دریانیوز// زبان اشاره، زباني خاموش اما پر از معناست؛ زباني که دستان جاي گوش‌ها را مي‌گيرند و نگاه‌ها نقش صدا را ايفا مي‌کنند. براي جامعه ناشنوايان، زبان اشاره نه تنها وسيله‌اي براي گفت‌وگو و برقراري ارتباط است، بلکه بخشي از هويت فرهنگي و اجتماعي آنان به شمار مي‌رود.
اين زبان، همان‌گونه که کلمات در زبان گفتاري معنا مي‌آفرينند، در ميان حرکات انگشتان و چهره‌ها جان مي‌گيرد و دنيايي از احساس، انديشه و ارتباط انساني را مي‌سازد.
در استان هرمزگان، جايي که اقوام، زبان‌ها و گويش‌هاي گوناگون در کنار يکديگر زندگي مي‌کنند، مسئله ارتباط مؤثر ميان ناشنوايان و ساير اقشار جامعه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. ناشنوايان بخشي از سرمايه انساني اين سرزمين‌اند که اگر ابزار ارتباطي لازم براي حضور فعال در جامعه را در اختيار نداشته باشند، از بسياري از فرصت‌هاي آموزشي، شغلي و فرهنگي محروم مي‌مانند. زبان اشاره، پلي است ميان دو جهان؛ جهاني که با صدا معنا مي‌گيرد و جهاني که در سکوت، با حرکت دستان و نگاه‌ها سخن مي‌گويد.
در سال‌هاي اخير، توجه به زبان اشاره در کشور و به‌ويژه در استان هرمزگان افزايش يافته است، اما هنوز تا رسيدن به جايگاهي که ناشنوايان بتوانند بدون مانع با ديگران ارتباط برقرار کنند، فاصله زيادي وجود دارد. بسياري از خانواده‌هاي داراي فرزند ناشنوا در هرمزگان، هنوز آشنايي کافي با زبان اشاره ندارند و همين مسئله باعث مي‌شود کودک از همان آغاز، با دنيايي جدا از ديگران رشد کند. اين ناآشنايي در محيط‌هاي آموزشي نيز خود را نشان مي‌دهد؛ جايي که معلمان و همکلاسي‌ها، به‌دليل ندانستن زبان اشاره، از درک نيازهاي يک دانش‌آموز ناشنوا بازمي‌مانند و اين فاصله ارتباطي، به تدريج بر روح و روان فرد تأثير مي‌گذارد.
استان هرمزگان با داشتن جمعيتي قابل توجه از افراد داراي کم‌شنوايي و ناشنوايي، نيازمند برنامه‌ريزي دقيق براي آموزش و ترويج زبان اشاره است. برگزاري دوره‌هاي آموزشي براي خانواده‌ها، مدارس، کارکنان ادارات و حتي اصناف مي‌تواند گام بلندي در جهت کاهش شکاف ارتباطي ميان ناشنوايان و ديگران باشد. اين امر نه تنها يک ضرورت آموزشي، بلکه اقدامي فرهنگي و انساني است که به گسترش عدالت ارتباطي و احترام به تفاوت‌ها منجر مي‌شود.
از سوي ديگر، تربيت و به‌کارگيري مترجمان زبان اشاره در نهادهاي عمومي و رسانه‌ها، مي‌تواند نقش مهمي در دسترسي برابر ناشنوايان به اطلاعات و خدمات داشته باشد. هنوز بسياري از برنامه‌هاي تلويزيوني، همايش‌ها و نشست‌هاي رسمي در استان، فاقد مترجم زبان اشاره‌اند؛ مسئله‌اي که باعث مي‌شود بخش مهمي از جامعه از جريان‌هاي فرهنگي و خبري بي‌نصيب بماند.
در حالي‌که در دنياي امروز، ارتباط حق همه انسان‌هاست، سکوت ناشنوايان نبايد به معناي حذف آنان از اجتماع باشد.پرداختن به اهميت زبان اشاره در هرمزگان، نه صرفاً يک دغدغه تخصصي، بلکه گامي در جهت تحقق حقوق شهروندي و کرامت انساني است. وقتي زبان اشاره در ميان مردم عادي رواج يابد، ديوارهاي جدايي فرو مي‌ريزد و نگاه جامعه نسبت به ناشنوايان تغيير مي‌کند.
اين زبان زيبا، نماد احترام، درک متقابل و پذيرش تفاوت‌هاست؛ نشانه‌اي از بلوغ فرهنگي جامعه‌اي که مي‌خواهد همه اعضايش، با هر توانايي و ويژگي‌اي، در ساخت آينده‌اي روشن سهيم باشند.
کانون توجه ويژه‌اي به کودکان با نيازهاي خاص دارد
پروين پشتکوهي، مديرکل کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان استان هرمزگان در ادامه به موضوع دسترس‌پذيري خدمات براي کودکان با نيازهاي ويژه پرداخت و گفت: کانون توجه ويژه‌اي به کودکان با نيازهاي خاص دارد.
در مراکز فراگير ما امکانات متناسب، از جمله کتاب‌هاي مناسب، فضاي ورودي استاندارد و سرويس‌هاي بهداشتي ويژه براي اين کودکان فراهم شده است. با اين حال، ضروري است همه دستگاه‌هاي اجرايي نيز حداقل يک نيروي آشنا به زبان اشاره داشته باشند تا بتوانند با ناشنوايان ارتباط برقرار کنند.
وي با ذکر مثالي از نشست ناشنوايان در اداره کانون گفت: در جلسه‌اي با ناشنوايان متوجه شديم که ما کارمندان شنوا، بدون مترجم زبان اشاره، سخنان آنان را درک نمي‌کرديم. اين تجربه تلخي بود که نشان داد چقدر ضرورت دارد همه ما حداقل الفباي زبان اشاره را بدانيم. مديرکل کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان استان هرمزگان، با تأکيد بر لزوم فراهم‌سازي شرايط برابر براي همه گروه‌هاي اجتماعي، گفت: شايسته است در تمام ادارات و نهادهاي خدماتي استان، امکان استفاده از زبان اشاره براي ارائه خدمات به ناشنوايان فراهم شود.
پشتکوهي با اشاره به اينکه ناشنوايان نيز همانند ساير شهروندان حق برخورداري از ارتباط مؤثر و محترمانه را دارند، افزود: نبايد فراموش کنيم که زبان اشاره يک ابزار ارتباطي جهاني است و نبود آن در محيط‌هاي اداري و آموزشي، به معناي ناديده‌گرفتن بخشي از جامعه است.وي با تأکيد بر اهميت آموزش زبان اشاره در مراکز فرهنگي و آموزشي تصريح کرد: کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان آمادگي دارد در زمينه آموزش مقدماتي زبان اشاره به مربيان و کارکنان فرهنگي همکاري کند تا زمينه حضور فعال‌تر ناشنوايان در برنامه‌هاي اجتماعي و فرهنگي استان فراهم شود.
با اين حال، مشکلاتي نيز وجود دارد که نياز به توجه ويژه دارند. بسياري از ناشنوايان توانايي خواندن و نوشتن دارند و مي‌توانند از روش‌هاي نوشتاري براي برقراري ارتباط استفاده کنند، اما بخش ديگري از جامعه ناشنوايان، به ويژه کساني که بي‌سواد هستند، هنگام مراجعه به ادارات و نهادهاي خدماتي با مشکلات جدي مواجه مي‌شوند.
نبود مترجم زبان اشاره در محيط‌هاي اداري، عدم آشنايي کارکنان با روش‌هاي ارتباطي جايگزين و محدوديت‌هاي آموزشي باعث مي‌شود که اين افراد به‌راحتي نتوانند خدمات مورد نياز خود را دريافت کنند و در نتيجه، از بسياري فرصت‌هاي آموزشي، فرهنگي و اجتماعي محروم بمانند. کارشناسان معتقدند که فراهم کردن امکان استفاده از زبان اشاره در کنار آموزش سواد پايه، مي‌تواند بخشي از اين شکاف ارتباطي را جبران کند و زمينه حضور فعال‌تر ناشنوايان در جامعه را فراهم آورد.
ثبت دیدگاه