دریانیوز// در سال‌هاي اخير، پديده حضور گسترده جوانان و نوجوانان در فضاهاي عمومي غيررسمي مانند کافه‌ها، به يکي از مسائل مهم فرهنگي و اجتماعي در بسياري از شهرهاي ايران تبديل شده است.
اين فضاها که در ظاهر محلي براي تفريح و جمع‌هاي دوستانه به شمار مي‌آيند، به تدريج ماهيتي پيچيده يافته‌اند و مي‌توانند زمينه‌ساز تغييرات رفتاري و اجتماعي در نسل جوان شوند.افزايش گرايش به چنين محيط‌هايي، عمدتاً ناشي از کمبود فرصت‌هاي سالم تفريحي، ضعف برنامه‌هاي فرهنگي هدفمند و نبود تعامل مؤثر ميان خانواده‌ها و فرزندان است.
يکي از ابعاد نگران‌کننده اين روند، شکل‌گيري ارتباطات خارج از عرف و حضور در محيط‌هايي است که ممکن است با ارزش‌هاي اخلاقي و فرهنگي جامعه در تضاد باشند.نبود نظارت اجتماعي و خانوادگي کافي، زمينه را براي بروزرفتارهاي پرخطر، مصرف مواد دخاني و حتي گرايش به الکل فراهم مي‌کند.
همچنين، برخي جمع‌هاي کافه‌اي که به ظاهر با هدف گفت‌وگوي دوستانه يا فعاليت‌هاي معنوي تشکيل مي‌شوند، در عمل مي‌توانند موجب سردرگمي فکري، آسيب رواني و اختلال در هويت اجتماعي جوانان شوند.پديده «کافه‌گردي» تنها يک مسئله فردي نيست؛ بلکه بازتاب‌دهنده خلأهاي ساختاري در نظام فرهنگي، آموزشي و اجتماعي جامعه است.
ضعف برنامه‌هاي آموزشي فرهنگي، کمبود محيط‌هاي سالم براي رشد فکري و اجتماعي و غفلت خانواده‌ها، همه دست به دست هم داده‌اند تا اين جريان به يک تهديد بالقوه براي سبک زندگي و بنيان خانواده‌ها تبديل شود.بنابراين، بررسي ابعاد فرهنگي، اجتماعي و اخلاقي اين پديده و ارائه راهکارهاي پيشگيرانه، امري ضروري است.
توجه به نقش خانواده، نهادهاي فرهنگي و آموزشي، و ايجاد بسترهاي سالم و هدفمند براي پر کردن اوقات فراغت جوانان مي‌تواند به کاهش آسيب‌ها و حفظ ارزش‌هاي اجتماعي کمک کند. هرگونه غفلت در اين زمينه، پيامدهاي بلندمدت و پيچيده‌اي براي نسل آينده و سلامت فرهنگي جامعه به همراه خواهد داشت.خبرنگار دريا، با حجت‌الاسلام والمسلمين احمد غلامي، کارشناس مذهبي و اجتماعي استان هرمزگان، مصاحبه‌اي انجام داده است.
وي سال‌ها در حوزه مسائل فرهنگي، تربيتي و اجتماعي فعاليت داشته و به‌ويژه در زمينه آسيب‌هاي اجتماعي نوجوانان و جوانان شناخت و تجربه عملي دارد، به‌عنوان مشاور و پژوهشگر فرهنگي، بارها درباره تأثير محيط‌هاي اجتماعي و تفريحي بر سبک زندگي و ارزش‌هاي اخلاقي جامعه هشدار داده و راهکارهاي پيشگيرانه ارائه کرده است.
دريا: پديده «کافه‌گردي» در ميان نوجوانان و جوانان استان هرمزگان چه وضعيتي دارد؟
در سال‌هاي اخير، حضور بي‌ضابطه جوانان، به‌ويژه دختران، در کافه‌ها به يک پديده فرهنگي نگران‌کننده تبديل شده است. نبود نظارت کافي، فقدان آگاهي خانواده‌ها و ضعف نظارت اجتماعي، سبب شده تا برخي کافه‌ها به محيطي ناسالم براي شکل‌گيري ارتباطات خارج از عرف، مصرف مواد دخاني و حتي مشروبات الکلي تبديل شوند.
دريا: اين وضعيت چه پيامدهايي مي‌تواند داشته باشد؟
در برخي از اين اماکن رفتارهايي مشاهده مي‌شود که مغاير با ارزش‌هاي اخلاقي و فرهنگي جامعه است. متأسفانه بسياري از نوجوانان و دختران جوان جذب اين فضاها مي‌شوند بدون اينکه از پيامدهاي احتمالي آن آگاه باشند.
دريا: نقش صاحبان کافه‌ها در اين روند چيست؟
متأسفانه برخي صاحبان کافه‌ها صرفاً به‌دنبال منافع اقتصادي خود هستند و نسبت به آسيب‌هاي اجتماعي و فرهنگي بي‌تفاوت‌اند.
دريا: خانواده‌ها چه نقشي در جلوگيري از اين آسيب‌ها دارند؟
نقش خانواده‌ها بسيار کليدي است. والدين بايد بدانند فرزندانشان با چه کساني معاشرت مي‌کنند، به چه مکان‌هايي مي‌روند و چه نوع تغييراتي در اخلاق و پوشش آنان ايجاد شده است. بي‌تفاوتي خانواده‌ها نسبت به رفتار فرزندان، زمينه‌ساز مشکلات جدي اخلاقي و اعتقادي در آينده خواهد بود.
دريا: برخي از اين گردهمايي‌ها در کافه‌ها هدف علمي يا فرهنگي دارند؟
بسياري از اين تجمعات ماهيت علمي يا فرهنگي ندارند؛ اگر هدف علم‌آموزي و رشد فکري بود، محل آن کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها يا محافل ادبي و فرهنگي بود، نه کافه‌ها. حضور دختران جوان بدون همراهي خانواده در اين فضاها، زمينه‌ساز بروز آسيب‌هاي اجتماعي و اخلاقي است.
دريا: اين فضاها چه تهديدهايي براي نوجوانان دارند؟
در اين فضاها امکان آشنايي با افراد غريبه و ناباب بسيار زياد است. بسياري از دختران جوان مهارت «نه گفتن» را به‌خوبي نمي‌دانند و ممکن است به دام افراد فرصت‌طلب بيفتند. اين روابط مي‌تواند زمينه‌ساز انحرافات فکري، اعتقادي و حتي آسيب‌هاي مالي و روحي شود.
دريا: آيا اين پديده با جريان‌هاي معنوي و عرفاني مرتبط است؟
بله، برخي حلقه‌هاي به‌ظاهر معنوي و آرامش‌بخش، با پوشش عرفان يا معنويت، جوانان را جذب مي‌کنند و در ادامه آنان را به ورطه انحراف فکري و اخلاقي مي‌کشانند. بيشتر قربانيان اين جريان‌ها دختران جواني هستند که به‌دليل مشکلات روحي، افسردگي يا خلأ عاطفي، در جست‌وجوي آرامش به اين گروه‌ها پناه مي‌برند.
دريا: منشأ اين جريان‌ها چيست؟
بسياري از اين جريان‌ها ريشه در خارج از کشور دارند و با هدف ضربه‌زدن به بنيان فرهنگي و اعتقادي جامعه فعاليت مي‌کنند. اعضاي اين گروه‌ها با وعده معنويت و آرامش دروغين، جوانان را جذب و در عمل به دام وابستگي، سردرگمي و گاه نابودي مي‌کشانند.
دريا: نقش آموزش و نظام آموزشي در اين زمينه چگونه است؟
ضعف آموزش فرهنگي در مدارس و دانشگاه‌ها يکي از دلايل گرايش جوانان به چنين فضاهايي است. بسياري از دانش‌آموزان و دانشجويان براي ديده‌شدن و اثبات خود به محيط‌هايي مي‌روند که از اساس براي رشد فکري و اخلاقي طراحي نشده‌اند.
دريا: راهکار مقابله با اين آسيب‌ها چيست؟
خانواده‌ها، مسئولان فرهنگي و نهادهاي نظارتي بايد با همکاري جدي و برنامه‌ريزي فرهنگي دقيق، مانع گسترش اين پديده شوند و نظارت مؤثرتري بر محيط‌هاي تفريحي و فرهنگي جوانان اعمال کنند تا از بروز آسيب‌هاي اخلاقي و اعتقادي پيشگيري شود.در نتيجه، پديده «کافه‌گردي» در ميان جوانان و نوجوانان، اگرچه در ظاهر نوعي تفريح و جمع‌هاي دوستانه به نظر مي‌رسد، اما در باطن پيامدهايي عميق فرهنگي، اجتماعي و اخلاقي به همراه دارد.
تجربه‌هاي اخير نشان مي‌دهد که حضور بي‌ضابطه در چنين فضاهايي مي‌تواند موجب تغيير رفتار، تضعيف بنيان خانواده و حتي بروز آسيب‌هاي روحي و رواني شود. اين روند، به ويژه در ميان دختران جوان که در ابتداي مسير بلوغ اجتماعي و شکل‌گيري هويت فردي هستند، مي‌تواند زمينه‌ساز ارتباطات ناسالم و قرار گرفتن در معرض خطرهاي اخلاقي و فرهنگي شود.
پيامدهاي اين پديده تنها محدود به سطح فردي نيست؛ بلکه تأثيرات آن بر جامعه و فرهنگ عمومي نيز قابل توجه است. تغيير سبک زندگي، کاهش تعاملات خانوادگي، و ضعف مهارت‌هاي اجتماعي از جمله نتايج مشهود حضور بي‌ضابطه جوانان در محيط‌هاي غيررسمي و غيرکنترل‌شده است.
علاوه بر اين، رشد جريان‌هاي معنوي يا عرفان‌هاي نوظهور که با پوشش سرگرمي يا آرامش ظاهري، به جذب جوانان مي‌پردازند، خطر انحراف فکري و اعتقادي را افزايش مي‌دهد و باعث سردرگمي يا وابستگي‌هاي کاذب در نسل جوان مي‌شود.بنابراين پيشگيري از آسيب‌هاي ناشي از اين روند، نيازمند همکاري فعال خانواده‌ها، نهادهاي فرهنگي، آموزشي و مسئولان نظارتي است.
فراهم کردن محيط‌هاي سالم و متناسب با نيازهاي اجتماعي و فرهنگي جوانان، تقويت مهارت‌هاي فکري و اخلاقي و افزايش آگاهي والدين نسبت به رفتار فرزندان، مي‌تواند نقش مؤثري در کاهش اثرات منفي اين پديده داشته باشد.در نهايت، تنها با برنامه‌ريزي جامع و رويکردي پيشگيرانه است که مي‌توان از گسترش اين جريان نگران‌کننده جلوگيري کرد و سلامت فرهنگي و اجتماعي جامعه را تضمين نمود.
ثبت دیدگاه