دریانیوز// بارندگیهای اخیر در بندرعباس و سطح استان بار دیگر پرده از واقعیتی تلخ برداشت؛ واقعیتی که سالهاست در سایه بیتوجهی و کمکاری، زندگی هزاران نفر از شهروندان این شهر را تهدید میکند. بافتهای فرسوده و حاشیهای بندرعباس نهتنها به لحاظ کالبدی و معماری دچار فرسودگی شدید هستند، بلکه بهعنوان کانونی از آسیبهای اجتماعی و اقتصادی، امنیت و آرامش شهر را نیز تحت تأثیر قرار دادهاند.
در این بارشهاصدها خانه آسیب دیدند؛ برخی سقف شان فرو ریختند و بسیاری دیگر ترک برداشتند. صاحبان این خانهها، که عمدتاً از اقشار کمدرآمد و فاقد توان مالی برای بازسازی هستند، اکنون با آیندهای مبهم روبهرو شدهاند. در این بارندگی ها به
تعداد زیادی از خانواده ها هم پلاستیک داده شد تا روی سقف خانه های شانبیندازند تا فرو نریزد.
وضعیت موجود؛ خانههایی بر لبه سقوط
بافتهای فرسوده بندرعباس عمدتاً در مناطق حاشیهای و قدیمی شهر قرار دارند. خانههایی که با مصالح بیکیفیت و بدون رعایت اصول ایمنی ساخته شدهاند، امروز در برابر کوچکترین حادثه طبیعی، از بارش باران گرفته تا زلزله، بهسرعت فرو میریزند. در بارندگی اخیر، تصاویر خانههای نیمهویران و خانوادههایی که وسایل اندک خود را از زیر آوار بیرون میکشیدند، بهوضوح نشان داد که این مناطق در برابر بحرانها هیچ مقاومتی ندارند. این خانهها نهتنها مأمن امنی برای ساکنان خود نیستند، بلکه به تهدیدی جدی برای جان و مال آنان تبدیل شدهاند. بسیاری از این واحدها فاقد اسکلت مقاوم، سیستم دفع آبهای سطحی و حتی مسیرهای دسترسی مناسب هستند. در چنین شرایطی، هر بارندگی یا حادثه طبیعی میتواند به فاجعهای انسانی منجر شود.
بحران اجتماعی؛ فراتر از یک مشکل کالبدی
بافتهای فرسوده تنها یک مشکل ساختمانی نیستند؛ بلکه بهطور مستقیم با مسائل اجتماعی و اقتصادی گره خوردهاند. ساکنان این مناطق غالباً از اقشار کمدرآمد، کارگران روزمزد، دستفروشان و خانوادههایی هستند که توان مالی برای جابهجایی یا بازسازی ندارند. در نتیجه، هر حادثهای که خانههای آنان را تخریب کند، آنان را به حاشیهای عمیقتر از فقر و بیپناهی میکشاند. از سوی دیگر، تراکم بالای جمعیت در این محلات، نبود خدمات شهری مناسب، کمبود فضاهای آموزشی و بهداشتی و معابر تنگ و بسته، زمینهساز بروز آسیبهای اجتماعی همچون بیکاری، اعتیاد و ناامنی شده است. بنابراین، نوسازی این بافتها نهتنها یک ضرورت عمرانی، بلکه یک اقدام اجتماعی و انسانی است.
مسئولیت دولت و نهادهای اجتماعی
در شرایطی که صاحبان خانههای آسیبدیده توان بازسازی ندارند، نقش دولت و نهادهای انقلابی و اجتماعی بیش از پیش برجسته میشود. دولت باید با تخصیص بودجههای ویژه و اجرای طرحهای نوسازی، این مناطق را بهطور جدی ساماندهی کند. نهادهای انقلابی و صنایع بزرگ مستقر در استان نیز باید در راستای ایفای مسئولیتهای اجتماعی خود وارد عمل شوند. صنایع بزرگ بندرعباس، از جمله صنایع فولادی ،نفتی ، معادن ،آلومینیوم کشتیسازی و پتروشیمی و…، که بخش عمدهای از درآمدشان را از استان تأمین میکنند، میتوانند با اختصاص بخشی از سود خود به بازسازی این محلات، نقش مؤثری در ارتقای کیفیت زندگی مردم ایفا کنند. چنین اقدامی نهتنها به سود جامعه است، بلکه به تقویت سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی نیز منجر خواهد شد.
بازگشایی معابر؛ گام حیاتی برای خدمترسانی
یکی از مشکلات جدی این مناطق، معابر تنگ و بستهای است که مانع خدمترسانی مناسب و حتی امدادرسانی در شرایط بحرانی میشود. خودروهای امدادی و آتشنشانی بهسختی میتوانند وارد این محلات شوند و همین موضوع در زمان بحران، جان بسیاری را به خطر میاندازد. خانه های زیادی در آتش می سوزند وخاکستر می شوند و خودروهای آتش نشانی امکان ورود به کوچه های باریک محلات را ندارند.بازگشایی معابر و اجرای طرحهای جدی در این زمینه، علاوه بر افزایش امنیت، امکان دسترسی سریعتر به خدمات شهری و بهبود زیرساختهای حیاتی را فراهم خواهد کرد. این اقدام میتواند نقطه آغاز تحول در بافتهای فرسوده بندرعباس باشد.
تجربههای موفق در دیگر شهرها
نگاهی به تجربههای موفق نوسازی در دیگر شهرهای ایران نشان میدهد که با برنامهریزی دقیق و مشارکت مردم، میتوان بافتهای فرسوده را به فرصت تبدیل کرد. در برخی استانها طرحهای بازآفرینی شهری توانستهاند محلات قدیمی را به مناطق جدید با امکانات مناسب بدل کنند. بندرعباس نیز میتواند با الگوبرداری از این تجربهها، مسیر نوسازی را با سرعت بیشتری طی کند.
راهکارهای پیشنهادی
برای برونرفت از وضعیت بحرانی بافتهای فرسوده بندرعباس، مجموعهای از اقدامات ضروری است:
– تخصیص بودجه ویژه دولتی برای بازسازی خانههای آسیبدیده.
– مشارکت صنایع بزرگ در قالب مسئولیت اجتماعی.
– تشکیل صندوق حمایت از بازسازی با مشارکت دولت، نهادهای اجتماعی و بخش خصوصی.
– افزایش سرعت در بازگشایی و اصلاح معابر برای ارتقای خدمترسانی و امنیت.
– ایجاد مراکز آموزشی و بهداشتی در این محلات برای کاهش آسیبهای اجتماعی.
– تشویق مردم به مشارکت از طریق ارائه تسهیلات و وامهای کمبهره.
ضرورت اقدامات فوری
بافتهای فرسوده و حاشیهای بندرعباس امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه جدی هستند. اگرچه بارندگی های اخیر زنگ خطر را به صدا درآورد، اما این بحران میتواند فرصتی برای همگرایی دولت، نهادهای اجتماعی و صنایع در جهت بازسازی و نوسازی این مناطق باشد. آینده بندرعباس در گرو تصمیمهای امروز است؛ تصمیمهایی که باید با جدیت، مسئولیتپذیری و نگاه انسانی اتخاذ شوند.
ثبت دیدگاه