دریانیوز// سالمندان به‌عنوان یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه، در شرایط بحرانی و پسابحرانی با چالش‌های روانی و اجتماعی متعددی مواجه می‌شوند.
تجربه‌های تلخ گذشته، تغییرات ناگهانی در محیط زندگی و مواجهه با اخبار نگران‌کننده می‌توانند سلامت روان این قشر را به‌طور جدی تهدید کنند. در این میان، اظهارات دکتر احمد دلبری، مشاور عالی سازمان بهزیستی در امور سالمندان و رئیس انجمن علمی سالمندان ایران، چارچوبی علمی و عملی برای حمایت از سالمندان ارائه می‌دهد.
وی با تأکید بر سه رکن اساسی تأمین امنیت روانی، حفظ پیوندهای اجتماعی، و تقویت معنا و هدف در زندگی، راهکارهایی مؤثر برای بهبود تاب‌آوری سالمندان در دوران پس از بحران پیشنهاد کرده است.
دکتر احمد دلبری با اشاره به مرحله ترمیم روانی و اجتماعی پس از بحران، هفت محور کلیدی برای مراقبت از سالمندان معرفی کرده است: تنظیم ساختار روزانه، فعال‌سازی خاطرات مثبت، درگیری شناختی فعال، برقراری تماس تصویری با خانواده، مواجهه آگاهانه با اخبار، فعالیت بدنی سبک، و ارائه حمایت‌های همدلانه.
این محورها به‌عنوان پایه‌های اصلی حمایت روانی از سالمندان، به‌ویژه در شرایطی که یادآوری خاطرات تلخ گذشته می‌تواند به افسردگی یا اضطراب مزمن منجر شود، نقش حیاتی ایفا می‌کنند. به گفته دلبری، سالمندان در دوران پسابحران بیش از هر زمان به محیطی قابل‌پیش‌بینی، اطمینان خاطر، و ثبات عاطفی نیاز دارند.
تغییرات ناگهانی در رفتار خانواده، فقدان اطلاعات معتبر، یا مواجهه با اخبار نگران‌کننده می‌تواند اضطراب آن‌ها را تشدید کرده و خاطرات آسیب‌زای گذشته را فعال کند. برای مثال، سالمندانی که تجربه جنگ‌های پیشین را داشته‌اند، ممکن است با شنیدن اخبار ناگوار دچار یادآوری‌های دردناک شوند که در صورت نبود حمایت عاطفی، به مشکلات روانی جدی منجر می‌شود.
یکی از نکات برجسته سخنان دلبری، تأکید بر نقش «همدلی رابطه‌ای» در کاهش اضطراب سالمندان است. او معتقد است که گاهی تنها حضور آرام‌بخش در کنار سالمند، گرفتن دست او، و گفت‌وگوی صمیمانه می‌تواند مؤثرتر از هر مداخله پیچیده‌ای باشد.
این حضور احساس امنیت را تقویت می‌کند وبه سالمند نشان می‌دهد که همچنان در کانون توجه و محبت خانواده قرار دارد. همچنین بر اهمیت مشارکت اجتماعی و حس مفید بودن تأکید دارد. دخیل کردن سالمندان در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی، حتی در امور روزمره مانند برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی یا مراقبت از نوه‌ها، می‌تواند حس ارزشمندی را در آن‌ها تقویت کند.
فعالیت‌های ساده‌ای مانند مرور عکس‌های قدیمی، قصه‌گویی، یا آشپزی دسته‌جمعی پیوندهای خانوادگی را مستحکم و به بهبود خلق و کاهش اضطراب کمک می‌کند. مطالعات اخیر نیز نشان داده‌اند که مشارکت بین‌نسلی، مانند تماس تصویری با نوه‌ها یا همکاری در فعالیت‌های خانگی، اثرات چشمگیری در بهبود سلامت روان سالمندان دارد.
رئیس انجمن علمی سالمندان ایران با اشاره به سرمایه اجتماعی مردم ایران در بحران اخیر، این همدلی را فرصتی برای تبدیل مشارکت مقطعی به اعتماد پایدار می‌داند. او معتقد است که اگر این سرمایه اجتماعی حفظ و تعمیق شود، می‌تواند به بهبود سلامت اجتماعی سالمندان و کل جامعه کمک کند. دلبری همچنین بر اهمیت مدیریت اخبار تأکید می‌کند.
او توصیه می‌کند که به جای انکار احساسات سالمندان، این احساسات تأیید شوند و دریافت اخبار به‌صورت کنترل‌شده انجام گیرد تا از تشدید اضطراب جلوگیری شود. علاوه بر این، فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی کوتاه یا انجام تمرینات ساده در خانه، نه‌تنها به سلامت جسمی سالمندان کمک می‌کند، بلکه با ترشح هورمون‌های مثبت، تأثیرات مثبتی بر سلامت روان آن‌ها دارد.
دلبری همچنین به فعال‌سازی خاطرات مثبت اشاره می‌کند؛ فعالیت‌هایی مانند مرور خاطرات خوش گذشته یا گوش دادن به موسیقی مورد علاقه می‌توانند به بهبود خلق و کاهش استرس کمک کنند. در پایان باید گفت : حمایت روانی-اجتماعی از سالمندان در دوران پسابحران، فراتر از یک وظیفه انسانی، سرمایه‌گذاری برای سلامت و انسجام کل جامعه است.
راهکارهای ارائه‌شده توسط دکتر دلبری، از تنظیم ساختار روزانه تا تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی، ابزارهایی ساده اما قدرتمند برای بازسازی تاب‌آوری روانی سالمندان هستند. این اقدامات با تکیه بر همدلی، مشارکت، و ایجاد حس ارزشمندی، می‌توانند از انزوای عاطفی و روانی سالمندان جلوگیری کنند.
در شرایطی که جامعه ایران با چالش‌های متعددی مواجه است، توجه به این اصول به بهبود کیفیت زندگی سالمندان کمک می‌کند و به تقویت سرمایه اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای منسجم‌تر و مقاوم‌تر منجر می‌شود. اکنون زمان آن است که از خانه تا جامعه، با عمل به این راهکارها، گامی مؤثر در حمایت از سالمندان برداریم و نشان دهیم که آن‌ها همچنان ستون‌های ارزشمند خانواده و جامعه هستند.
ثبت دیدگاه