دریانیوز//بندرعباس، نگین ساحلی جنوب ایران و مرکز استان هرمزگان، امروز در صحنهای کابوسوار و بیسابقه گرفتار شده است.
پس از باران رحمت الهی که باید مایه برکت و شکرگزاری بود، این شهر با فاجعهای دستساخته بشر مواجه گردید. فاضلاب سرریز کرده و بخش هایی از شهر را با صحنه های نامطبوع مواجه ساخته است. این باران که میتوانست نعمتی برای منطقه خشک جنوب باشد، به دلیل زیرساختهای فرسوده و غفلتهای طولانیمدت، به بلایی برای شهروندان تبدیل شده است.وضعیت کنونی شهر بندرعباس تصویری از یک فاجعه انسانی و زیستمحیطی است.
سرریز فاضلاب در محلات متعدد، خیابانها و معابر شهر را به کانالهای متعفن تبدیل کرده است. بوی تعفن غیرقابل تحمّل در هوای شهر پیچیده و نفس کشیدن را برای ساکنان دشوار کرده است. برخی معابر، کوچهها و حتی منازل مسکونی در پساب غرق شدهاند و شرایط غیربهداشتی و خطرناکی برای سلامت عمومی ایجاد کردهاند.این وضعیت موجب تشنج و درگیری میان همسایگان شده است، زیرا هر خانواده تلاش میکند از ورود فاضلاب به حریم خانه خود جلوگیری کند، اما گاه این تلاشها به تعارض با همسایگان منجر میشود.
کودکان که باید در محیطی سالم رشد کنند، در معرض مستقیم آلودگیهای ناشی از این فاضلاب قرار دارند. سالمندان با سیستم ایمنی ضعیفتر و بیماران مبتلا به شرایط خاص سلامتی، در معرض خطرات جدیتری هستند. در واقع، عده زیادی از شهروندان مجبور به تحمّل شرایطی غیرانسانی شدهاند که بر کیفیت زندگی، سلامت روان و آرامش روزمره آنان تأثیر منفی گذاشته است.ریشههای این فاجعه را باید در سالها بیتوجهی، سهلانگاری و در برخی موارد خیانت به اعتماد عمومی جستجو کرد.
سیستم فاضلاب شهری بندرعباس سالها مورد بیتوجهی قرار گرفته و پروژههای ناتمام و رها شدهای در حوزه آب و فاضلاب این شهر وجود دارد که همچنان بلاتکلیف ماندهاند.برخی مسئولین آب و فاضلاب به وظایف نظارتی خود عمل نکردهاند و مهندسین ناظر نیز مسئولیت حرفهای خود را نادیده گرفتهاند. سیستم پاسخگویی و حسابرسی در این حوزه با شکست مواجه شده و پیمانکاران بیضابطه توانستهاند کارها را مطابق میل خود و بدون رعایت استانداردها پیش ببرند. عدم پایبندی به تعهدات قراردادی و ساخت سازههای بیکیفیت و غیراستاندارد، از جمله مواردی است که به این فاجعه دامن زده است.
پیامدهای انسانی و اجتماعی
آسیبهای ملموس این فاجعه گسترده است. شهروندان نه تنها وقت و سرمایه خود را از دست دادهاند، بلکه از آسیبهای روانی ناشی از زندگی در شرایط غیربهداشتی رنج میبرند. تنشهای اجتماعی و درگیریهای محلی افزایش یافته و زندگی روزمره و فعالیتهای اقتصادی شهر با اختلال جدی مواجه شده است.تهدیدات سلامت عمومی نگرانکننده است. خطر شیوع بیماریهای عفونی و گوارشی به شدت افزایش یافته، منابع آب و خاک آلوده شدهاند و تأثیرات درازمدت این فاجعه بر سلامت عمومی شهروندان غیرقابل انکار است.
کودکان که آینده این شهر هستند، در معرض مستقیم این آلودگیها قرار دارند و این موضوع آینده سلامت نسل بعد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.در پاسخ به این فاجعه، اکیپهای خدمات شهری به صورت گسترده مستقر شدهاند و تلاش میکنند مناطق آلوده را تخلیه و پاکسازی کنند. امکانات مختلفی برای کنترل وضعیت بسیج شدهاند، اما وسعت بیسابقه فاجعه، زیرساختهای فرسوده و ناکارآمد و کمبود منابع و امکانات کافی، کار را برای این تیمها دشوار کرده است.محدودیتهای موجود باعث شده است که روند پاکسازی و بازگشت به شرایط عادی به کندی پیش برود و شهروندان مدت زمان بیشتری را در شرایط دشوار سپری کنند.
پرسشهای اساسی و مطالبات مردمی
در برابر این فاجعه، پرسشهای اساسی مطرح است: چرا سیستم نظارتی در این سالها به درستی عمل نکرد؟ چرا هشدارهای کارشناسی نادیده گرفته شد؟ مسئولیت حقوقی این فاجعه با کیست؟ این پرسشها نیازمند پاسخهای شفاف و قانعکننده از سوی مسئولان است.مطالبات فوری مردم شامل محاکمه مقصران اصلی، جبران خسارت به آسیبدیدگان، بازسازی اساسی سیستم فاضلاب شهری و شفافیت در گزارشدهی و اقدامات است. مردم انتظار دارند دستگاه قضایی به پرونده اهمالکاران رسیدگی کند، مجازات متناسب با ابعاد فاجعه برای آنان در نظر گرفته شود و برای تمامی دستاندرکاران پروژههای ناقص پرونده قضایی تشکیل شود.
درسهایی برای آینده
فاجعه فاضلاب بندرعباس تنها یک مشکل فنی نیست؛ نشانهای است از شکست نظام نظارتی، فرهنگ مسئولیتگریزی، اولویت منافع شخصی بر منافع عمومی و ضعف در سیستم پاسخگویی. این فاجعه زنگ خطری است برای تمام شهرهای کشور که ممکن است با تکرار چنین غفلتهایی، روزی مشابه بندرعباس شوند.راهحلهای پایدار شامل بازنگری اساسی در سیستم نظارتی، افزایش شفافیت در قراردادهای عمرانی، تقویت نقش نهادهای مدنی در نظارت بر پروژهها، ایجاد سیستم هشدار سریع برای شناسایی مشکلات و آموزش و ارتقای فرهنگ مسئولیتپذیری در بدنه اداری است.مردم بندرعباس که همواره با سختیهای طبیعی زندگی در منطقهای گرمسیری کنار آمدهاند، این بار با مصیبتی دستساخته روبرو شدهاند.
آنان که حق دارند از نعمتهای الهی بهرهمند باشند، امروز در بدترین شرایط زیستی به سر میبرند. این تراژدی تنها با پاسخگویی واقعی، مجازات عادلانه مقصران و اصلاح ساختاری عمیق میتواند به فرصتی برای بازسازی تبدیل شود.یادمان باشد فاضلاب امروز بندرعباس، میتواند هشداری برای فردای دیگر شهرها باشد. غفلت از این هشدار، پذیرش تکرار چنین فجایعی در مقیاس بزرگتر است. شهروندان بندرعباس، مانند همه ایرانیان، شایسته زندگی در شرایطی انسانی و بهداشتی هستند و این حق اساسی آنان است که توسط مسئولین محترم به رسمیت شناخته شده و برای تحقق آن تلاش جدی صورت پذیرد.
ثبت دیدگاه