زنگ خطری که صدای جان خراشی داشت

دریانیوز//

انفجار اخیر در بندر شهید رجایی، بار دیگر شکاف عمیق میان توسعه صنعتی و توانمندی‌های امداد و نجات استان هرمزگان را آشکار ساخت.

این حادثه تلخ، هشداری جدی است که نمی‌توان و نباید آن را نادیده گرفت. استانی که مامن صنایع و تاسیسات بزرگی در نفت، گاز، فولاد و آلومینیوم و… است و به عنوان شاهراه حیاتی تجارت دریایی کشور ایفای نقش می‌کند، نیازمند زیرساخت‌های امداد و نجات هم‌سطح با این اهمیت و وسعت صنعتی است؛ واقعیتی که متاسفانه، آنگونه که باید، مورد توجه قرار نگرفته است.

وسعت صنایع و زیرساخت‌های حیاتی در هرمزگان، ریسک بروز حوادث بزرگ و پیچیده را به طور بالقوه افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی، اتکا به روش‌های سنتی و تکیه صرف بر نیروی انسانی در عملیات امداد و نجات و اطفای حریق، نه تنها زمان طلایی برای نجات جان و کاهش خسارات را به هدر می‌دهد، بلکه می‌تواند خطرات جانی مضاعفی را برای نیروهای امدادی به همراه داشته باشد.

کندی عملیات در حوادث بزرگ، با توجه به گستردگی احتمالی خسارات، می‌تواند فاجعه‌بار باشد.امروز، ضرورت تجهیز استان هرمزگان به پیشرفته‌ترین فناوری‌های روز دنیا در حوزه مدیریت بحران، امداد و نجات و اطفای حریق، یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام است. این تجهیزات باید شامل موارد زیر باشد:

ماشین‌آلات و تجهیزات تخصصی: خودروهای آتش‌نشانی پیشرفته با قابلیت‌های ویژه، تجهیزات آواربرداری سنگین و سبک، بالگردهای امداد و نجات مجهز به فناوری‌های روز، قایق‌های پرسرعت امدادی و اطفای حریق دریایی.

فناوری‌های نوین: سیستم‌های شناسایی و موقعیت‌یابی دقیق حادثه‌دیدگان، تجهیزات تصویربرداری حرارتی و هوشمند، ربات‌های امدادگر و آتش‌نشان برای ورود به مناطق پرخطر، سیستم‌های ارتباطی امن و پایدار در شرایط بحرانی.

امکانات و لوازم پشتیبانی: انبارهای مجهز به لوازم و تجهیزات مصرفی امدادی، بیمارستان‌های صحرایی با امکانات پیشرفته، مراکز اسکان اضطراری با تمامی ملزومات.علاوه بر تامین تجهیزات، سرمایه‌گذاری بر ارتقا روزآمد دانش و مهارت نیروهای انسانی، رکن اساسی آمادگی در برابر حوادث است.

برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و بین‌المللی برای نیروهای امدادی، آتش‌نشانان و کادر درمان، با تاکید بر آخرین استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (HSE) و نحوه کار با فناوری‌های نوین، امری اجتناب‌ناپذیر است. همچنین، تدوین و اجرای مانورهای منظم و سناریو محور برای آمادگی در برابر حوادث احتمالی، نقش مهمی در ارتقای هماهنگی و کارایی تیم‌های امدادی ایفا می‌کند.

مقایسه با سرمایه‌گذاری جهانی: نگاهی به کشورهای پیشرو و حتی برخی کشورهای منطقه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش امداد و نجات و مدیریت بحران، نه یک هزینه، بلکه یک ضرورت و نوعی بیمه برای امنیت و اقتصاد ملی محسوب می‌شود.

کشورهای پیشرفته: کشورهایی مانند ژاپن با تجربه زلزله‌های متعدد، سرمایه‌گذاری هنگفتی در توسعه فناوری‌های پیشرفته زلزله‌نگاری، سیستم‌های هشدار سریع، ربات‌های جستجو و نجات، و آموزش‌های همگانی انجام داده‌اند. آلمان با داشتن صنایع بزرگ شیمیایی و خودروسازی، سیستم‌های آتش‌نشانی و امداد و نجات بسیار مجهزی را توسعه داده که شامل خودروهای تخصصی با تجهیزات پیشرفته، تیم‌های واکنش سریع آموزش‌دیده برای مقابله با حوادث صنعتی و شیمیایی، و استفاده گسترده از فناوری‌های هوشمند در مدیریت بحران است.

آمریکا نیز با داشتن مناطق مستعد بلایای طبیعی و صنایع گوناگون، سازمان‌های فدرال و ایالتی قدرتمندی در زمینه مدیریت بحران و امداد و نجات دارد که به طور مداوم در حال به‌روزرسانی تجهیزات و آموزش نیروها هستند. برای مثال، استفاده از پهپادها برای ارزیابی خسارت و جستجوی مفقودین، تجهیزات پزشکی پیشرفته در بالگردهای امدادی، و سیستم‌های ارتباطی ماهواره‌ای از جمله این سرمایه‌گذاری‌هاست.

کشورهای منطقه: در منطقه خاورمیانه، کشورهایی مانند امارات متحده عربی و قطر با توجه به توسعه زیرساخت‌های عظیم و میزبانی رویدادهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در تجهیز سازمان‌های آتش‌نشانی و امداد و نجات خود به مدرن‌ترین تجهیزات و آموزش نیروها مطابق با استانداردهای جهانی انجام داده‌اند.

این کشورها با خرید بالگردهای پیشرفته اطفای حریق، خودروهای تخصصی با فناوری‌های روز، و برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک با کشورهای پیشرو، سطح آمادگی خود را به طور چشمگیری ارتقا داده‌اند.مقایسه وضعیت هرمزگان با سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در کشورهای پیشرفته و حتی برخی کشورهای منطقه، نشان می‌دهد که فاصله قابل توجهی در زمینه تجهیزات، فناوری و آموزش نیروهای امداد و نجات وجود دارد.

با توجه به اهمیت استراتژیک استان هرمزگان و حجم بالای فعالیت‌های صنعتی در آن، انتظار می‌رود مسئولان در سطوح ملی و استانی، با درک عمیق از این ضرورت، تخصیص بودجه کافی و اتخاذ تدابیر لازم برای نوسازی و تقویت زیرساخت‌های امداد و نجات استان را در اولویت قرار دهند. تعلل در این امر، می‌تواند هزینه‌های جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد.

زنگ خطر به صدا درآمده است و اکنون، زمان اقدام قاطع و هوشمندانه فرا رسیده است. ایمنی و امنیت این منطقه حیاتی، نیازمند توجهی ویژه و سرمایه‌گذاری هدفمند است تا شاهد ارتقای توانمندی‌های امدادی هم‌تراز با عظمت صنعتی این خطه باشیم.