسبت به اهمیت تحصیل است.
* لزوم ورود خیرین و صنایع به میدان
در چنین شرایطی، تنها تکیه بر بودجه و امکانات دولتی کافی نیست. مشارکت بخش خصوصی، نهادهای خیریه و صنایع فعال در استان، به‌عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی‌شان، یک ضرورت جدی است. این مشارکت می‌تواند در قالب‌های زیر صورت گیرد:
– ساخت مدرسه و تامین تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهی و برودتی
– تأمین اقلام مورد نیاز دانش‌آموزان محروم (کفش، کیف، لباس، نوشت‌افزار و…)
– اعطای بورسیه‌های تحصیلی به دانش‌آموزان مستعد
– حمایت از معلمان و ارتقاء کیفیت آموزشی مدارس دولتی
– مشارکت در برنامه‌های فرهنگی، قرآنی و تربیتی
اگر صنایع بزرگ فعال در بندرعباس، قشم، جاسک و سایر مناطق، تنها بخش کوچکی از درآمد خود را به این امر اختصاص دهند، می‌توان تحول عظیمی در آموزش استان ایجاد کرد.
* نمونه‌های موفق و الگوهای قابل توسعه
با وجود تمام مشکلات، استان هرمزگان دارای نمونه‌هایی موفق در زمینه آموزش و پرورش است. یکی از این نمونه‌ها، مدارس «نور» هستند که با بهره‌گیری از معلمان توانمند، برنامه‌ریزی مناسب آموزشی و پرورشی، و فضای تربیتی سالم، توانسته‌اند درخششی ویژه در سطح استان داشته باشند.
این مدارس نشان می‌دهند که اگر اراده، مدیریت و حمایت مالی مناسب وجود داشته باشد، می‌توان هم‌زمان به اهداف آموزشی و تربیتی دست یافت. ضروری است که چنین مدارسی به‌عنوان الگو معرفی شوند و طرح توسعه آن‌ها در سایر مناطق استان پیاده‌سازی شود.
* مدرسه برای پرورش آینده سازان ایران
مدرسه باید محل پرورش انسان‌های آگاه، مسئول، متعهد و اخلاق‌مدار باشد. تحقق این هدف نیازمند نگاهی همه‌جانبه به آموزش و پرورش است؛ نگاهی که صرفاً بر آموزش علمی و نمره تأکید نداشته باشد، بلکه تربیت شخصیت دانش‌آموزان در تمامی ابعاد را مدنظر قرار دهد.
* راهکارهای پیشنهادی:
– تدوین برنامه جامع برای تقویت آموزش تربیتی و عقیدتی در مدارس
– تخصیص منابع ویژه برای توسعه زیرساخت‌های آموزشی استان هرمزگان
– جذب معلمان متخصص و متعهد با امتیازهای ویژه برای مناطق محروم
– راه‌اندازی کمپین‌های حمایت از دانش‌آموزان نیازمند با کمک خیرین و صنایع
– تقویت آموزش قرآن و مهارت‌های زندگی از پایه تا پایان تحصیلات
– معرفی و توسعه مدارس نمونه به‌عنوان الگوهای موفق
– نظارت و ارزیابی مستمر از کیفیت آموزشی و تربیتی مدارس توسط آموزش و پرورش
* حق دانش آموزان را نادیده نگیریم
هر دانش‌آموزی حق دارد که بدون دغدغه، در محیطی امن، سالم و باکیفیت، آموزش ببیند و پرورش یابد. هیچ دلیلی— نه فقر، نه کمبود امکانات، نه بی‌توجهی— نباید مانع از این حق اساسی شود. آینده استان هرمزگان، و در مقیاسی بزرگ‌تر، آینده کشور، در گرو سرمایه‌گذاری هوشمندانه بر آموزش و پرورش امروز است.
ثبت دیدگاه