دریانیوز// استان هرمزگان به واسطه موقعيت ژئوپليتيک و برخورداري از طولاني‌ترين مرزهاي آبي کشور، قلب تپنده اقتصاد دريا محور ايران محسوب مي‌شود. ولي ، علي‌رغم وجود بنادر بزرگ، صنايع کشتيراني، نفت و گاز و صيادي گسترده، اين استان با يک تناقص جدي روبه‌رو است؛بحران کمبود نيروي انساني ماهر و فني در کنار سيل عظيم جويندگان کار فارغ‌التحصيل دانشگاهي.
اين گزارش به واکاوي اين شکاف مهارتي مي‌پردازد که ريشه در عدم هماهنگي ميان نظام آموزشي و واقعيت‌هاي اقتصادي و جغرافيايي استان دارد.
آمايش سرزميني مغفول و آموزش‌هاي نامتناسب
سندهاي بالادستي و سياست‌هاي کلي کشور، بر اقتصاد درياپايه و آمايش سرزميني تأکيد دارند. اما در عمل، فرآيندهاي آموزشي استان هرمزگان همچنان از اين اصول کليدي پيروي نمي‌کنند و اين خود سرآغاز فاجعه‌اي است که بحران کاردان‌هاي فني ناميده مي‌شود.
کمبود «کاربلد» به جاي «مدرک دار »
نظام آموزشي کشور، جوانان را عمدتاً به سوي تحصيلات عالي نظري سوق مي‌دهد. در نتيجه، بازار کار استان با کمبود شديد تکنسين‌ها، کاردان‌هاي فني و متخصصان مهارتي مواجه است؛ همان‌هايي که بايد در صنايع حساس مانند تعمير و نگهداري موتور کشتي، فولاد و تأسيسات بندري مشغول به کار شوند.
فعالان صنعت دريانوردي کشور، کمبود نيروي دريانورد ماهر را يک چالش جهاني و ملي توصيف کرده و اعلام کرده‌اند که هزاران فرصت شغلي در اين حوزه وجود دارد که يا خالي مانده‌اند يا توسط نيروهاي غيربومي پر شده‌اند.
بي‌توجهي به عنصر دريا و اقليم
در هرمزگان، دريا يک عنصر هويتي، معيشتي و زيربنايي است. ضروري است که اين موضوع در تمام سطوح آموزشي نمود پيدا کند.
_ ايجاد رشته‌هاي تخصصي در حوزه ناوبري، ملوان عمومي، ايمني دريانوردي، و تعمير و نگهداري شناورها (از صيادي تا کشتيراني).
_ تعريف مهارت‌هاي تخصصي متناسب با صنايع بزرگ مستقر در منطقه، مانند صنايع پتروشيمي، فولاد و کشتي‌سازي، به‌جاي رشته‌هاي عمومي فاقد تقاضا.
* راهکار اصلاحي؛ تقويت محورهاي مهارت‌آموزي
براي جبران اين عقب‌ماندگي، بايد يک جهش جدي در چند حوزه کليدي آموزش مهارتي صورت گيرد.
احياي جايگاه هنرستان‌ها و مراکز فني‌وحرفه‌اي
هنرستان‌ها و مراکز فني و حرفه‌اي، ستون فقرات توليد نيروي کار ماهر هستند، اما اغلب با مشکلاتي چون کمبود تجهيزات کارگاهي به‌روز، اساتيد متخصص صنعتي و عدم ارتباط مستقيم با بازار کار روبه‌رو بوده‌اند.
تجهيز و به‌روزرساني: ضروري است که هنرستان‌هاي دريايي و فني در شهرستان‌هاي ساحلي، از جمله بندرعباس، جاسک و بندرلنگه، با تجهيزات مطابق با استانداردهاي روز صنايع دريايي و بندري تجهيز شوند.
پيوند با صنعت: ايجاد سازوکارهايي که فارغ‌التحصيلان را علاوه بر مدرک رسمي آموزش و پرورش، به گواهينامه‌هاي فني و حرفه‌اي و تخصصي دريانوردي (با همکاري سازمان بنادر و دريانوردي) مجهز سازد، حياتي است.
نقش نوين دانشگاه‌ها (دانشگاه‌هاي علمي و عالي مهارتي)
دانشگاه‌ها، به ويژه دانشگاه آزاد و علمي کاربردي، بايد از مسير صرفاً نظري فاصله بگيرند و در نقش مدارس عالي مهارتي، با بخش خصوصي و ارگان‌هاي دريايي همکاري کنند. برگزاري دوره‌هاي تخصصي کوتاه‌مدت با ارائه مدرک معتبر بين‌المللي براي تربيت نيروي متخصص مورد نياز صنايع کشتيراني، حمل‌ونقل دريايي و شرکت‌هاي فعال در حوزه گردشگري آبي.
آموزش مبتني بر استعداد و علاقه
مسير مهارت‌آموزي بايد از دوران مدرسه و با توجه به استعداد، علاقه و ظرفيت‌هاي بومي هر دانش‌آموز (دختر و پسر) آغاز شود تا جوانان از همان ابتدا مسير شغلي خود را بر اساس نيازهاي واقعي منطقه ترسيم کنند و از ورود غيرهدفمند به رشته‌هاي آکادميک کم‌کاربرد دوري کنند.
رونق اقتصاد محلي از دل سنت‌ها
تمرکز نبايد تنها بر صنايع بزرگ دولتي باشد. بخش مهمي از توان اقتصادي هرمزگان، در صنايع خرد و هنرهاي بومي آن نهفته است که با مهارت‌آموزي مي‌توانند شکوفا شوند. آموزش مهارت‌هاي سنتي همچون ساخت صنايع دستي دريايي، حصيربافي (از مشتقات خرما) و ساير هنرهاي بومي مي‌تواند براي زنان و جوانان محلي اشتغال پايدار ايجاد کند و با تقويت بنيه اقتصادي خانواده‌ها، از مهاجرت و معضلات اجتماعي .
اين آموزش‌ها بايد با هدف توليد محصول قابل فروش (با نگاه بيزينسي) و ايجاد سازوکارهاي بازاريابي همراه باشد تا منجر به رونق کاسبي‌هاي کوچک و کارگاه‌هاي خانگي شود.
عبور از «مدرک‌گرايي» به «مهارت‌ورزي»
بحران کمبود کاردان‌هاي فني در هرمزگان، نتيجه مستقيم ناديده گرفتن آمايش سرزميني و تأکيد افراطي بر نظام آموزش عمومي و نظري است. براي تبديل پتانسيل‌هاي بي‌نظير دريايي استان به توسعه پايدار و اشتغال‌زايي، چاره‌اي جز تغيير ريل از مدرک‌گرايي به مهارت‌ورزي و سرمايه‌گذاري جدي، هدفمند و جامع بر هنرستان‌ها، مراکز فني و حرفه‌اي و دانشگاه‌هاي مهارتي وجود ندارد. اين مسير نه تنها بيکاري را کاهش مي‌دهد، بلکه وابستگي صنايع کليدي کشور به نيروي کار خارجي را نيز مرتفع خواهد ساخت.
ثبت دیدگاه