«فـرصـت‌های هـدر رفـته و راه‌هـای پیـش رو»

دریانیوز// استان هرمزگان در یک‌سال اخیر تحت مدیریت محمد آشوری تازیانی، استاندار فعلی، با چالش‌های فراوانی مواجه بوده است.
در گفتگو با دکتر محمود رئوفی، استاد جامعه شناسی دانشگاه هرمزگان و تحلیل‌گر مسائل اجتماعی و سیاسی، عملکرد یک‌ساله آشوری مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است. دکتر رئوفی به‌طور صریح از نقاط ضعف مدیریتی و حتی پیشنهاداتی برای تغییرات اساسی در رویکردهای استاندار صحبت کرده است. این گزارش به‌دقت به تحلیل و استنباط دکتر رئوفی از عملکرد آشوری پرداخته و نقاط قوت و ضعف مدیریتی وی را بررسی می‌کند.
آشوری: مدیری با تجربه، اما ناکام در برخی حوزه‌ها
دکتر محمود رئوفی در ابتدای گفتگو به سابقه طولانی آشوری در سیاست و مدیریت اجرایی اشاره می‌کند و از وی به‌عنوان فردی با شناخت عمیق از مسائل هرمزگان یاد می‌کند. با این حال، وی بر این باور است که آشوری با وجود این که فردی با تجربه و توانمند است، اما در استانداری هرمزگان نتوانسته به اندازه کافی تحرک و ابتکار عمل از خود نشان دهد.«آقای آشوری به‌عنوان یک فرد با تجربه، دارای آگاهی کامل از مشکلات استان هرمزگان است، اما در مقام استانداری نتواسته است تحول ملموسی در سطح استان ایجاد کند. شاید وی در جایگاه وزارت یا یکی از معاونت‌های کلیدی کشور موفق‌تر از استانداری عمل می‌کرد.»این نقطه نظر رئوفی نشان می‌دهد که به‌نظر وی، آشوری بیشتر به‌عنوان یک سیاستمدار و مدیر اجرایی در سطحی بالاتر از استاندار، می‌تواند تأثیرگذارتر عمل کند. در این خصوص تصریح کرد: «که آشوری می‌توانست در مقام یک مقام ملی مانند وزیر کشور یا معاون وزیر بتواند به‌مراتب اثرگذارتر باشد.کما اینکه من خودم زمانی که متوجه شدم وی را در لیست استانداران هرمزگان قرارداده اند تعجب کردم .»
مدیری که برای تهران ساخته شده بود، اما در هرمزگان متوقف شد
به‌گفته‌ی دکتر محمود رئوفی، تجربه‌ی هرمزگان نشان می‌دهد که بومی‌بودن استاندار به‌تنهایی تضمین‌کننده‌ی موفقیت نیست؛ چنان‌که در دوره‌ی برخی استانداران بومی پیشین مانند زائری و هاشمی‌تختی، ضعف در سابقه و تجربه‌ی اجرایی موجب شد مدیریت کلان استان با چالش‌های جدی روبه‌رو شود و ظرفیت‌های هرمزگان بالفعل نشود. رئوفی بر این باور است که این پیشینه، سطح انتظار جامعه از مدیران بومی را افزایش داده است. در این میان، او تأکید می‌کند که آشوری، با توجه به سوابق گسترده‌اش در مدیریت سیاسی، امنیتی، اطلاعاتی و قانون‌گذاری، در اصل از توان استراتژیستی برخوردار است که حتی می‌توانست او را در قامت وزیر یا یکی از معاونان رئیس‌جمهور قرار دهد؛ جایگاهی که با ظرفیت‌های حرفه‌ای و تجربه‌ی او نیز تناسب دارد. با این حال، به اعتقاد رئوفی، این توان بالقوه در عرصه‌ی استانداری هرمزگان به‌طور کامل بالفعل نشده است. کندی در حضور میدانی، محدود شدن به مرکز استان و اتکا به حلقه‌ای محدود از نیروهای نزدیک و بعضاً کم‌تجربه سبب شده بخش قابل‌توجهی از ظرفیت او در مسیر توسعه‌ی استان فعال نشود. از نگاه این استاد دانشگاه، این فاصله میان «اقتدار استراتژیکِ بالقوه» و «عملکرد اجرایی موجود»، اکنون یکی از نقدهای جدی نسبت به مدیریت بومی و به‌طور مشخص نسبت به کارنامه‌ی یک‌ساله‌ی استاندار هرمزگان است.
مدیریت بحران: آشوری در عرصه اجرایی با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده است
دکتر رئوفی به‌رغم شناخت بالای آشوری از وضعیت استان و توانایی‌های مدیریتی وی در مواقع بحرانی، معتقد است که این بحران‌ها به‌طور کامل تحت کنترل قرار نگرفته و ضعف‌هایی در مدیریت بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در سطح استانی وجود داشته است. به گفته این استاد دانشگاه، بحران‌های اقتصادی مانند تورم بالا، رکود اقتصادی و ناترازی انرژی، به‌ویژه در زمینه آب و برق، از جمله چالش‌های بزرگی بوده‌اند که در برش‌های استانی این مسائل، آشوری نتوانسته است به‌طور مؤثری بر آن‌ها فائق آید. «آشوری در مدیریت بحران‌های بزرگ، همچون بحران اقتصادی و تورم، موفق نبوده‌ است. در عوض، وی بیشتر بر حفظ وضعیت موجود متمرکز شده‌ است تا ایجاد تحول و تغییرات اساسی. رئوفی با اشاره به تجربه‌های استاندار هرمزگان در بخش‌های مختلف اجرایی، به‌ویژه در زمینه فرمانداری بندرعباس و معاونت استانداری، بر این نکته تأکید دارد که وی در مواقع بحرانی باید اقدامی شجاعانه‌تر و سریع‌تر انجام می‌داد. این در حالی است که بسیاری از استان‌ها در کشور با مشکلات مشابه دست به گریبان هستند، اما برخی استانداران دیگر توانسته‌اند اقدامات مؤثرتری انجام دهند».
کندی در تصمیم‌گیری‌ها: آشوری نیازمند تحرک بیشتر است
یکی از جدی‌ترین انتقادهای دکتر رئوفی به استاندار هرمزگان، کندی در اتخاذ تصمیمات و عدم تحرک میدانی استاندار است. وی تأکید می‌کند که «در ماه‌های ابتدایی حضور آشوری در استانداری، وی به‌طور محسوس از حضور فعال در شهرستان‌ها و بخش‌های مختلف استان غفلت کرده‌ است». این استاد دانشگاه می‌گوید:» که حتی یک استاندار با تجربه باید شخصاً از مناطق مختلف استان بازدید کند و با مردم و مشکلات آن‌ها از نزدیک آشنا شود». « آشوری در آغاز دوره استانداری باید به‌طور جدی به شهرستان‌ها و مناطق مختلف استان توجه می‌کرد. شنیدن گزارش‌ها از پشت میز مدیریتی کافی نیست، استاندار باید خود در میدان حضور داشته باشد.» به گفته این جامعه شناس، «یکی از ضعف‌های آشوری در این زمینه، عدم حرکت‌های سریع و مؤثر در مناطق حاشیه‌ای و کم‌برخوردار استان است. در حالی که در بسیاری از استان‌ها استانداران به‌محض انتصاب، برای بررسی مشکلات و راه‌حل‌ها به‌طور عملی وارد میدان می‌شوند، آشوری این اقدام را در ابتدای دوره خود انجام نداد. این مسئله باعث شده که برخی از مردم و مقامات محلی از کندی در روند اجرایی و عدم ارتباط مستقیم با استاندار شکایت کنند».
نقدی بر تیم مدیریتی آشوری: استفاده از نیروهای غیراصولی
دکتر رئوفی همچنین در انتقاد از تیم مدیریتی استاندار هرمزگان می‌گوید که «یکی از مشکلات اصلی وی در مدیریت استان، استفاده از نیروهایی است که بیشتر به روابط شخصی و سیاسی نزدیک هستند تا شایستگی و توانمندی‌های اجرایی». «آشوری در انتخاب تیم مدیریتی خود به‌جای توجه به شایستگی و تخصص، بیشتر به روابط سیاسی و شخصی توجه کرده‌ است. این مسئله باعث شده که افراد ضعیف‌تر و کم‌تجربه‌تر در پست‌های کلیدی مشغول به کار شوند.» وی بر این باور است که استاندار باید در انتخاب مدیران و مشاوران خود دقت بیشتری به خرج می‌داد و افراد توانمندتری را به‌کار می‌گرفت. رئوفی به‌ویژه اشاره می‌کند «که برخی از افرادی که در تیم مدیریتی آشوری مشغول به کار شده‌اند، به دلیل عدم تجربه کافی، نتواسته‌اند در ایجاد تحول و پیشرفت در استان موفق باشند. این ضعف در تیم‌سازی، یکی از دلایل اصلی ناکامی‌های آشوری در تحقق اهداف توسعه‌ای استان است». رئوفی همچنین در ادامه اضافه می‌کند «که در برخی از موارد، نیروهای منصوب‌شده به‌طور غیرضروری در اطراف استاندار جمع شده‌اند و این امر فقط موجب شلوغی و ناکارآمدی بیشتر در مدیریت شده است». به عقیده این استاد دانشگاه، «آشوری به‌جای گردهم آوردن نیروهای زیاد و بعضاً ناکارآمد، باید بر انتخاب مدیران و مشاوران کارآمد و توانمند تمرکز می‌کرد.»
هرمزگان: پتانسیل‌های از دست رفته در عرصه اقتصادی
یکی از مهم‌ترین بخش‌های انتقاد دکتر رئوفی به عالی‌ترین مقام هرمزگان، ناتوانی در بهره‌برداری از پتانسیل‌های عظیم اقتصادی استان است. استان هرمزگان، با برخورداری از بنادر مهم همچون بندر شهید رجایی و منطقه آزاد قشم، به‌عنوان دروازه اقتصادی کشور شناخته می‌شود. با این حال، به گفته دکتر رئوفی، مدیریت آشوری نتوانسته است به‌طور مؤثر از این ظرفیت‌ها استفاده کند.«هرمزگان با داشتن منابع طبیعی و اقتصادی گسترده، از جمله مناطق آزاد تجاری و بنادر بزرگ، هنوز نتوانسته است به یک هاب اقتصادی در منطقه تبدیل شود.» وی معتقد است که یکی از دلایل این ناکامی، «نبود برنامه‌های استراتژیک و درازمدت برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و گسترش زیرساخت‌های اقتصادی است». رئوفی به این نکته اشاره می‌کند که «در صورتی که استاندار هرمزگان می‌خواست در راستای توسعه استان قدم بردارد، باید از ظرفیت‌های استانی به‌طور جدی‌تری بهره می‌بردند.» دکتر رئوفی به‌ویژه از عدم بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در بخش گردشگری و صنایع دریایی انتقاد می‌کند. «استان هرمزگان با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی، می‌تواند یکی از قطب‌های اصلی گردشگری و صنایع دریایی در کشور باشد، اما این ظرفیت‌ها در دوران استانداری آشوری به‌طور مؤثری مورد توجه قرار نگرفته‌اند».
آشوری در مسیر دشوار، نیازمند تغییر رویکرد
دکتر محمود رئوفی با نگاهی واقع‌بینانه عملکرد یک‌ساله‌ی محمد آشوری را ترکیبی از ظرفیت‌های برجسته و کاستی‌های جدی می‌داند. او با وجود تأکید بر نقش مثبت آشوری در عبور از شرایط بحرانی کشور و استان، معتقد است که هرمزگان بیش از هر چیز به استانداری چالاک، میدانی و توسعه‌محور نیاز دارد؛ مدیری که بتواند ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی استان را به‌طور عملیاتی فعال کند. رئوفی بر این باور است که آشوری، با توجه به تجربه گسترده و توان استراتژیک خود، در مقامی بالاتر—تا حد وزارت یا معاونت رئیس‌جمهور—می‌توانست اثرگذاری ملی بیشتری داشته باشد؛ چراکه اگر در تهران مستقر می‌شد، «هم تهران را داشت و هم هرمزگان را». او با استناد به بیت مولانا «چون صد آمد، نود هم پیش ماست» تأکید می‌کند که جایگاه بالاتر، امکان نفوذ و حمایت بیشتر برای استان فراهم می‌کرد. به اعتقاد رئوفی، ماندن آشوری در جایگاه استاندار باعث شده فرصت انتقال مسئولیت به نیروهای جوان و توانمند هرمزگان از بین برود؛ در حالی که انتظار می‌رفت او مسیر را برای نسل جدید مدیران محلی هموار کند نه آنکه خود در ردیف نخست مدیریت استان قرار گیرد. رئوفی هشدار می‌دهد که ادامه‌دادن این مسیر بدون بازنگری جدی در رویکردها، تقویت حضور میدانی و تشکیل یک تیم حرفه‌ای و کارآمد، هم به توسعه‌ی استان آسیب می‌زند و هم موجب می‌شود بخشی از ظرفیت واقعی آشوری هرگز به فعلیت نرسد. از نظر او، تنها با این تغییر رویکرد است که هم هرمزگان منتفع خواهد شد و هم آشوری به جایگاهی متناسب با توان و تجربه‌ی خود دست می‌یابد.