دریانیوز// نقش عطاری‌ها در فرهنگ سلامت ایرانی، ریشه‌ای تاریخی دارد. از دیرباز، درمان‌های گیاهی و طب سنتی بخشی جدانشدنی از سبک زندگی مردم بوده و همچنان نیز طرفداران زیادی دارد.
اما آنچه در سال‌های اخیر موجب نگرانی نهادهای سلامت و هشدار مسئولان شده، ورود برخی عطاری‌ها به حوزه فروش دارو، مکمل‌ها و نسخه‌پیچی‌های خطرناک خارج از چارچوب قانونی است؛ اقدامی که سلامت مردم را به خطر انداخته و با ماهیت حقیقی عطاری فاصله دارد.
به‌تازگی دکتر حسینی، سرپرست اداره نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، در گفت‌وگویی رسمی با رسانه‌ها، بار دیگر بر این ممنوعیت قانونی تأکید کرده و گفته است: عطاری‌ها مجوز فروش هیچ‌گونه دارویی حتی داروی گیاهی با مجوز سازمان غذا و دارو را ندارند.
او با اشاره به آیین‌نامه نحوه فعالیت فعالان حوزه طب سنتی مصوب ۸ آبان ۱۳۹۷، مشخصاً به تبصره ۲ ماده ۸ آن استناد کرده که هرگونه فروش دارو، نسخه‌پیچی یا تهیه ترکیبات پودری تحت عنوان داروی گیاهی توسط عطاری‌ها را ممنوع اعلام می‌کند.در بازدیدهای اخیر مشترک این معاونت با سازمان تعزیرات حکومتی، مقادیر قابل‌توجهی از اقلام دارویی و مکمل‌های غیرمجاز در برخی عطاری‌ها و باشگاه‌های ورزشی کشف و ضبط شده است.
این اتفاق نه فقط یک تخلف صنفی، بلکه یک مداخله خطرناک در حوزه سلامت عمومی است. فروش و تجویز دارو بدون دانش پزشکی، بدون بررسی سابقه بیماری یا تداخل دارویی، اقدامی پرمخاطره است که گاه با نتایج جبران‌ناپذیری همراه می‌شود.بر اساس ضوابط فعلی، فعالیت عطاری‌ها صرفاً در چارچوب عرضه فرآورده‌های مجاز از جمله گیاهان دارویی خشک، دمنوش‌ها، عرقیات گیاهی، ادویه‌جات، روغن‌های گیاهی مجاز، خشکبار و سایر محصولات طبیعی سالم تعریف شده است.
به بیان روشن‌تر، عطاری‌ها محل عرضه مواد اولیه هستند، نه محل تشخیص بیماری، تجویز دارو یا ارائه مشاوره درمانی.با این حال، در سال‌های اخیر شاهد گسترش نوعی عطاری‌های «نسخه‌پیچ» هستیم که در ظاهر، مغازه‌ای سنتی دارند اما در عمل، کارکردی مشابه داروخانه یا حتی مطب پیدا کرده‌اند.
این واحدها با ترکیب مواد نامشخص، ساخت پودرهای بی‌نام و نشان یا عرضه داروهای قاچاق و تاریخ‌مصرف‌گذشته، سلامت مردم را در معرض تهدید قرار می‌دهند. متأسفانه نبود آگاهی عمومی و تبلیغات فریبنده، برخی شهروندان را به سمت این عطاری‌ها سوق می‌دهد.
تفکیک مفهومی بین «داروی گیاهی» و «گیاه دارویی» نیز نکته‌ای کلیدی است. بسیاری از مردم تصور می‌کنند چون ترکیب‌ها طبیعی هستند، بی‌ضررند؛ در حالی‌که حتی گیاهان دارویی هم می‌توانند در صورت مصرف ناصحیح، تداخل با داروهای شیمیایی، یا در دوزهای نامناسب، عوارض جدی داشته باشند.
به همین دلیل، استفاده دارویی از گیاهان باید تنها با تجویز پزشک متخصص طب سنتی یا داروساز صورت گیرد.آنچه امروز ضرورت دارد، علاوه بر هشدارهای رسانه‌ای، تقویت نظارت‌های میدانی، برخورد قاطع با متخلفان و همچنین فرهنگ‌سازی گسترده است.
سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی باید با همکاری صنف عطاری‌ها، مرز مشخص فعالیت قانونی را تبیین کرده و با عطاری‌های متخلف برخوردی جدی داشته باشند. همچنین پیشنهاد می‌شود نام واحدهای مجاز و تخلفات ثبت‌شده به صورت شفاف و عمومی اطلاع‌رسانی شود تا مردم بتوانند با آگاهی کامل، سلامت خود را در معرض ریسک قرار ندهند.رسانه‌ها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در آگاه‌سازی عمومی دارند.
برنامه‌های آموزشی، گزارش‌های تحقیقی، انتشار موارد هشدار و حتی گفت‌وگو با بیماران آسیب‌دیده از این تجویزهای غیرمجاز می‌تواند جامعه را نسبت به این تهدید هوشیار کند.نقش مردم نیز در این مسیر حیاتی است. مراجعه به عطاری‌ها برای خرید گیاهان دارویی بلامانع است، اما انتظار دریافت مشاوره درمانی یا مصرف ترکیب‌هایی که منشأ، ترکیب و دوز آن‌ها مشخص نیست، خطری‌ست که باید از آن پرهیز کرد. هرگونه مشاهده فروش دارو یا تبلیغات درمانی در عطاری‌ها نیز باید به مراجع قانونی گزارش شود.
در نهایت، توجه به طب سنتی و استفاده از ظرفیت‌های درمانی گیاهان دارویی، اقدامی قابل تحسین است، اما تنها در صورتی که این استفاده در بستر علمی، با رعایت اصول ایمنی، و تحت نظارت نهادهای تخصصی انجام شود. سلامت مردم مهم‌ترین سرمایه اجتماعی کشور است و نباید قربانی سودجویی یا کم‌دانشی برخی شود.
ثبت دیدگاه