دریانیوز// پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های راهبردی صنعت نفت و پتروشیمی کشور، با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام، از جمله طرح‌هایی است که در دولت سیزدهم و با نگاه به ارزش‌آفرینی در حوزه انرژی، جلوگیری از خام‌فروشی و تحقق استقلال انرژی کشور تعریف و کلید خورد.
این پروژه قرار است در استان هرمزگان، در مجاورت شهر بندرعباس، به عنوان نخستین نمونه از تلفیق پالایش و پتروشیمی اجرایی شود و نقش کلیدی در امنیت انرژی و توسعه اقتصادی منطقه ایفا کند. اما در ماه‌های اخیر، اخباری از توقف و خروج این پروژه از اولویت‌های وزارت نفت دولت چهاردهم منتشر شده که موجی از نگرانی را در میان کارشناسان، فعالان اقتصادی و مردم منطقه به همراه داشته است.
* اهمیت راهبردی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی
در شرایطی که کشور با تهدید واردات بنزین و کاهش ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی مواجه است، احداث پتروپالایشگاه‌هایی با ظرفیت بالا یک ضرورت غیرقابل انکار به شمار می‌رود.
پروژه پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، علاوه بر آن‌که ظرفیت تولید بنزین کشور را به طرز چشم‌گیری افزایش می‌دهد، به‌واسطه استفاده از نفت خام سنگین – که صادرات آن به دلیل قیمت کمتر و دشواری در بازارهای جهانی محدودتر است – ارزش افزوده بالایی ایجاد کرده و اقتصاد ملی را از خام‌فروشی نجات می‌دهد.
این پروژه همچنین با ایجاد هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم، می‌تواند به‌طور ویژه به کاهش بیکاری در استان هرمزگان و به‌ویژه بندرعباس کمک کند. توسعه صنعتی در مناطق جنوبی کشور، در راستای توسعه متوازن و افزایش تاب‌آوری اقتصادی ملی، همواره از سیاست‌های راهبردی کشور بوده و پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، مصداق عملی چنین راهبردی است.
* فرآیند شکل‌گیری و سهامداران پروژه
پروژه پتروپالایشگاه شهید سلیمانی از سال ۱۴۰۰ در دستورکار وزارت نفت قرار گرفت. در تیرماه ۱۴۰۲، ترکیب نهایی سهامداران آن مشخص شد و هلدینگ خلیج فارس با ۳۰ درصد سهم، به‌عنوان سهامدار اصلی معرفی شد.
سایر سهامداران عبارت‌اند از: صندوق بازنشستگی نفت (۱۵ درصد)، بانک ملی (۱۵ درصد)، بانک رفاه (۱۵ درصد)، بانک تجارت و ملت (هرکدام ۷.۵ درصد) و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به نمایندگی از دولت (۱۰ درصد). این ساختار سهامداری، نشان از اعتماد نهادهای مالی بزرگ کشور به موفقیت این پروژه دارد.
* اظهارات اخیر و نگرانی‌ها
با وجود پیشرفت‌های مقدماتی در مطالعات و طراحی بنیادی که قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۳ تکمیل شود، اخیراً برخی از مدیران شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرده‌اند که به دلیل «عدم پیشرفت»، پروژه پتروپالایشگاه شهید سلیمانی فعلاً منتفی شده و اولویت با طرح‌های دیگر است.
این اظهار نظر با واکنش‌های متعددی مواجه شد؛ چرا که تصمیمی به این اهمیت، نیازمند بررسی‌های کارشناسی دقیق، مطالعه هزینه-فایده و تحلیل منافع ملی و منطقه‌ای است.تعویق یا توقف پروژه‌ای که در راستای خودکفایی بنزین، ایجاد اشتغال گسترده، استفاده بهینه از منابع نفتی و کاهش وابستگی به واردات تعریف شده، نه‌تنها خلاف اهداف توسعه‌ای کشور است، بلکه در شرایط فعلی که بازار انرژی دستخوش تحولات بین‌المللی است، می‌تواند ایران را از یک فرصت راهبردی بی‌بهره کند.
* برنامه‌های اعلامی وزیر نفت و ضرورت پایبندی
در برنامه ارائه شده از سوی «محسن پاک‌نژاد»، وزیر پیشنهادی نفت دولت چهاردهم پیش از اخذ رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی، افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی کشور تا مرز ۳ میلیون بشکه در روز تا افق ۱۴۰۷، از جمله اهداف کلیدی اعلام شده بود.
او به صراحت اعلام کرد که میعانات گازی و نفت خام سنگین، بایستی در داخل کشور به فرآورده‌های نهایی تبدیل شوند و بدین‌ترتیب، پروژه‌هایی همچون پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و طرح‌های مشابه، از ارکان تحقق این هدف هستند.اگرچه وزیر نفت پس از اخذ رأی اعتماد به این برنامه متعهد شد، اما تصمیم اخیر در خصوص توقف اجرای پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، به نوعی نادیده گرفتن این برنامه و کاهش اعتماد عمومی به وعده‌های توسعه‌ای تلقی می‌شود.
* فرصت‌های اقتصادی و مزایای فنی پروژه
پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، با تکیه بر خوراک نفت سنگین، طراحی شده تا فرآورده‌هایی با ارزش افزوده بالا مانند بنزین، گازوئیل، پروپیلن و سایر مواد پایه پتروشیمی را تولید کند. این طرح، علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، می‌تواند صادرات فرآورده‌های پالایش‌یافته را نیز تقویت کند. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین و بومی در طراحی و ساخت، امکان انتقال دانش فنی و ارتقاء سطح تکنولوژیکی صنعت نفت را به همراه دارد.
* مطالبه اجرای پروژه در سفر رئیس‌جمهور به هرمزگان
با توجه به اهمیتی که این پروژه برای استان هرمزگان دارد، انتظار می‌رود در سفر قریب‌الوقوع رئیس‌جمهور به این استان، کلنگ‌زنی رسمی آن انجام شده و عملیات اجرایی وارد فاز عملیاتی شود. این اقدام، نه‌تنها نشان‌دهنده پایبندی دولت چهاردهم به اهداف کلان توسعه‌ای کشور خواهد بود، بلکه اعتماد عمومی به سیاست‌های اقتصادی دولت را نیز افزایش خواهد داد.
در واقع پتروپالایشگاه شهید سلیمانی نه‌تنها یک پروژه صنعتی، بلکه یک پروژه ملی با ابعاد امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و راهبردی است. توقف یا به تعویق انداختن آن، خلاف منافع ملی، اقتصاد مقاومتی و شعارهای دولت چهاردهم است. انتظار می‌رود با اتخاذ تصمیمی کارشناسانه و واقع‌بینانه، عملیات اجرایی این پروژه در اسرع وقت آغاز شده و مسیر توسعه پایدار در جنوب کشور با قدرت ادامه یابد.
ثبت دیدگاه