دریانیوز// جنوب کرمان، منطقه‌ای با ظرفیت‌های بی‌نظیر کشاورزی، معدنی و انسانی، سال‌هاست که در سایه محرومیت و کمبود زیرساخت‌ها گرفتار است.
وعده استان شدن این منطقه، که شامل شهرستان‌های جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، قلعه‌گنج، منوجان، رودبار جنوب و فاریاب می‌شود، در دولت‌های مختلف مطرح شده، اما تاکنون به نتیجه نرسیده است.
این در حالی است که تبدیل جنوب کرمان به یک استان مستقل می‌تواند با افزایش اعتبارات، بهبود خدمات‌رسانی و رفع محرومیت‌ها، از مهاجرت گسترده ساکنان این منطقه به شهرهایی مانند بندرعباس و سایر نقاط هرمزگان جلوگیری کند.
مهاجرت‌هایی که نه‌تنها فشار بر زیرساخت‌های شهری هرمزگان را افزایش داده، بلکه به تشدید مشکلات اجتماعی و اقتصادی در هر دو منطقه منجر شده است. در این یادداشت، به بررسی اهمیت استان شدن جنوب کرمان، پیامدهای محرومیت کنونی و تأثیرات مثبت این تحول بر توسعه منطقه و کاهش مهاجرت می‌پردازیم.
* محرومیت جنوب کرمان؛ واقعیتی انکارناپذیر
جنوب کرمان، با وجود ظرفیت‌های اقتصادی بالا، از جمله تولید سالانه میلیون‌ها تن محصولات کشاورزی مانند خرما، مرکبات و …، همچنان یکی از محروم‌ترین مناطق ایران است. طبق گزارش‌های رسانه‌ای، این منطقه با چالش‌هایی مانند فقر گسترده، کپرنشینی، کمبود زیرساخت‌های درمانی، آموزشی و جاده‌ای و نرخ بالای بیکاری مواجه است.
به گفته مدیرکل بهزیستی استان کرمان، بیشترین تعداد افراد تحت پوشش این سازمان و کمیته امداد در جنوب کرمان زندگی می‌کنند، که نشان‌دهنده عمق محرومیت در این منطقه است.
نبود راه‌های مناسب، کمبود مراکز درمانی مجهز و دسترسی محدود به آموزش باکیفیت، زندگی را برای ساکنان دشوار کرده و بسیاری را به مهاجرت به شهرهای بزرگ‌تر مانند بندرعباس وادار کرده است.
این مهاجرت‌ها نه‌تنها به تخلیه روستاها و کاهش نیروی انسانی مولد در جنوب کرمان منجر شده، بلکه فشار مضاعفی بر زیرساخت‌های شهری هرمزگان، به‌ویژه بندرعباس، وارد کرده است.
بیمارستان‌های بندرعباس، که خود با کمبود تخت و تجهیزات مواجه‌اند، پذیرای بیماران جنوب کرمان هستند و محلات حاشیه‌ای شهر با افزایش جمعیت مهاجر، با مشکلات اجتماعی مانند فقر، جرم و کمبود مسکن روبه‌رو شده‌اند. استان شدن جنوب کرمان می‌تواند با تمرکززدایی از منابع و افزایش اعتبارات، این چرخه معیوب را متوقف کند.
* استان شدن جنوب کرمان؛ گامی برای تمرکززدایی و توسعه
ایجاد استان جدید در جنوب کرمان، می‌تواند به توزیع عادلانه‌تر منابع و اعتبارات منجر شود. در حال حاضر، بودجه‌های استانی به مرکزیت کرمان تخصیص می‌یابد و جنوب کرمان، به دلیل فاصله جغرافیایی و اولویت‌بندی‌های نابرابر، از این منابع بهره کافی نمی‌برد.
با استقلال اداری و مالی، جنوب کرمان می‌تواند بودجه‌ای مستقل برای توسعه زیرساخت‌های خود دریافت کند. این بودجه می‌تواند صرف پروژه‌هایی مانند آسفالت جاده‌های روستایی، ساخت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز، ایجاد مراکز آموزشی و دانشگاهی و توسعه زیرساخت‌های کشاورزی و صنعتی شود.
به عنوان مثال، گزارش‌های مهر نشان می‌دهد که طرح‌های عمرانی در جنوب کرمان، مانند احداث ۱۰هزار واحد مسکونی برای حذف کپرنشینی، به دلیل کمبود بودجه و بوروکراسی اداری به کندی پیش می‌روند. استقلال جنوب کرمان به‌عنوان یک استان می‌تواند با کاهش بوروکراسی و افزایش نظارت محلی، اجرای این پروژه‌ها را تسریع کند و محرومیت را کاهش دهد.
* بهبود خدمات‌رسانی، کلیدی برای حفظ جمعیت
یکی از مهم‌ترین مزایای استان شدن جنوب کرمان، بهبود خدمات‌رسانی به ساکنان است. در حال حاضر، کمبود مراکز درمانی مجهز در این منطقه، بیماران را مجبور به سفر به بندرعباس یا حتی شهرهای دورتری مانند یزد و شیراز می‌کند. این سفرها نه‌تنها هزینه‌های مالی سنگینی به خانواده‌ها تحمیل می‌کنند، بلکه در مواردی به دلیل تأخیر در انتقال، به مرگ بیماران منجر شده‌اند.
ایجاد بیمارستان‌های تخصصی، افزایش تعداد آمبولانس‌ها و توسعه پایگاه‌های اورژانس در جنوب کرمان می‌تواند این مشکل را برطرف کند.علاوه بر حوزه درمان، بهبود زیرساخت‌های آموزشی نیز از ضرورت‌های این منطقه است. نبود دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باکیفیت، جوانان را به مهاجرت به شهرهای دیگر برای ادامه تحصیل سوق داده است. با اختصاص بودجه‌های استانی، می‌توان دانشگاه‌ها و مراکز فنی‌وحرفه‌ای را در جنوب کرمان گسترش داد تا نیروی انسانی ماهر در منطقه حفظ شود.
* جلوگیری از مهاجرت، حفظ سرمایه انسانی
مهاجرت گسترده از جنوب کرمان به هرمزگان، به‌ویژه بندرعباس، یکی از پیامدهای مستقیم محرومیت و کمبود خدمات است. بسیاری از مهاجران، به امید یافتن شغل یا دسترسی به خدمات بهتر، به بندرعباس می‌آیند، اما اغلب در محلات حاشیه‌ای با شرایط نامناسب زندگی می‌کنند.
این مهاجرت‌ها نه‌تنها به تخلیه روستاهای جنوب کرمان منجر شده، بلکه فشار بر زیرساخت‌های درمانی، آموزشی و مسکن بندرعباس را افزایش داده است.
استان شدن جنوب کرمان می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و بهبود خدمات، انگیزه مهاجرت را کاهش دهد. توسعه کشاورزی که پتانسیل بالایی در این منطقه دارد، با سرمایه‌گذاری در سیستم‌های آبیاری مدرن و صنایع تبدیلی می‌تواند اشتغال‌زایی کند.
همچنین، ایجاد مناطق صنعتی و حمایت از صنایع دستی و گردشگری، مانند آنچه در گزارش‌های مهر به‌عنوان ظرفیت‌های جنوب کرمان ذکر شده، می‌تواند اقتصاد منطقه را تقویت کند و ساکنان را به ماندن در زادگاه خود ترغیب نماید.
* پیامدهای مثبت برای هرمزگان
استقلال جنوب کرمان نه‌تنها برای این منطقه، بلکه برای هرمزگان نیز مزایای قابل‌توجهی دارد. کاهش مهاجرت از جنوب کرمان به بندرعباس، فشار بر بیمارستان‌ها، مسکن و زیرساخت‌های شهری این شهر را کاهش خواهد داد. این امر به هرمزگان امکان می‌دهد منابع خود را به بهبود خدمات برای ساکنان بومی اختصاص دهد.همچنین، با کاهش مراجعات بیماران از جنوب کرمان، بیمارستان‌های هرمزگان می‌توانند خدمات بهتری به ساکنان محلی ارائه دهند.
* چالش‌ها و موانع
با وجود مزایای متعدد، استان شدن جنوب کرمان با چالش‌هایی همراه است. بوروکراسی اداری، مقاومت‌های سیاسی در مرکز استان کرمان و کمبود منابع مالی برای راه‌اندازی ساختارهای اداری جدید، از جمله موانع این طرح هستند. همچنین، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق برای توزیع عادلانه منابع و جلوگیری از تمرکز امکانات در یک یا دو شهر بزرگ جنوب کرمان، ضروری است تا همه مناطق از توسعه بهره‌مند شوند.
* راهکارهای پیشنهادی
برای تحقق استان شدن جنوب کرمان و رفع محرومیت‌ها، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
• تصویب قانونی سریع: مجلس شورای اسلامی باید با تسریع در بررسی طرح استان شدن جنوب کرمان، زمینه قانونی این تحول را فراهم کند.
• تخصیص بودجه ویژه: دولت باید بودجه‌ای مستقل برای راه‌اندازی زیرساخت‌های اداری و عمرانی جنوب کرمان اختصاص دهد، با تمرکز بر حوزه‌های درمان، آموزش و کشاورزی.
• توسعه زیرساخت‌های درمانی: ساخت بیمارستان‌های مجهز و افزایش تعداد آمبولانس‌ها در جنوب کرمان می‌تواند نیاز به مراجعات به بندرعباس را کاهش دهد.
• اشتغال‌زایی پایدار: سرمایه‌گذاری در کشاورزی، صنایع تبدیلی و گردشگری می‌تواند فرصت‌های شغلی ایجاد کند و از مهاجرت جلوگیری نماید.
• مشارکت بخش خصوصی: شرکت‌های فعال در جنوب کرمان، مانند معین‌های اقتصادی ذکرشده در گزارش مهر، می‌توانند در پروژه‌های عمرانی و اشتغال‌زایی مشارکت کنند.
• بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای: آسفالت جاده‌های روستایی و توسعه راه‌های ارتباطی می‌تواند دسترسی به خدمات را تسهیل کند و از تأخیر در امدادرسانی جلوگیری نماید.
• آموزش و توانمندسازی: ایجاد مراکز آموزشی و فنی‌وحرفه‌ای می‌تواند نیروی انسانی ماهر را در منطقه حفظ کند و به توسعه اقتصادی کمک نماید.
* وعده ای که باید محقق شود
استان شدن جنوب کرمان، وعده‌ای دیرینه که در دولت‌های مختلف مطرح شده، می‌تواند نقطه عطفی در رفع محرومیت‌های این منطقه باشد. با افزایش اعتبارات، بهبود خدمات‌رسانی و ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، این تحول نه‌تنها کیفیت زندگی ساکنان جنوب کرمان را ارتقا می‌دهد، بلکه از مهاجرت گسترده به بندرعباس و سایر شهرهای هرمزگان جلوگیری می‌کند.
این امر به نوبه خود فشار بر زیرساخت‌های هرمزگان را کاهش داده و امکان تمرکز بر توسعه این استان را فراهم می‌کند. با وجود چالش‌های اجرایی، عزم جدی دولت، مجلس و نهادهای محلی می‌تواند این رویا را به واقعیت تبدیل کند. جنوب کرمان، با ظرفیت‌های بی‌نظیر خود، شایسته توجه و سرمایه‌گذاری است تا از چرخه محرومیت خارج شود و به یکی از قطب‌های توسعه جنوب ایران تبدیل گردد.
ثبت دیدگاه