دریانیوز// استان هرمزگان با دارا بودن منابع معدنی غنی و گسترده، از ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای توسعه اقتصادی برخوردار است. در سال‌های اخیر، توجه ویژه‌ای به اکتشاف و بهره‌برداری از معادن این استان شده و تلاش‌ها برای بهبود زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری افزایش یافته است.
در این راستا، با ابراهیم سعدینی، معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هرمزگان، درباره وضعیت فعلی معادن، روند صدور مجوزها، دستاوردهای اکتشافی و چالش‌های پیش رو گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
دریا : وضعیت معادن استان هرمزگان چگونه است؟
در حال حاضر، ۳۳۹ فقره پروانه بهره‌برداری معدن در استان هرمزگان صادر شده است. از این تعداد، حدود ۲۱۲ معدن فعال هستند که به صورت کامل در حال بهره‌برداری‌اند. مابقی محدوده‌ها یا در حال تجهیز و آماده‌سازی هستند یا به صورت نیمه‌فعال و غیرفعال قرار دارند.
دریا : چگونه مجوزهای معدنی صادر می‌شود؟
بر اساس قانون معادن، اولین مجوز صادر شده برای فعالیت‌های معدنی، پروانه اکتشاف است. این پروانه پس از اخذ استعلام‌هایی از منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست، انرژی اتمی و گاه آب منطقه‌ای صادر می‌شود. در مرحله بعد، با انجام مطالعات و شناسایی‌های دقیق‌تر، پروانه بهره‌برداری صادر می‌شود که اجازه بهره‌برداری از معدن را می‌دهد.
دریا : چه تغییراتی در قانون معادن از سال ۱۳۹۰ به بعد ایجاد شده است؟
قانون معادن در سال ۱۳۹۰ اصلاحیه‌ای داشت که به طور ویژه از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی حمایت کرد. بر اساس این اصلاحیه، قبل از واگذاری محدوده برای فعالیت‌های اکتشافی، صلاحیت فنی و مالی متقاضیان ارزیابی می‌شود. این امر موجب فیلتر شدن افرادی شد که فاقد دانش فنی، سرمایه کافی یا تجربه لازم بودند. این تغییرات باعث شده تا افراد مجاز و توانمند وارد حوزه معدن شوند و بخش معادن به طور واقعی رشد کند.
دریا : در استان هرمزگان، اقدامات خاصی برای اکتشاف معادن انجام شده است؟
بله، در دهه گذشته، ما به طور ویژه به اکتشاف معادن استان هرمزگان توجه کردیم. به طوری که در سال ۱۴۰۲، استان هرمزگان با صدور ۴۶ فقره گواهی کشف معدن، رتبه نخست کشور را کسب کرد.
این نتیجه سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه اکتشاف است. اکتشافات ما به صورت سیستماتیک و در مقیاس بزرگ تعریف شده است. به عنوان مثال، اکتشافات پهنه‌ای در استان آغاز شد که ابتدا فاز شناسایی و پی‌جویی در مناطق وسیع صورت گرفت و سپس مراحل دقیق‌تر در نواحی کوچکتر انجام شد.
دریا : چه نهادهایی در حوزه اکتشاف معادن در استان هرمزگان نقش دارند؟
در کنار بخش خصوصی، سازمان‌های دولتی نظیر سازمان زمین‌شناسی کشور و ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) نیز در حوزه اکتشاف فعال هستند. این نهادها با توجه به اعتباراتی که دارند، در مقیاس ملی فعالیت می‌کنند و از ظرفیت‌های آنها برای اکتشافات معادن در استان هرمزگان استفاده شده است.
دریا : در خصوص اکتشافات پهنه‌ای چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در اکتشافات پهنه‌ای، مناطق وسیعی برای شناسایی پتانسیل‌های معدنی تعریف شد. در این فرآیند ابتدا فاز شناسایی و پی‌جویی در مقیاس بزرگ انجام شد و سپس این مناطق به نواحی کوچکتر تقسیم شده و تحقیقات و مطالعه‌های دقیق‌تری انجام شد. این روش به ما کمک کرد تا از منابع معدنی بیشتری بهره‌برداری کنیم.
دریا : چه نتایج مثبتی از این اقدامات حاصل شده است؟
نتایج این اقدامات به طور قابل توجهی مثبت بوده است. همانطور که اشاره کردم، در سال ۱۴۰۲ استان هرمزگان رتبه نخست کشور را در صدور گواهی کشف معدن به خود اختصاص داد. این موفقیت نشان‌دهنده تأثیر سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه اکتشاف است. در این دهه، روند اکتشاف معادن در استان رو به رشد و مثبت بوده و موجب ایجاد فرصت‌های بیشتر برای بهره‌برداری از منابع معدنی استان شده است.
دریا : در خصوص مشکلات و چالش‌های پیش رو در بخش معدن چه توضیحاتی دارید؟
یکی از مشکلات اصلی در این بخش، کمبود زیرساخت‌هاست. در مناطقی که پتانسیل‌های معدنی زیادی دارند، نبود زیرساخت‌هایی مانند راه‌های مناسب، برق و آب، باعث کندی توسعه می‌شود. همچنین، کمبود سرمایه و معارضین محلی از دیگر چالش‌هاست که باید مورد توجه قرار گیرد. البته با پیشرفت‌هایی که در حوزه اکتشافات و صدور مجوزها حاصل شده است، امیدواریم این مشکلات در آینده کاهش یابد.
دریا : آینده معادن استان هرمزگان را چگونه می‌بینید؟
با توجه به سرمایه‌گذاری‌های گسترده و توجه ویژه‌ای که به اکتشافات معادن در استان هرمزگان داشته‌ایم، آینده بخش معدن در این استان بسیار روشن است. امیدواریم با ادامه این روند، استان هرمزگان بتواند به یکی از قطب‌های بزرگ معدنی کشور تبدیل شود.
دریا : در مورد گواهی کشف و فرایند صدور پروانه بهره‌برداری بیشتر توضیح دهید.
گواهی کشف دومین مجوز در حوزه معدن است که به عنوان تاییدیه و سندی برای شناسایی میزان ذخایر معدنی، کیفیت و کمیت ماده معدنی و ابعاد محدوده مشخص می‌شود. این گواهی پس از انجام فعالیت‌های اکتشافی توسط متقاضی صادر می‌شود و به شخص دارنده پروانه اکتشاف اعطا می‌شود.
در واقع، این گواهی، مقدمه‌ای برای پروانه بهره‌برداری است. دارنده گواهی کشف باید در مدت یک سال درخواست پروانه بهره‌برداری را به همراه مدارک لازم، شامل طرح بهره‌برداری، ارائه دهد. در صورت عدم اقدام، گواهی کشف از متقاضی گرفته می‌شود و محدوده معدن از طریق مزایده واگذار خواهد شد، البته با حفظ حقوق متقاضی و هزینه‌هایی که انجام داده است.
دریا : تفاوت پروانه بهره‌برداری در بخش معدن با بخش صنعت چیست؟
تفاوت اساسی این است که در بخش معدن، پروانه بهره‌برداری صرفاً به معنای آغاز بهره‌برداری نیست. در واقع، پس از صدور پروانه بهره‌برداری، بهره‌بردار باید اقداماتی مانند تأمین زیرساخت‌ها، اخذ انشعاب برق و آب، احداث جاده‌ها و تأسیسات، و تجهیز معدن با ماشین‌آلات سنگین را انجام دهد.
این مراحل نیاز به سرمایه‌گذاری قابل توجه دارد و باعث می‌شود که پروانه بهره‌برداری در بخش معدن به‌طور معمول با تأخیر و درازا روبه‌رو شود. در مقابل، در صنعت، پس از دریافت جواز تأسیس، فرآیند تأسیس و تجهیز واحد صنعتی تا رسیدن به تولید آزمایشی انجام می‌شود و سپس پروانه بهره‌برداری صنعتی صادر می‌شود.
دریا : چرا پروانه بهره‌برداری معدن ممکن است به تولید نرسد؟
همانطور که گفتم، پروانه بهره‌برداری معدن به معنای آغاز واقعی بهره‌برداری نیست. یک بهره‌بردار پس از دریافت این پروانه باید اقداماتی مانند تأمین زیرساخت‌ها و نصب ماشین‌آلات سنگین معدنی را انجام دهد که این فرایند زمان‌بر و هزینه‌بر است. به همین دلیل، ممکن است بسیاری از پروانه‌های بهره‌برداری معدن در نهایت به تولید نرسند و در واقع تنها به عنوان یک شروع در نظر گرفته شوند.
دریا : چطور می‌توان مشکلات این روند را کاهش داد؟
یکی از مشکلات اصلی، نیاز به سرمایه‌گذاری و تأمین زیرساخت‌هاست. برای حل این مشکل، باید تسهیلات و مشوق‌های مالی برای بهره‌برداران در نظر گرفته شود تا بتوانند مراحل مختلف را با موفقیت طی کنند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که نیاز به اصلاحات بیشتر در فرایند صدور پروانه بهره‌برداری و تسهیل این مراحل باشد تا بهره‌برداران بتوانند سریع‌تر به مرحله تولید برسند.
دریا : پس از بهره‌برداری، چه اقداماتی برای ارزش‌افزوده بیشتر در صنعت معدن استان هرمزگان انجام می‌شود؟
پس از بهره‌برداری از معادن، اگر فرآوری یا کان‌داری یا همان «استخراج و بهره‌برداری از معدن» برای مواد معدنی صورت گیرد، می‌توان پروانه‌های صنعتی را برای فرآوری صادر کرد. فرآوری مواد معدنی می‌تواند به ارزش افزوده بالاتری برای استان منجر شود، زیرا این فرآیند می‌تواند محصولات نهایی را ایجاد کند که در صنایع مختلف استفاده شوند.
در نتیجه، معدن تنها نقطه آغازین زنجیره ارزش معدنی است و با تکمیل زنجیره فرآوری، می‌توان به سودآوری بیشتر و توسعه پایدار اقتصادی در استان دست یافت.
ثبت دیدگاه