دریانیوز// افزایش آمار طلاق در سال‌های اخیر، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اجتماعی در ایران تبدیل شده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که نسبت طلاق به ازدواج در بسیاری از شهرهای کشور به طرز نگران‌کننده‌ای رو به افزایش است.
در حالی که عوامل اقتصادی مانند بیکاری، فقر، تورم و مشکلات معیشتی، همواره به عنوان دلایل عمده طلاق مطرح می‌شوند، اما پژوهش‌های علمی و تجربه‌های روان‌شناسان خانواده نشان می‌دهد که ریشه‌های عمیق‌تری نیز در کار است؛ از جمله ناتوانی زوج‌ها در گفت‌وگو، حل تعارض و مدیریت تنش در روابط بین‌فردی.
بر اساس مطالعات انجام‌شده در دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی، یکی از کلیدی‌ترین مهارت‌های لازم برای پایداری رابطه زناشویی، توانایی برقراری گفت‌وگوی سازنده و مؤثر است. زوج‌هایی که فاقد این مهارت هستند، در مواجهه با اولین نشانه‌های اختلاف، به‌جای گفت‌وگو، سکوت یا واکنش‌های هیجانی مانند پرخاش، طعنه، تحقیر یا انزوا را انتخاب می‌کنند.
همین رفتارها به مرور زمان به سوءتفاهم‌های عمیق، کاهش صمیمیت، و در نهایت فروپاشی رابطه منجر می‌شود.تحقیقات علمی، از جمله پژوهش‌های «جان گاتمن» ـ استاد روان‌شناسی دانشگاه واشنگتن و از برجسته‌ترین پژوهشگران حوزه خانواده در جهان ـ نشان می‌دهد که نحوه گفت‌وگوی زوجین، پیش‌بینی‌کننده اصلی موفقیت یا شکست یک رابطه زناشویی است.
در مطالعات او آمده است که زوج‌هایی که در بحث‌های خود از الگوهایی مانند «نقد مخرب»، «تحقیر»، «حالت تدافعی» و «بی‌تفاوتی» استفاده می‌کنند، به احتمال بالایی در معرض جدایی قرار دارند. در مقابل، زوج‌هایی که یاد گرفته‌اند در دل تعارض همدیگر را بشنوند، احساسات را بدون سرزنش بیان کنند و مسئولیت‌پذیر باشند، روابطی پایدارتر و رضایت‌بخش‌تر دارند.
یکی از مشکلات ساختاری در جامعه ایران، نبود آموزش رسمی و عمومی برای مهارت‌های زندگی و روابط بین‌فردی است. بسیاری از زوجین بدون آنکه دانش لازم برای تعامل سالم با یکدیگر را داشته باشند، وارد زندگی مشترک می‌شوند. مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌های عمومی نیز سهم اندکی در آموزش مهارت‌هایی مانند گفت‌وگوی مؤثر، مدیریت خشم، حل تعارض، گوش‌دادن فعال و همدلی ایفا کرده‌اند.
نتیجه این کاستی آموزشی، ناتوانی افراد در عبور از چالش‌های طبیعی زندگی مشترک است.نکته دیگر آن است که در فرهنگ ما، گاهی گفت‌وگو با نوعی «جدل» یا «ضعف» اشتباه گرفته می‌شود. بسیاری از مردان و حتی زنان تصور می‌کنند که «سکوت» نشانه خویشتن‌داری یا قدرت است، در حالی که سکوت مزمن، یکی از مخرب‌ترین الگوهای ارتباطی در روابط زناشویی به شمار می‌رود.
نبود فرهنگ گفت‌وگو به‌ویژه در خانواده‌هایی که خود در محیط‌های پرتنش یا بسته تربیت شده‌اند، زمینه انتقال این ناتوانی به نسل‌های بعدی را نیز فراهم کرده است.اگر آموزش مهارت‌های زندگی از دوران نوجوانی آغاز شود، و زوج‌ها پیش و پس از ازدواج در معرض برنامه‌های مشاوره‌ای و کارگاه‌های آموزشی قرار بگیرند، بسیاری از طلاق‌ها قابل پیشگیری خواهد بود.
تجربه کشورهای موفق در این حوزه نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و آموزشی در سطح ملی، نقش مؤثری در کاهش نرخ طلاق داشته‌اند. برای نمونه، در برخی کشورها گذراندن دوره‌های آموزشی ارتباط زوجین پیش از صدور مجوز ازدواج، اجباری شده است.
در ایران نیز، برای کاهش آمار نگران‌کننده طلاق، باید نگاهی عمیق‌تر و علمی‌تر به موضوع داشت. مقابله با طلاق صرفاً از مسیر اقتصادی یا محدودیت‌های قانونی ممکن نیست. آنچه می‌تواند پیوندهای زناشویی را مستحکم کند، آموزش گفت‌وگو، درک متقابل، پذیرش تفاوت‌ها و یادگیری مهارت‌های ارتباطی است.
اگر این مهارت‌ها به‌درستی به زوجین آموزش داده شود، حتی در شرایط اقتصادی دشوار، امکان حفظ یک رابطه سالم و رضایت‌بخش بسیار بیشتر خواهد شد. سرمایه‌گذاری در آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه روابط انسانی، در بلندمدت از هر سیاست دیگر مؤثرتر و ماندگارتر خواهد بود.
ثبت دیدگاه