دریانیوز// در تاریخ معاصر ایران، نام‌های بزرگی بی‌سروصدا بذرهای فرهنگ و آموزش را در دل جامعه کاشته‌اند. ثمینه باغچه‌بان یکی از این چهره‌هاست؛ زنی که در سایه نام پرآوازه پدرش، جبار باغچه‌بان، مسیر خود را یافت و با تعهدی بی‌مانند، به مادر ناشنوایان ایران تبدیل شد.
او باغبانِ باغی بود که گل‌هایش، با زبان سکوت سخن می‌گفتند.ثمینه در سال ۱۳۰۶، در فضایی به دنیا آمد که بوی گچ و تخته‌سیاه می‌داد. پدرش، جبار باغچه‌بان، سه سال پیش از تولد او، نخستین کودکستان ایران را در تبریز تأسیس کرده بود. این مکان، نه تنها محل کار پدر، بلکه خانه دوم و نخستین جهان شناخته‌شده ثمینه بود.
* درمسیرشکوفایی و دانش
ثمینه از همان کودکی، زندگی را در میان شاگردان ناشنوا و آموزه‌های نوآورانه پدرش آموخت. او در خاطراتش می‌گفت که پدر به آن‌ها شجاعت و دوری از ترس را آموخته بود؛ درسی که شالوده شخصیتی او شد و در تمام مراحل زندگی، او را از عقب‌نشینی باز داشت.ثمینه باغچه‌بان تحصیلات خود را در ایران ادامه داد و هم‌زمان تدریس در همان مدرسه‌ای را آغاز کرد که پدرش برای ناشنوایان تأسیس کرده بود.
عطش او برای یادگیری باعث شد تا با بورس تحصیلی راهی آمریکا شود و در دانشگاه کلمبیا در رشته‌های آموزش و پرورش ناشنوایان و گفتاردرمانی تحصیل کند.پس از بازگشت به ایران، ثمینه به یک کنشگر فعال تبدیل شد. مسئولیت تدوین کتاب‌های درسی کلاس اول دبستان، برگزاری دوره‌های کارآموزی برای معلمان در سراسر کشور و تأسیس سازمان ملی رفاه ناشنوایان، از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های او بودند.
ثمینه باغچه‌بان تنها به میراث پدر بسنده نکرد. او با نگارش کتاب‌هایی مانند پل چوبی و نوروزها و بادبادک‌ها، ادبیات کودک را غنی کرد و با ارائه ترانه‌هایی به زبان اشاره، پلی میان جهان شنوا و ناشنوا زد. او اعتقاد داشت که آموزش، تنها انتقال دانش نیست، بلکه باید به کودکان و به‌ویژه ناشنوایان، هویتی دوباره ببخشد.پس از درگذشت پدر، ثمینه مسئولیت آموزشگاه باغچه‌بان را برعهده گرفت و با تلاش‌های بی‌وقفه‌اش برای سازماندهی خدمات حمایتی برای ناشنوایان، به « مادر ناشنوایان ایران» شهرت یافت.
* خاندان فرهنگ‌ساز
ثمینه باغچه‌بان تنها فرزند جبار نبود که راه پدر را ادامه داد. ثمین باغچه‌بان، برادرش، به عنوان یکی از چهره‌های مطرح موسیقی مدرن ایران شناخته می‌شود و با آهنگسازی برای کودکان و بزرگسالان، به ویژه آلبوم ماندگار رنگین کمون، هنر را با آموزش پیوند زد.
* مهاجرت اجباری و غربت
در برهه ای از زمان بی مهری هایی نسبت به او و خانواده اش صورت گرفت و آرامش زندگی ثمینه باغچه‌بان در هم شکست. آموزشگاه باغچه‌بان مصادره شد و او به دلیل فشارها و ممنوع‌الخروجی، ناچار به ترک وطن و مهاجرت به آمریکا شد . با وجود مهاجرت اجباری و سختی‌های غربت، ثمینه هرگز از تلاش خود دست نکشید. او حتی در سال‌های پایانی عمر، با عشقی که به وطن داشت، به ایران بازگشت تا در کنار مردمش باشد.
اگرچه زندگی در ایران نیز برایش آسان نبود، اما نام او و خانواده‌اش، به عنوان بنیانگذاران آموزش نوین، برای همیشه در تاریخ ایران ثبت شد. ثمینه باغچه‌بان، بانوی فرهنگ و آموزش، چراغی بود که با عشق به کودکان، به‌ویژه ناشنوایان، روشن ماند.
* میراثی ماندگار برای آینده
ثمینه در ۲۶ شهریور ۱۴۰۴ درگذشت، اما میراث ارزشمند او در آموزش و پرورش و ادبیات کودک، تا همیشه در یاد و خاطر ایرانیان خواهد ماند. او به ما یادآوری کرد که برای روشن کردن مسیر دیگران، کافی است که خودمان سرشار از نور باشیم.
ثمینه باغچه‌بان ثابت کرد که می‌توان در سایه نامی بزرگ، به هویتی مستقل دست یافت و با تلاش‌های بی‌وقفه، جامعه‌ای را متحول ساخت. او و خانواده‌اش ثابت کردند که ایران، یعنی جبار باغچه‌بان و ایران، یعنی ثمینه باغچه‌بان .
ثبت دیدگاه