دریانیوز// تصور کنید کودکی در روستای دورافتاده‌ای در بشاگرد هرمزگان، زیر سقف سنگی یا در کانکسی داغ و فرسوده، با کتابی کهنه روی نیمکت چوبی نشسته و به تخته‌ای ترک‌خورده نگاه می‌کند.
این صحنه، که هنوز در برخی مناطق محروم ایران دیده می‌شود، تصویری از محرومیت آموزشی است که وزارت آموزش و پرورش تصمیم دارد تا مهر ۱۴۰۴ آن را دگرگون کند. مصطفی آذرکیش، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش، با تأکید بر اهتمام بی‌نظیر رئیس جمهور و رهنمودهای مقام معظم رهبری، از عزمی ملی برای توسعه عدالت آموزشی سخن می‌گوید.
سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش، به عنوان یک پروژه بلندمدت، اکنون در اولویت دولت قرار گرفته است. مهر ۱۴۰۴، با تکیه بر چرخش‌های تحولی سند تحول بنیادین، وعده می‌دهد که «مهری متفاوت» باشد؛ جایی که مدارس سنگی و کانکسی جای خود را به فضاهای ایمن و معلمان منفعل جای خود را به روش‌های خلاقانه تدریس می‌دهند.
توسعه عدالت آموزشی و رفع محرومیت فضایی
عدالت آموزشی، ستون اصلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، در رفع محرومیت از فضاهای آموزشی نمود پیدا می‌کند. در ایران، حدود ۳,۳۰۰ کلاس درس ناایمن، شامل مدارس سنگی، کانکسی و فرسوده، وجود دارد که بخش قابل‌توجهی از آن‌ها در مناطق محروم و روستایی، مانند هرمزگان و به‌ویژه بشاگرد، پراکنده‌اند.
بشاگرد، یکی از محروم‌ترین نقاط ایران، با مدارسی که گاه دیوارهایشان از گل است، نماد این نابرابری است. طبق گزارش‌های اخیر، در سال‌های گذشته، مدارسی توسط ستاد اجرایی فرمان امام ساخته شده که بخشی از آن‌ها در هرمزگان بوده است. این تلاش‌ها، با مشارکت مردمی و خیرین، قرار است تا شتاب بیشتری بگیرد.
آذرکیش تأکید می‌کند که برچیدن مدارس ناایمن، به‌ویژه در مناطق روستایی، در اولویت است. در هرمزگان، که بیش از ۱۰۰ مدرسه کانکسی و ناایمن شناسایی شده، برنامه‌ریزی برای جایگزینی این فضاها با کلاس‌های استاندارد در جریان است. برای مثال، در بشاگرد، پروژه‌های مدرسه‌سازی با همکاری خیرین و دولت در حال اجراست تا دانش‌آموزانی که تاکنون در شرایط نامناسب درس خوانده‌اند، به فضاهای ایمن و مجهز دسترسی پیدا کنند.
این اقدامات زیرساخت‌های آموزشی را بهبود می‌بخشد و به کاهش ترک تحصیل و افزایش انگیزه دانش‌آموزان کمک می‌کند. رئیس جمهور نیز با تأکید بر نقش مردم‌محور در مدرسه‌سازی، خواستار مشارکت گسترده‌تر جامعه شده است. این رویکرد، که ریشه در سند تحول دارد، نشان‌دهنده عزمی ملی برای رفع محرومیت آموزشی در مناطق کمتر برخوردار است.
الگوی مدرسه تراز و تحول در کیفیت آموزشی عدالت آموزشی
الگوی مدرسه تراز و تحول در کیفیت آموزشی عدالت آموزشی تنها به بهبود فضاهای فیزیکی محدود نمی‌شود؛ کیفیت آموزش در کلاس درس نیز باید متحول شود. الگوی «مدرسه تراز» سند تحول بنیادین، که از ۱۰ درصد مدارس عادی دولتی در مرحله اول به ۵۰ درصد در مهر ۱۴۰۴ خواهد رسید، گامی بزرگ در این مسیر است.
این الگو، مدرسه را از یک مکان صرفاً آموزشی به کانونی برای تربیت و پیشرفت محلی تبدیل می‌کند. در هرمزگان، مدارسی که به این الگو می‌پیوندند، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و روش‌های تدریس خلاقانه، دانش‌آموزان را از حالت منفعل به فعال تبدیل می‌کنند. به گفته آذرکیش، تحول در کانون کلاس درس با ارتقای توانمندی معلمان ممکن می‌شود.
معلمان، به‌جای روش‌های خشک و سنتی، به سمت روش‌های ترکیبی و نوآورانه هدایت می‌شوند. این رویکرد در مناطق محروم مانند بشاگرد، که دسترسی به منابع آموزشی محدود است، می‌تواند شکاف آموزشی را کاهش دهد.
در استان‌های دیگر، مانند یزد و اصفهان، مدارسی که الگوی تراز را اجرا کرده‌اند، شاهد افزایش مشارکت دانش‌آموزان در پروژه‌های گروهی و فعالیت‌های خلاقانه بوده‌اند. این تجربه‌ها نشان می‌دهد که تحول در روش‌های تدریس، حتی در مناطق محروم، می‌تواند به عدالت آموزشی منجر شود. مهر ۱۴۰۴، با گسترش این الگو، نقطه عطفی برای ایجاد مدارسی پویا و عادلانه خواهد بود.
طرح شمیم و توانمندسازی معلمان
طرح شمیم (شبکه ملی یادگیری معلمان) یکی از ابتکارات کلیدی برای تحول در کلاس درس است. این طرح، که بیش از ۲۵۵ هزار معلم دوره متوسطه در آن ثبت‌نام کرده‌اند، بر سه اصل «باهم‌آموزی»، «ازهم‌آموزی» و «به‌هم‌آموزی» استوار است.به گفته آذرکیش، حدود ۹۰ درصد معلمان در استان‌های مختلف، از جمله هرمزگان، در این طرح مشارکت دارند.
هدف شمیم، شناسایی مشکلات واقعی معلمان در کانون مدرسه، شبکه‌سازی حرفه‌ای، مدیریت دانش و ارتقای مهارت‌های تدریس است. در هرمزگان، معلمان مناطق محروم مانند بشاگرد از طریق کارگاه‌های حضوری و آنلاین شمیم، به یادگیری روش‌های نوین تدریس تشویق می‌شوند. برای مثال، یک معلم در بشاگرد که پیش‌تر با تخته و گچ تدریس می‌کرد، حالا از طریق شمیم یاد گرفته چگونه با ابزارهای دیجیتال و فعالیت‌های گروهی، درس را جذاب‌تر کند.
این شبکه، با ایجاد اجتماعات یادگیری، به معلمان امکان می‌دهد تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و از یکدیگر بیاموزند. طرح شمیم همچنین به معلمان کمک می‌کند تا با چالش‌های محلی، مانند کمبود امکانات یا تفاوت‌های فرهنگی، بهتر کنار بیایند. این ابتکار، که در طول سال ادامه خواهد داشت، تضمین می‌کند که معلمان به‌روز و آماده برای تحول مهر ۱۴۰۴ باشند.
مهر ۱۴۰۴، با وعده تحول در نظام تعلیم و تربیت، نقطه امیدی برای دانش‌آموزان مناطق محروم مانند بشاگرد هرمزگان است. از برچیدن مدارس سنگی ، کپری و کانکسی تا اجرای الگوی مدرسه تراز و توانمندسازی معلمان با طرح شمیم، وزارت آموزش و پرورش در مسیری قرار گرفته که عدالت آموزشی را به واقعیت نزدیک‌تر کند.
با این‌حال، چالش‌هایی مانند محدودیت بودجه، نیاز به زیرساخت‌های دیجیتال و جلب مشارکت گسترده‌تر خیرین همچنان باقی است. موفقیت این برنامه‌ها به همکاری دولت، مردم و معلمان بستگی دارد. همان‌طور که آذرکیش تأکید می‌کند، آموزش و پرورش یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است که آینده ایران را می‌سازد.
از خیرین و فعالان اجتماعی دعوت می‌شود تا با حمایت از پروژه‌های مدرسه‌سازی و آموزشی، به ویژه در هرمزگان، به تحقق این چشم‌انداز کمک کنند. مهر ۱۴۰۴ می‌تواند طلوعی برای عدالت آموزشی باشد، اگر همه با هم برای آن تلاش کنیم.
ثبت دیدگاه