دریانیوز// صحنه‌هایی که هر روز در کوچه‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و حتی ورودی مغازه‌ها و بازارهای شهر پیش چشم مردم شکل می‌گیرد، تنها یک واقعیت تلخ را یادآوری می‌کند؛ حضور بی‌پرده معتادانی که در سایه غفلت و کم‌توجهی دستگاه‌های مسئول، به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند.
اعتیاد، که سال‌هاست از آن به‌عنوان یک معضل اجتماعی ریشه‌دار یاد می‌شود، امروز دیگر صرفاً پدیده‌ای در پستو و حاشیه نیست، بلکه به متن شهر و زندگی عمومی راه پیدا کرده است؛ به‌گونه‌ای که کمتر رهگذری را می‌توان یافت که در طول روز با چهره خسته و خمیده یک فرد گرفتار مواد مخدر در گوشه‌ای از پیاده‌رو یا پشت دیوارهای نیمه‌مخروبه روبه‌رو نشود.این حضور آشکار، نه‌تنها زنگ خطری برای امنیت اجتماعی و سلامت روانی خانواده‌هاست، بلکه پیامدهای فرهنگی و اقتصادی گسترده‌ای را نیز به‌همراه دارد. شهروندان در مسیر کار و زندگی روزانه، در کنار فرزندان خردسالشان، ناخواسته با صحنه‌های استعمال مواد یا خواب و بی‌پناهی معتادان مواجه می‌شوند؛ صحنه‌هایی که ذهن کودکانه را می‌آزارد و احساس ناامنی را در خانواده‌ها تقویت می‌کند. از سوی دیگر، مغازه‌داران، رانندگان تاکسی، مسافران و حتی گردشگران، این وضعیت را به‌عنوان نمادی از نابسامانی شهری و ضعف مدیریت اجتماعی تجربه می‌کنند.در حالی که بسیاری از معتادان خیابانی به‌دلیل فقر، بیکاری، طرد خانوادگی یا ناآگاهی گرفتار این مسیر شده‌اند، حضور آزادانه و بی‌برنامه آنان در سطح شهر، خود به نوعی چرخه اعتیاد را بازتولید می‌کند. چرا که در فضای عمومی، پنهان‌کاری از میان می‌رود و مصرف مواد به یک رفتار عادی یا حتی الگوی انحرافی برای دیگران بدل می‌شود. اینجاست که مسئولیت نهادهای متولی از شهرداری گرفته تا بهزیستی، نیروی انتظامی، دستگاه قضایی و مراکز درمانی دوچندان می‌شود.گزارش حاضر تلاش دارد ضمن بازخوانی واقعیت ملموس حضور معتادان در کوچه و خیابان‌های شهر، به ریشه‌ها، پیامدها و نیز مسئولیت دستگاه‌ها بپردازد. پرسش اصلی این است که چرا با وجود هزینه‌های کلان در حوزه مقابله با مواد مخدر و طرح‌های متعدد جمع‌آوری، همچنان این معضل به قوت خود باقی است و هر روز با چهره‌ای جدیدتر در انظار عمومی نمایان می‌شود. همچنین بررسی خواهیم کرد که نگاه شهروندان به این موضوع چگونه است و چه راهکارهایی می‌تواند به کاهش این معضل و بازگرداندن کرامت انسانی به افراد گرفتار و نیز آرامش روانی به جامعه کمک کند.حجت صادقی، فعال اجتماعی و فرهنگی استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: اعتیاد در جامعه امروز نه‌تنها یک معضل فردی، بلکه پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی است که ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای دارد. وقتی ما معتادان را در کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌بینیم، در واقع با نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به مشکلات ساختاری و ضعف در نظام حمایتی روبه‌رو هستیم.وی گفت: حضور معتادان در سطح شهر، فقط یک تصویر ناخوشایند برای رهگذران نیست، بلکه بازتابی از شرایطی است که بسیاری از این افراد را به خیابان کشانده است. بیکاری، فقر، فروپاشی خانواده‌ها، طرد اجتماعی و نبود آموزش‌های درست از مهم‌ترین عواملی است که زمینه‌ساز این وضعیت شده‌اند.صادقی افزود: اگرچه دستگاه‌های مسئول بارها طرح‌های ضربتی برای جمع‌آوری معتادان متجاهر اجرا کرده‌اند، اما این طرح‌ها به دلیل نداشتن پشتوانه علمی و استمرار کافی، هیچ‌گاه به نتیجه پایدار نرسیده است. در بهترین حالت، برای مدتی چهره شهر از حضور آن‌ها خالی می‌شود، اما به فاصله کوتاهی دوباره همان افراد یا افراد جدیدتر به همان مکان‌ها بازمی‌گردند.وی گفت: نگاه امنیتی و صرفاً انتظامی به مسئله اعتیاد یک خطای راهبردی است. اعتیاد بیماری است و بیمار نیازمند درمان، حمایت روانی و فرصت بازگشت به زندگی است. اگر این نگاه اصلاح نشود، صرفاً چرخه‌ای از جمع‌آوری و بازگشت تکرار خواهد شد.این فعال اجتماعی افزود: یکی از پیامدهای جدی حضور معتادان در خیابان‌ها، تأثیر روانی آن بر کودکان و نوجوانان است. کودکانی که هر روز در مسیر مدرسه با صحنه‌های استعمال مواد یا خوابیدن افراد بی‌پناه در پیاده‌روها مواجه می‌شوند، به‌طور ناخودآگاه احساس ناامنی می‌کنند. این تصاویر می‌تواند در ضمیر ناخودآگاه آنان بماند و بعدها به شکل اضطراب یا حتی بی‌اعتمادی نسبت به جامعه بروز کند.صادقی گفت: از منظر اجتماعی نیز این پدیده باعث تضعیف سرمایه اجتماعی می‌شود. وقتی شهروندان احساس کنند که مدیریت شهری یا نهادهای مسئول توانایی حل این معضل را ندارند، اعتماد عمومی کاهش می‌یابد. کاهش اعتماد نیز به معنای افزایش شکاف میان مردم و حاکمیت است.وی افزود: باید بپذیریم که معتادان خیابانی بخشی از جامعه ما هستند. آن‌ها فرزندان همین سرزمین‌اند که به دلایل مختلف در مسیر اعتیاد سقوط کرده‌اند. نمی‌توانیم با بی‌تفاوتی از کنارشان عبور کنیم یا تنها به پاکسازی ظاهری دل خوش کنیم. این افراد نیازمند درمان، آموزش و بازگشت به جامعه هستند.صادقی گفت: برای حل ریشه‌ای این معضل، قبل از هر چیز باید امکانات درمانی و حمایتی توسعه یابد. کمپ‌های ترک اعتیاد فعلی ظرفیت کافی ندارند و بیشتر آن‌ها هزینه‌های سنگینی از خانواده‌ها طلب می‌کنند. خانواده‌ای که از نظر مالی در مضیقه است، چطور می‌تواند فرزند یا سرپرست خود را در این مراکز بستری کند؟ در نتیجه، فرد دوباره به خیابان بازمی‌گردد و چرخه اعتیاد ادامه پیدا می‌کند.این فعال فرهنگی افزود: راهکار مؤثر، ایجاد مراکز درمانی و نگهداری رایگان یا کم‌هزینه با نظارت مستقیم دولت و همکاری خیرین است. در کنار آن باید مراکز گذری برای توزیع غذا، خدمات بهداشتی و مشاوره ایجاد شود تا افراد گرفتار بتوانند بدون ترس از طردشدن، اولین قدم‌های درمان را بردارند.وی گفت: نباید فراموش کنیم که اعتیاد، تنها یک مسئله بهداشتی نیست، بلکه به‌طور مستقیم با امنیت، اقتصاد و فرهنگ جامعه پیوند دارد. افزایش سرقت‌های خرد، گسترش ناامنی در محله‌ها و حتی کاهش جذابیت شهری برای گردشگران، همه بخشی از پیامدهای همین حضور آشکار معتادان در سطح شهر است.صادقی افزود: آموزش و پیشگیری، رکن مهم دیگر است. ما باید از مدارس شروع کنیم و مهارت‌های زندگی، آموزش نه گفتن و آگاهی‌بخشی در مورد مواد مخدر را به نسل جدید منتقل کنیم. اگر ریشه‌های فرهنگی و آموزشی اصلاح نشود، هر قدر هم که در حوزه جمع‌آوری یا درمان هزینه کنیم، باز هم قربانیان جدیدی به این چرخه وارد خواهند شد.وی گفت: در نهایت، مسئله اشتغال برای افراد بهبودیافته بسیار مهم است. وقتی فرد پس از ترک اعتیاد دوباره با بیکاری و طرد اجتماعی روبه‌رو شود، احتمال بازگشت او به اعتیاد بسیار بالاست. باید با ایجاد فرصت‌های شغلی و حمایت از کارفرمایانی که این افراد را استخدام می‌کنند، زمینه بازگشت پایدارشان به زندگی عادی را فراهم کنیم.صادقی افزود: جامعه‌ای که به معتادان خود بی‌تفاوت باشد، در حقیقت به بخشی از پیکره خودش بی‌توجهی کرده است. نگاه انسانی و حمایتی باید جایگزین نگاه دفعی شود. این افراد هنوز شایسته کرامت و فرصت دوباره‌اند و اگر دستشان را نگیریم، آسیب‌های آن‌ها دیر یا زود همه جامعه را درگیر خواهد کرد.
نگاه شهروندان به حضور معتادان خیابانی و راهکارهای مقابله با این معضل
حضور معتادان در کوچه‌ها و خیابان‌های بندرعباس، علاوه بر پیامدهای اجتماعی و فرهنگی، واکنش‌ها و نگرانی‌های شهروندان را نیز برانگیخته است. بسیاری از مردم معتقدند که این معضل نه تنها چهره شهر را ناخوشایند می‌کند، بلکه سلامت روانی جامعه، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، را تحت تأثیر قرار می‌دهد.اسما عسکری، بانوی بندرعباس، در گفتگو با خبرنگار ما گفت: دیدن افراد معتاد در پیاده‌روها و محله‌ها بسیار ناراحت‌کننده است. وقتی کودکان و نوجوانان با چنین صحنه‌هایی مواجه می‌شوند، در ذهنشان تصویری از ناامنی و بی‌پناهی شکل می‌گیرد که پیامدهای آن سال‌ها باقی می‌ماند.وی افزود: به نظر من، حل این مشکل فقط با جمع‌آوری مقطعی افراد از سطح خیابان امکان‌پذیر نیست. جامعه نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و ایجاد مراکز درمانی و حمایتی است تا افراد گرفتار اعتیاد بتوانند زندگی خود را بازسازی کنند و دوباره به اجتماع بازگردند.زهرا کریمی، شهروند دیگر بندرعباسی همچنین بر نقش آموزش و فرهنگ‌سازی تأکید کرد و گفت: اگر از سنین پایین مهارت‌های زندگی، آگاهی در مورد مواد مخدر و راه‌های پیشگیری آموزش داده شود، احتمال ورود نسل جدید به چرخه اعتیاد کاهش می‌یابد.وی در ادامه افزود: راهکار دیگر، فراهم کردن فرصت‌های شغلی برای افراد بهبودیافته است. وقتی فرد پس از ترک اعتیاد بتواند دوباره زندگی و شغل مناسبی پیدا کند، انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر پاکسازی خواهد داشت و از بازگشت به اعتیاد جلوگیری می‌شود.کریمی بیان کرد: نهادهای دولتی و خیریه‌ها باید در کنار اقدامات درمانی، برنامه‌های حمایتی برای خانواده‌های افراد معتاد نیز داشته باشند. کمک به خانواده‌ها باعث می‌شود فشار روانی کمتر شود و مسیر بازگشت فرد به زندگی عادی هموارتر گردد.شهروندان تأکید می‌کنند که نگاه انسانی و همدلانه باید جایگزین برخورد صرفاً امنیتی شود. آنان معتقدند جامعه‌ای که به بازگرداندن کرامت انسانی افراد گرفتار اعتیاد اهمیت دهد، نه تنها به افراد آسیب‌دیده کمک می‌کند، بلکه آرامش روانی و اعتماد عمومی را نیز در کل جامعه تقویت می‌کند.
۱۳ شهریور ۱۴۰۴ - ۷:۲۷
شناسه : 32454
بازدید 136
دریا گزارش می‌دهد
دریانیوز// صحنه‌هایی که هر روز در کوچه‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و حتی ورودی مغازه‌ها و بازارهای شهر پیش چشم مردم شکل می‌گیرد، تنها یک واقعیت تلخ را یادآوری می‌کند؛ حضور بی‌پرده معتادانی که در سایه غفلت و کم‌توجهی دستگاه‌های مسئول، به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند.
ثبت دیدگاه