دریانیوز// مدارس غیردولتی به عنوان یکی از اجزای نظام آموزشی، نقش مهمی در ارائه خدمات آموزشی با کیفیت بالاتر و امکانات بیشتر ایفا می‌کنند.
این مدارس که تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند، با دریافت شهریه از والدین، هزینه‌های خود را تأمین می‌کنند. با این حال، افزایش روزافزون شهریه‌ها و هزینه‌های جانبی، به‌ویژه در مناطقی مانند استان هرمزگان و شهر بندرعباس، به یکی از چالش‌های اصلی خانواده‌ها تبدیل شده است.
گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که شهریه‌های مصوب اعلام‌شده توسط وزارت آموزش و پرورش تنها بخشی از هزینه‌های واقعی تحصیل در این مدارس را پوشش می‌دهد و هزینه‌های جانبی نظیر کلاس‌های فوق‌برنامه، غذا و اردوها به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شوند. این وضعیت، همراه با نبود شفافیت کافی در اعلام هزینه‌ها، نارضایتی‌های گسترده‌ای را در میان خانواده‌ها ایجاد کرده است.
شهریه مصوب و محدودیت‌های آن
بر اساس اظهارات احمد محمودزاده، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش، شهریه مصوب مدارس غیردولتی که در سامانه مشارکت‌ها به آدرس www.mosharekatha.ir بارگذاری شده، تنها شامل هزینه‌های ثابت آموزشی و کلاس‌های فوق‌برنامه است و هزینه‌های جانبی مانند سرویس حمل‌ونقل، غذا، اردوها، را در بر نمی‌گیرد.
این تفکیک هزینه‌ها، اگرچه به‌ظاهر منطقی به نظر می‌رسد، اما در عمل مشکلات متعددی را برای خانواده‌ها ایجاد کرده است. به دلیل شرایط اقتصادی و معیشتی خاص، بسیاری از خانواده‌ها با محدودیت‌های مالی مواجه هستند، این هزینه‌های جانبی می‌توانند فشار مالی قابل‌توجهی را به خانوارها تحمیل کنند.
برای مثال، اردوهای آموزشی و تفریحی که در بسیاری از مدارس غیردولتی به‌عنوان بخشی از برنامه‌های تربیتی تبلیغ می‌شوند، هزینه‌های اضافی را به والدین تحمیل می‌کنند. این در حالی است که وزارت آموزش و پرورش تأکید دارد که این هزینه‌ها اختیاری هستند. اما واقعیت این است که در بسیاری از موارد، این خدمات به‌گونه‌ای ارائه می‌شوند که خانواده‌ها عملاً چاره‌ای جز پذیرش آنها ندارند.
اجباری شدن کلاس‌های فوق‌برنامه و افزایش هزینه‌های واقعی
یکی از مهم‌ترین انتقادات به نظام شهریه در مدارس غیردولتی، اجباری شدن عملی کلاس‌های فوق‌برنامه است. اگرچه مقامات آموزشی تأکید دارند که این کلاس‌ها اختیاری هستند، اما گزارش‌های میدانی و شکایات والدین نشان می‌دهد که در بسیاری از مدارس، این برنامه‌ها به بخشی از برنامه درسی رسمی تبدیل شده‌اند.
در بندرعباس، این مشکل به‌ویژه در مدارسی که به دلیل رقابت بالا در جذب دانش‌آموزان نخبه، برنامه‌های تقویتی و مهارتی را تبلیغ می‌کنند، مشهود است. این کلاس‌ها، که شامل آموزش‌های زبان خارجی، علوم پیشرفته، یا مهارت‌های خاص هستند، اغلب در ساعات رسمی مدرسه برگزار می‌شوند. دانش‌آموزانی که در این برنامه‌ها شرکت نکنند، ممکن است از آموزش‌های مکمل محروم شوند یا از نظر اجتماعی و تحصیلی از همکلاسی‌های خود عقب بمانند.
این وضعیت، هزینه‌های واقعی تحصیل در مدارس غیردولتی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده است. برای مثال، در بندرعباس، هزینه کلاس‌های فوق‌برنامه می‌تواند تا چندین میلیون تومان در سال به شهریه ثابت اضافه کند.. در نتیجه، خانواده‌های بندرعباسی که به دلیل شرایط اقتصادی منطقه با چالش‌های مالی مواجه هستند، اغلب مجبور می‌شوند برای تأمین این هزینه‌ها از سایر نیازهای ضروری خود صرف‌نظر کنند.
فضای رقابتی و فشار بر خانواده‌ها
یکی دیگر از عوامل تشدیدکننده مشکلات، فضای رقابتی حاکم بر مدارس غیردولتی است. این مدارس با تأکید بر کیفیت آموزشی، امکانات پیشرفته، و موفقیت‌های تحصیلی، سعی در جذب دانش‌آموزان نخبه و والدینی دارند که به دنبال بهترین فرصت‌ها برای فرزندان خود هستند.
در بندرعباس، این رقابت به‌ویژه در مدارسی که به‌عنوان برندهای آموزشی شناخته می‌شوند، شدت بیشتری دارد. این فضا باعث شده است که خانواده‌ها برای جلوگیری از عقب ماندن فرزندشان از همکلاسی‌ها، به پرداخت هزینه‌های جانبی مانند کلاس‌های تقویتی، اردوهای آموزشی، یا حتی خرید تجهیزات خاص تشویق شوند.
این فشار رقابتی نه‌تنها بار مالی خانواده‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه به نابرابری آموزشی نیز دامن می‌زند. در بندرعباس، که بسیاری از خانواده‌ها از قشر متوسط یا پایین‌تر هستند، این وضعیت می‌تواند به حذف دانش‌آموزان با استعداد اما با توان مالی محدود از چرخه آموزش با کیفیت منجر شود.
به عبارت دیگر، آموزش در این مدارس به‌تدریج به کالایی لوکس تبدیل شده که تنها برای خانواده‌های مرفه قابل دسترسی است. این موضوع با اصل عدالت آموزشی، که یکی از اهداف نظام آموزش و پرورش ایران است، در تضاد است.
دیدگاه خانواده‌ها؛ نیاز به شفافیت در اعلام هزینه‌ها
خانواده‌ها در بندرعباس و سراسر ایران خواستار شفافیت کامل در اعلام هزینه‌های تحصیل در مدارس غیردولتی هستند. آنها معتقدند که شهریه مصوب اعلام‌شده، که تنها هزینه‌های ثابت را شامل می‌شود، تصویر کاملی از هزینه‌های واقعی تحصیل ارائه نمی‌دهد.
والدین خواستار آن هستند که تمامی هزینه‌های مورد انتظار، از جمله کلاس های فوق برنامه ، غذا، اردوها، و سایر فعالیت‌های جانبی، به‌صورت یکپارچه و از ابتدا اعلام شود تا بتوانند بر اساس توان مالی خود تصمیم‌گیری کنند.این درخواست به‌ویژه در بندرعباس، که شرایط اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها تحت تأثیر عواملی مانند تورم و بیکاری قرار دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
والدین معتقدند که اعلام شفاف هزینه‌ها می‌تواند از سردرگمی و نارضایتی‌های بعدی جلوگیری کند. در حال حاضر، بسیاری از خانواده‌ها پس از ثبت‌نام فرزندان خود با هزینه‌های غیرمنتظره‌ای مواجه می‌شوند که توانایی پرداخت آنها را ندارند. این وضعیت به نارضایتی والدین منجر شده و اعتماد آنها به نظام آموزشی و مدیریت مدارس غیردولتی را نیز کاهش داده است.
نقش سامانه مشارکت‌ها و چالش‌های آن
سامانه مشارکت‌ها (www.mosharekatha.ir) به‌عنوان ابزاری برای اعلام شهریه‌های مصوب و ثبت شکایات طراحی شده است. این سامانه امکان استعلام شهریه، ثبت شکایات، و پیگیری مسائل مربوط به مدارس غیردولتی را فراهم می‌کند.
با این حال، در عمل، کارایی این سامانه در بندرعباس و دیگر مناطق با چالش‌هایی مواجه است. بسیاری از والدین از عدم به‌روزرسانی منظم اطلاعات،گلایه دارند. علاوه بر این، نظارت بر اجرای شهریه‌های مصوب در برخی مدارس ضعیف است و گزارش‌هایی از دریافت هزینه‌های غیرقانونی وجود دارد.
شفافیت، کلید کاهش تنش‌ها
وضعیت شهریه مدارس غیردولتی در ایران، به‌ویژه در بندرعباس، نشان‌دهنده نیاز مبرم به اصلاحات ساختاری در نظام مدیریت هزینه‌ها و افزایش شفافیت است. تفکیک هزینه‌های ثابت و جانبی، اجباری شدن عملی کلاس‌های فوق‌برنامه، و فضای رقابتی حاکم بر این مدارس، فشار مالی و روانی قابل‌توجهی را به خانواده‌ها تحمیل کرده است.
شفافیت کامل در اعلام مجموع هزینه‌های تحصیل، از جمله هزینه‌های جانبی، می‌تواند به والدین کمک کند تا با آگاهی بیشتری تصمیم‌گیری کنند و از تنش‌ها و نارضایتی‌های ناشی از هزینه‌های غیرمنتظره جلوگیری شود. وزارت آموزش و پرورش و سازمان مدارس غیردولتی باید با تقویت نظارت بر عملکرد مدارس، ساده‌سازی دسترسی به سامانه مشارکت‌ها و الزام مدارس به اعلام یکپارچه تمامی هزینه‌ها، گام‌های مؤثری در جهت رفع این مشکلات بردارند.
در غیر این صورت، خطر دوقطبی شدن نظام آموزشی و محدود شدن دسترسی به آموزش با کیفیت برای قشرهای کم‌درآمد افزایش خواهد یافت، که این امر با اهداف عدالت آموزشی در تضاد است. در بندرعباس، که شرایط اقتصادی و اجتماعی خاص خود را دارد، این اصلاحات می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش اعتماد عمومی و بهبود کیفیت آموزش ایفا کنند.
ثبت دیدگاه