دریانیوز// سوء تغذیه و کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان دانش‌آموز همچنان مسئله‌ای جدی است. بررسی‌های ملی نشان می‌دهند که درصد بالایی از گروه‌های سنی مختلف با کمبود آهن و ویتامین D مواجه‌اند؛ به‌طور مثال حدود ۵.۷٪ از کودکان کمبود آهن دارند و کمبود ویتامین D در میان آنان تا ۷۶.۳٪ گزارش شده است.
در میان کودکان دبستانی برخی مناطق محروم، کمبود ویتامین D تا ۹۰٪ دیده می‌شود که عواملی چون رژیم غذایی ناکافی در آن دخیل هستند. در ایران برای مقابله با این کمبودها، برنامه‌های مکمل یاری آهن و ویتامین D اجرا شده‌اند. توزیع هفتگی قرص آهن (فروس سولفات) از سال ۱۳۸۰ آغاز شد و در کاهش شیوع کم‌خونی مؤثر بود، به طوری که در برخی بررسی‌ها کاهش شیوع از حدود ۱۸٪ به ۹.۵٪ مشاهده شد.
برنامه مکمل ویتامین D نیز از سال ۱۳۹۲ در مدارس متوسطه اجرا می‌شود و طی سه سال اخیر پوشش آن از ۵۱٪ به ۸۰٪ افزایش یافته است. در مناطق محروم، مکمل روی برای کودکان زیر ۲ سال و کمک‌های غذایی توسط نهادهایی مانند کمیته امداد توزیع می‌شود.
همچنین، پروژه غنی‌سازی شیر با ویتامین D طراحی شده، اما تولید آن کمتر از ۱۰٪ است و نیازمند حمایت مالی دولت برای توسعه گسترده‌تر است. برنامه‌های تغذیه‌ای مدارس نیز نقش مهمی دارند. دهه‌های گذشته میان‌وعده‌های رایگان شامل شیر، میوه و مغزها ارائه می‌شد، اما محدودیت بودجه باعث توقف آنها شد.
برنامه شیر مدرسه از سال ۱۳۸۰ در مناطق محروم ادامه دارد، اما به دلیل طعم نامطلوب، مشکلات توزیع و محدودیت بودجه، استقبال پایین است. مطالعات نشان می‌دهند که نبود امکانات ساده مانند آب و لیوان و آموزش ناکافی دانش‌آموزان و معلمان، رضایت و پذیرش برنامه‌ها را کاهش می‌دهد، در حالی که آموزش معلمان، تبلیغات جذاب و ارائه نوشیدنی همراه با مکمل می‌تواند پذیرش را افزایش دهد.
در سطح جهانی، روش‌هایی مانند غنی‌سازی محصولات زراعی برای افزایش آهن، روی یا بتاکاروتن، به ویژه در هند و مؤثر بوده است. برنامه‌های تغذیه‌ای مدارس در فیلیپین با سبزیجات و در فنلاند با وعده ناهار رایگان و متوازن، نتایج مثبت داشته‌اند. در انگلیس، کلوپ‌های صبحانه در مدارس به دانش‌آموزان امکان می‌دهد وعده صبحانه سالم مصرف کنند که تأثیر آن بر عملکرد تحصیلی و رفتار اجتماعی مثبت گزارش شده است.
تحقیقات نشان می‌دهند مصرف صبحانه سالم با بهبود عملکرد شناختی مانند خلاقیت، استدلال و حل مسئله همراه است.در ایران، تحقیقات داخلی نشان می‌دهند که حدود ۲۱.۶٪ دانش‌آموزان صبحانه نمی‌خورند و این مسئله در دختران به ۲۶٪ و در پسران به ۱۸٪ می‌رسد. ارائه صبحانه رایگان در مدارس محروم می‌تواند حضور دانش‌آموزان را افزایش دهد، عملکرد تحصیلی را بهبود بخشد و انگیزه خانواده‌ها برای فرستادن کودکان به مدرسه را تقویت کند.
برای مقابله مؤثر با سوء تغذیه و کمبود ریز مغذی‌ها در کودکان، ترکیب چند روش ضروری است. ادامه و گسترش برنامه مکمل یاری آهن و ویتامین D همراه با آموزش به دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها، توسعه غنی‌سازی مواد غذایی از جمله شیر و آرد با ویتامین D و آهن، و بازگرداندن برنامه صبحانه یا میان‌وعده رایگان در مدارس مناطق محروم می‌تواند اثرگذار باشد.
تضمین امکانات ساده مانند آب و لیوان در محل توزیع مکمل، بهبود طعم مکمل‌ها و غذاها، و بهره‌گیری از معلمان و والدین به عنوان نقش‌آفرینان کلیدی در آموزش تغذیه، اجرای برنامه‌ها را تقویت می‌کند.
همچنین، گنجاندن آموزش تغذیه در برنامه درسی مدارس و ارائه بسته‌های آموزشی به خانواده‌ها در مناطق پرچالش ضروری است. اقدامات بین‌المللی موفق مانند کلوپ‌های صبحانه، باغ‌های مدرسه‌ای و غنی‌سازی زیستی محصولات زراعی می‌تواند برای ایران قابل اقتباس باشد.
به طور کلی، سوء تغذیه و کمبود آهن و ویتامین D در میان کودکان ایرانی مسئله‌ای جدی است که می‌توان با ترکیب برنامه‌های مکمل یاری، غنی‌سازی غذایی، تغذیه مدرسه‌ای و ترویج وعده صبحانه، و با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت و آموزش‌وپرورش، نهادهای حمایتی و والدین، وضعیت تغذیه‌ای و رشد سالم نسل آینده را بهبود بخشید.
ثبت دیدگاه