دریانیوز// شرکت آلومينيوم المهدي در مواجهه با چالشهاي ناشي از موقعيت جغرافيايي، به ويژه هزينههاي بالاي حملونقل، تامين پايدار انرژي و فشار بر منابع آبي، راهبردهاي متنوعي را به کار بسته است که ايجاد نيروگاه اختصاصي، صرفهجويي چشمگير در مصرف آب و بوميسازي فناوريهاي کليدي از جمله اين اقدامات اصلي به شمار ميآيند.
شرکت آلومينيوم المهدي در مواجهه با چالشهاي ناشي از موقعيت جغرافيايي، به ويژه هزينههاي بالاي حملونقل، تامين پايدار انرژي و فشار بر منابع آبي، راهبردهاي متنوعي را به کار بسته است که ايجاد نيروگاه اختصاصي، صرفهجويي چشمگير در مصرف آب و بوميسازي فناوريهاي کليدي از جمله اين اقدامات اصلي به شمار ميآيند.
اين رويکردها نشان ميدهند که جغرافيا براي المهدي نه يک محدوديت بلکه بستري براي خلق مزيت رقابتي و پايداري در بازار جهاني آلومينيوم است. حميد رجبپور، مديرعامل شرکت آلومينيوم المهدي در گفتوگو با خبرنگار پايگاه خبري و تحليلي «فلزاتآنلاين» به بررسي چالشها و محدوديتهاي موجود در راستاي توسعه پايدار صنعت آلومينيوم کشور و همچنين اقدامات اين شرکت در مسير فوق پرداخته است که در ادامه با يکديگر خواهيم خواند:
* ارزيابي جنابعالي از اهميت تحقق توسعه پايدار در صنعت آلومينيوم کشور چيست و چه چالشهايي در اين زمينه پيشروي فعالان اين صنعت وجود دارد؟
صنعت آلومينيوم ايران در شرايط فعلي، مجموعهاي از فرصتها و چالشهاي مهم را تجربه ميکند که اين موضوع، ارتباط مستقيمي با نحوه رعايت شاخصهاي آمايش سرزميني دارد.
به طور کلي ميتوان گفت که اين صنعت در مسير رشد و بلوغ آمايش قرار دارد اما براي رسيدن به توسعه پايدار و رقابتي، نيازمند بازنگري جامع در نقشهراه صنعتي، هماهنگي بهتر ميان معدن، توليد، بازار و زيرساختها است تا بتواند از پتانسيلهاي معدني، اقتصادي و جغرافيايي کشور به شکلي بهينه بهرهبرداري کند.
در همين راستا، کارخانههاي بزرگي نظير آلومينيوم المهدي در جنوب کشور به دليل دسترسي به آبهاي آزاد و زيرساختهاي بندري، نمونههاي موفقي از جانمايي بهينه به حساب ميآيند.
اين نقاط قوت باعث شدهاند تا بخشي از زنجيره توليد، به شکلي منطقي و منسجم شکل بگيرد. با اين حال، برخي چالشها در جانمايي بهينه صنعت انرژيبري همچون آلومينيوم و عدم توجه کافي به مزيتهاي سرزميني در اين خصوص، معضلات متعددي را براي شرکتهاي فعال در اين عرصه ايجاد کرده است.
از يک سو، فاصله تامينکننده داخلي پودر آلومينا از واحدهاي توليد آلومينيوم بسيار زياد بوده و اين موضوع باعث افزايش هزينه حملونقل و کاهش کارايي زنجيره تامين شده است.
اين عدم همراستايي در آمايش سرزميني، يکي از چالشهاي اساسي است که تاثيري مستقيم بر هزينه تمامشده محصول دارد. از سوي ديگر، بازارهاي مصرف اصلي در استانهاي صنعتي مرکزي و شمالي کشور متمرکز هستند اما صنايع پاييندستي آلومينيوم در اين مناطق به اندازه کافي توسعه نيافتهاند. اين امر باعث شده است تا زنجيره ارزش به صورت کامل شکل نگيرد و فرصتهاي توسعه داخلي محدود باقي بماند.
همچنين، در برخي مناطق صنعتي، نگرانيهاي زيستمحيطي و کمآبي وجود دارد که بايد با دقت بيشتري در برنامهريزيها مورد توجه قرار گيرد تا توسعه صنعتي با حفظ تعادل اکولوژيکي همراه باشد. در همين راستا بايد به شرکت آلومينيوم المهدي اشاره کرد که با وجود مزاياي قابل توجهي که از نظر موقعيت جغرافيايي دارد، با محدوديتها و چالشهايي نيز روبهرو است که در مسير توسعه و بهرهوري بهتر بايد به آنها توجه ويژه کند.
* راهکارهاي پيشنهادي جنابعالي جهت رفع معضلات مذکور چيست؟
ايران پتانسيل آن را دارد که به قطب آلومينيوم خاورميانه تبديل شود اما يک مشکل اساسي در اين مسير وجود دارد و آن توجه ناکافي به جغرافياي اقتصادي است. بزرگترين مزيت کشور، قرار گرفتن در مناطق ويژه و نزديکي به آبهاي آزاد است. با اين حال برخي کارخانهها در فلات مرکزي يا مناطق دور از دريا احداث شدهاند.
اين امر يک تناقض بزرگ ايجاد ميکند؛ در صنعتي که وابسته به صادرات است، محصولات با هزينه حمل چندبرابري به بنادر ميرسند و هر تن شمش گاهي به دليل موقعيت نامناسب مکاني تا ۷۰ دلار هزينه اضافي به دنبال دارد. راه نجات اين صنعت، بازنگري فوري در مکانيابي پروژههاي جديد است؛ بازنگرياي که بايد بر چهار اصل استوار باشد. نخست آنکه واحدهاي توليدي در کريدورهاي صادراتي از جمله سواحل خليج فارس استقرار يابند تا هزينههاي لجستيکي کاهش پيدا کند.
دوم آنکه توسعه صنعت آلومينيوم با رويکرد خوشهسازي صنعتي صورت پذيرد تا زنجيره تاميني کارآمدتر و منسجمتر شکل گيرد. سوم آنکه استفاده هوشمندانه از منابع آب دريا بايد جايگزين فشار بر منابع محدود آب شيرين داخلي شود و چهارم، اتصال واحدهاي توليدي به خطوط انرژي بايد به گونهاي باشد که از انتقال طولاني و پرهزينه برق جلوگيري به عمل آيد.
چنين تغييري نه يک انتخاب بلکه ضرورتي براي بقا در بازار جهاني رقابتي است. در غير اين صورت، حتي بهرهگيري از بهترين فناوريها نيز قادر به جبران هزينههاي غيرمنطقي ناشي از بيتوجهي به موقعيت جغرافيايي نخواهد بود.
* شرکت آلومينيوم المهدي با چه معضلاتي در مسير تحقق توسعه پايدار دست و پنجه نرم ميکند؟
شرکت آلومينيوم المهدي اگرچه از نظر رعايت شاخصهاي آمايش سرزميني به الگويي براي ساير شرکتها تبديل شده اما به هرحال از منظر موقعيت جغرافيايي، با چالشها و محدوديتهايي نيز دست به گريبان است. يکي از مهمترين چالشها، شرايط اقليمي منطقه بندرعباس است.
هواي گرم و مرطوب اين منطقه ميتواند روي عملکرد تجهيزات صنعتي و همچنين شرايط کاري نيروي انساني تاثيرگذار باشد و نياز به مديريت دقيقتر سيستمهاي تهويه و خنکسازي دارد. از نظر زيرساختهاي حملونقل، هرچند بندرعباس دسترسي خوبي به بنادر و مسيرهاي دريايي دارد اما گاهي محدوديتهايي در ظرفيت بندري و ترافيک کالا مشاهده ميشود که ميتواند زمانبندي صادرات و واردات را تحت تاثير قرار دهد.
مسئله ديگر، محدوديتهاي زيستمحيطي و قوانين سختگيرانهاي است که در اين منطقه به منظور حفظ سواحل و اکوسيستمهاي حساس اعمال ميشود. اين موضوع باعث شده است تا شرکت آلومينيوم المهدي ملزم به سرمايهگذاريهاي اضافي در بخشهاي کنترل آلودگي و مديريت پسماند باشد. همچنين، نزديکي به مناطق زلزلهخيز و خطرات طبيعي مانند طوفانهاي دريايي، ريسکهايي را براي تداوم عمليات ايجاد ميکند که نيازمند برنامهريزي و آمادگي مناسب است.
از سوي ديگر، با وجود دسترسي به منابع آب، کمبود آب شيرين و نياز به تصفيههاي پيچيده يکي ديگر از چالشهايي است که در مديريت منابع آبي شرکت تاثيرگذار است.
علاوهبراين، با توجه به توسعه سريع منطقه و افزايش جمعيت شهري، فشارهاي اجتماعي و نياز به تعامل مثبت با جامعه محلي نيز از مواردي است که اين شرکت بايد براي حفظ رضايت و همکاري پايدار به آن توجه کند اما حياتيترين چالش اين صنعت، وابستگي مطلق به زيرساختهاي انرژي است؛ بهگونهاي که يک مرتبه قطعي برق يا گاز به معناي توقف کامل خط توليد خواهد بود. کورههاي احيا نيز مدتها طول ميکشد تا دوباره به مدار توليد بازگردند.
براي مواجهه با اين مسئله، نيروگاهي با ظرفيت ۵۴۶ مگاوات راهاندازي شده است. از سوي ديگر، ريسکهاي ژئوپليتيک تنگه هرمز همواره به عنوان تهديدي جدي بر فراز اين صنعت قرار دارد؛ چراکه هر تنش ميتواند روند صادرات را متوقف کند و راهکار اصلي براي کاهش اين ريسک، توسعه پايانهها عنوان ميشود.
در نهايت، تجربه شرکت آلومينيوم المهدي نشان داده است که جغرافيا ميتواند بازيگر صحنه توليد باشد نه صرفا يک تماشاگر. به جرات ميتوان گفت که اين چالشها در صورت مديريت هوشمندانه، ميتوانند به فرصتهايي براي نوآوري و بهبود تبديل شوند و شرکت آلومينيوم المهدي را در مسير توسعه پايدار قرار دهند.
* اين شرکت چه اقداماتي را با هدف تحقق توسعه پايدار طي ساليان اخير انجام داده است؟
شرکت آلومينيوم المهدي براي مواجهه با چالشها و محدوديتهاي موقعيت جغرافيايي خود، رويکردهاي متعددي را به کار گرفته که نشاندهنده تعهد جدي به توسعه پايدار و بهبود مستمر است؛ چالشهايي نظير بحران برق، مديريت منابع، اصلاح ساختارها و بوميسازي فناوري، تصويري از حرکت شرکت آلومينيوم المهدي به سمت ثبات و توسعه پايدار را ترسيم ميکند.
در يکي از تحسينبرانگيزترين نمونههاي تحول صنعتي در سالهاي اخير، شرکت آلومينيوم المهدي در بندرعباس موفق شد تا از بحرانهاي پياپي عبور کند و به الگويي براي مديريت کارآمد در صنعت آلومينيوم ايران تبديل شود. بزرگترين بحران شرکت آلومينيوم المهدي طي سالهاي گذشته، قطعي مکرر برق بود؛ بحراني که ميتوانست نفس توليد را براي هميشه متوقف کند. زماني که توانير اعلام کرد امکان تامين برق وجود ندارد، مديران اين مجموعه دريافتند که بايد به صورت مستقل وارد عمل شوند.
در نتيجه، نيروگاهي به ارزش ۲۴۰ ميليون يورو احداث شد که ظرفيت توليد ۵۴۶ مگاوات برق دارد. اين نيروگاه سيکل ترکيبي، شامل دو توربين گازي و يک توربين بخار است که فاز نخست آن در خرداد ماه ۱۴۰۳ وارد مدار شد و فاز دوم نيز در آستانه اتصال به شبکه سراسري برق استان قرار دارد.
اين اقدام نه تنها نياز داخلي کارخانه را تامين ميکند بلکه در قالب يک مسئوليت اجتماعي، به کاهش ناترازي برق کشور نيز کمک خواهد کرد. در ادامه مسير اصلاحات زيربنايي، مصرف آب کارخانه به طور چشمگيري کاهش يافت؛ به گونهاي که ميزان مصرف از ۶۸ هزار مترمکعب در ماه به ۳۶ هزار مترمکعب رسيد و تنها طي سه ماه، ۹۵ هزار مترمکعب صرفهجويي شد؛ رقمي معادل مصرف هزاران خانوار.
همچنين، حجم بالايي از مواد اوليه بدون استفاده در انبارها باقيمانده بود که به جاي دفع آنها با هزينهاي ۲۰ ميليارد توماني، بازيافت انجام گرفت و از اين طريق ۸۸ ميليارد تومان ارزش افزوده حاصل شد. از سوي ديگر، مخازن ذخيره سوخت مايع جهت تامين سوخت دوم نيروگاه المهدي تاکنون به ۳۰ درصد پيشرفت فيزيکي رسيدهاند؛ پروژهاي که امکان ذخيرهسازي ۵۰ ميليون ليتر سوخت را فراهم خواهد کرد و براي تابآوري استان در برابر نوسانات انرژي اهميتي استراتژيک خواهد داشت.
* به طور مشخص چه تغييراتي طي دوره مديريتي جديد در شرکت آلومينيوم المهدي حاصل شده است؟
در دورهاي که بسياري از صنايع کشور تحت فشار تحريمها دچار سکتههاي فني شدند، شرکت آلومينيوم المهدي مسير بوميسازي را در پيش گرفت. سيستمهاي کنترل رکتيفاير خط توليد که مشمول تحريم بودند، توسط يک شرکت داخلي در کمتر از ۶ ماه بازطراحي و ساخته شدند. همچنين، بردهاي اتوماسيون حياتي خطوط احيا نيز بوميسازي شدند.
در همين راستا، چالشهاي تامين هواي فشرده، اجراي پروژهاي ۹ ميليون يورويي براي ساخت کمپرسورخانهاي پيشرفته را در اولويت قرار داد. اين پروژه تاکنون به ۹۰ درصد پيشرفت رسيده و بهرهبرداري از آن تا مردادماه انجام خواهد شد؛ اقدامي که ايمني و کيفيت محصول را به شکل چشمگيري افزايش خواهد داد.
در گذشته، سالانه ۱۲۵ تن چوب براي امحا سوزانده ميشد، اما اين منابع امروز به فرصتي اقتصادي تبديل شدهاند. چوبها از طريق مناقصه به فروش ميرسند و تاکنون بيش از ۶ ميليارد تومان درآمد ايجاد کردهاند. در حوزه توسعه منابع انساني نيز با همکاري بخشهاي آموزش، منابع انساني و روابط عمومي، هزاران ساعت آموزش برگزار شده است. پروژههايي همچون ارزيابي عملکرد مديران و دورههاي مسئوليتپذيري در حال اجراست و حتي خانواده کارکنان نيز در قالب بازديدها و برنامههاي شناخت شغلي درگير اين فرايند شدهاند.
در مسير افزايش بهرهوري و کاهش آلايندگي، پروژه بازسازي کورههاي پخت آند کليد خورد که فاز نخست آن با هزينه ۵۵۰ ميليارد تومان آغاز شده است و محصول آن از مهرماه وارد خط توليد ميشود و فاز دوم نيز پس از آن اجرا خواهد شد. همچنين نظام انتصاب و ارتقا در اين مجموعه شفافسازي شده است؛ بهگونهاي که هيچ فردي بدون تاييديه کميته انتصاب ارتقا نميگيرد.
براي استخدام نيز آزمون و مصاحبه برگزار ميشود و از کانون ارزيابي بهره گرفته ميشود؛ اقدامي که امنيت ذهني کارکنان را افزايش داده است. در نهايت، اين مجموعه تاکيد دارد که آلومينيوم صنعتي استراتژيک اما با حاشيه سود اندک است و موفقيت در چنين صنعتي نيازمند دقت در تمامي هزينههاست.
آنچه شرکت آلومينيوم المهدي را از بحرانها نجات داد، نگاه بلندمدت، بوميسازي، ارتقاي دانش و استفاده بهينه از امکانات داخلي بوده است. با بررسي عملکرد ۲۰ ماهه مديريت جديد آلومينيوم المهدي، ميتوان گفت که اين مجموعه از يک بنگاه صنعتي بحرانزده به مدلي از تابآوري، خلاقيت، و توسعه پايدار تبديل شده است؛ مدلي که ميتواند الهامبخش ساير صنايع کشور در عبور از بحرانها باشد.
* در پايان در خصوص اقدامات شرکت آلومينيوم المهدي در حوزه مسئوليتهاي اجتماعي توضيحاتي ارائه بفرماييد.
در راستاي ايفاي مسئوليت اجتماعي و نقشآفريني در توسعه پايدار مناطق جنوب کشور نيز شرکت آلومينيوم المهدي طي سالهاي اخير اقدامات متعددي را در حوزههاي بهداشت، آموزش و حمايت از اقشار کمبرخوردار انجام داده است.
حمايت از طرح غربالگري ژنتيکي در مناطق جنوبي کشور با مشارکت سازمان بهزيستي، با هدف پيشگيري از بيماريهاي ژنتيکي و ارتقاي سلامت عمومي جامعه، ارائه کمکهاي آموزشي و معيشتي به دانشآموزان کمبضاعت در مناطق محرومي نظير شهرستان جاسک، با تمرکز بر تامين لوازمالتحرير، پوشاک و تجهيزات آموزشي، انعقاد قرارداد همکاري با استانداري هرمزگان به منظور ساخت دو هنرستان فني و حرفهاي، با هدف توسعه مهارتآموزي و ايجاد زمينه اشتغال پايدار براي نوجوانان و جوانان بومي، حمايت از برگزاري برنامههاي فرهنگي، ورزشي و تربيتي با هدف ارتقاي سطح نشاط اجتماعي و سلامت روان جامعه و همچنين تعامل مستمر با نهادهاي محلي، سازمانهاي مردمنهاد و نخبگان منطقه، در راستاي شناسايي نيازها و اجراي پروژههاي موثر اجتماعي از جمله اين اقدامات بودهاند.
در مجموع بايد اذعان کرد که شرکت آلومينيوم المهدي با باور به اصل توسعه مسئولانه، خود را متعهد به تداوم اين مسير و تعميق ارتباط با جامعه محلي ميداند.
ثبت دیدگاه