دریانیوز// در طول تاريخ، جوامع بشري بارها با بحران‌هاي گوناگوني مواجه شده‌اند؛ از جنگ‌ها و بلاياي طبيعي گرفته تا بحران‌هاي اقتصادي و اجتماعي. در اين ميان، ايران به‌عنوان کشوري با پيشينه‌اي غني و مردمي مقاوم، همواره در برابر چالش‌هاي بزرگ سربلند بوده است.
امروز، در شرايطي که کشورمان با مسائل پيچيده‌اي از جمله فشارهاي اقتصادي، تهديدات خارجي و تنش‌هاي رواني ناشي از اخبار منفي مواجه است، مفهوم تاب‌آوري رواني بيش از هر زمان ديگري اهميت يافته است. تاب‌آوري رواني، به معناي توانايي افراد و جوامع براي سازگاري با شرايط دشوار، حفظ آرامش در برابر ناملايمات و بازسازي خود پس از بحران، يکي از کليدي‌ترين عوامل براي عبور از روزهاي سخت است.
اين ويژگي نه‌تنها به افراد کمک مي‌کند تا در برابر اضطراب و استرس مقاومت کنند، بلکه به حفظ انسجام اجتماعي و تقويت روحيه جمعي نيز ياري مي‌رساند. در شرايط کنوني ايران، که سايه تهديدات خارجي، اخبار جنگ و مشکلات اقتصادي بر جامعه سنگيني مي‌کند، تقويت تاب‌آوري رواني به يک ضرورت تبديل شده است. همان‌طور که تاريخ نشان داده، مردم ايران در بحران‌هايي مانند جنگ تحميلي و همه‌گيري کرونا با تکيه بر اميد، همبستگي و ايمان توانسته‌اند بر مشکلات غلبه کنند.
اما چگونه مي‌توان در اين روزهاي پرتنش، تاب‌آوري رواني را تقويت کرد؟ چگونه مي‌توان از انتقال اضطراب به نسل‌هاي آينده جلوگيري کرد؟ و مهم‌تر از همه، چگونه مي‌توان با حفظ آرامش و روحيه‌اي قوي، به سوي آينده‌اي روشن‌تر گام برداشت؟ در اين گزارش، با استناد به سخنان دکتر الهام طاهري، روان‌درمانگر و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد، به بررسي نقش حياتي تاب‌آوري رواني در روزهاي بحران و ارائه راهکارهايي براي تقويت آن مي‌پردازيم.
اهميت تاب‌آوري رواني در شرايط بحراني
دکتر الهام طاهري، متخصص روان‌درماني، معتقد است که در شرايط کنوني، اضطراب و نگراني بخشي اجتناب‌ناپذير از زندگي روزمره شده است. او تأکيد مي‌کند که همه افراد حق دارند در چنين موقعيت‌هايي احساس نگراني کنند، اما آنچه اهميت دارد، نحوه مديريت اين احساسات است. به گفته وي، در بحران‌هايي که راه‌حل مستقيم و فوري براي آن‌ها وجود ندارد، مانند شرايط کنوني که با تهديدات خارجي و اخبار جنگ همراه است، افزايش تاب‌آوري رواني بهترين استراتژي براي مديريت استرس و حفظ سلامت روان است.
طاهري مي‌افزايد: «ما نبايد در چنين مواقعي ترس از خودمان نشان دهيم. بايد حواسمان به نوع راهکارها براي رفع نگراني‌ها باشد و کاري نکنيم که نگراني مضاعف شود.» او به‌طور خاص به رفتارهايي مانند پيگيري مستمر اخبار منفي اشاره مي‌کند که مي‌تواند ذهن افراد و اطرافيان آن‌ها را بيش از پيش درگير کند.
براي مثال، رصد مداوم اخبار جنگ و تمرکز بر جنبه‌هاي منفي، نه‌تنها به حل مسئله کمکي نمي‌کند، بلکه به تشديد اضطراب و احساس نااميدي منجر مي‌شود. اين موضوع به‌ويژه در مورد کودکان و نوجوانان اهميت بيشتري دارد، زيرا آن‌ها به دليل عدم توانايي در پردازش کامل احساسات، بيش از ديگران در معرض آسيب‌هاي رواني قرار دارند.
نقش والدين در حفظ آرامش فرزندان
يکي از مهم‌ترين جنبه‌هاي تاب‌آوري رواني، نقش والدين در مديريت فضاي رواني خانواده است. دکتر طاهري تأکيد مي‌کند که والدين به‌عنوان الگوي اصلي فرزندان، مسئوليت سنگيني در حفظ آرامش و جلوگيري از انتقال اضطراب به کودکان دارند. او مي‌گويد: «اگر پدر و مادر رفتار نگران‌کننده‌اي از خود نشان دهند، اين آسيب تا ۱۰ برابر به فرزندشان منتقل مي‌شود، زيرا بچه‌ها توان درک صبر و اضطراب را ندارند.»
رفتارهاي نادرست والدين، مانند بحث‌هاي پرتنش در حضور کودکان يا ابراز نگراني‌هاي شديد، مي‌تواند به بروز آسيب‌هاي روحي و رواني در فرزندان منجر شود. براي پيشگيري از اين مشکل، والدين بايد تلاش کنند تا فضايي آرام و امن براي فرزندان خود ايجاد کنند. اين کار مي‌تواند از طريق گفتگوهاي مثبت، تشويق کودکان به بيان احساساتشان و پرهيز از انتقال اخبار منفي به آن‌ها انجام شود.
به‌عنوان مثال، والدين مي‌توانند به جاي تمرکز بر اخبار جنگ، فعاليت‌هاي خانوادگي مانند بازي، مطالعه يا گفت‌وگو درباره موضوعات مثبت را ترويج کنند. اين اقدامات نه‌تنها به کاهش اضطراب کودکان کمک مي‌کند، بلکه به تقويت پيوندهاي خانوادگي و افزايش تاب‌آوري جمعي منجر مي‌شود.
تجربه تاريخي و تاب‌آوري مردم ايران
دکتر طاهري با اشاره به تاريخ پرافتخار ايران، به تجربه جنگ تحميلي به‌عنوان نمونه‌اي از تاب‌آوري بالاي مردم اشاره مي‌کند.او مي‌گويد: «در آن مقطع با وجود آنکه امکانات و تجهيزاتمان کم بود، اما اميدمان بسيار بالا بود و با همين روحيه قوي بر دشمن غلبه کرديم.» اين تجربه نشان مي‌دهد که تاب‌آوري رواني، همراه با اميد و همبستگي، مي‌تواند حتي در سخت‌ترين شرايط به پيروزي منجر شود.
مردم ايران در سال‌هاي اخير نيز بارها توانايي خود را در مواجهه با بحران‌ها نشان داده‌اند. به گفته طاهري، بحران کرونا نمونه بارزي از اين تاب‌آوري بود. در آن دوره، با وجود مشکلات فراوان، مردم با رعايت پروتکل‌هاي بهداشتي، حمايت از يکديگر و حفظ روحيه جمعي توانستند اين بحران را پشت سر بگذارند. او معتقد است که در شرايط کنوني نيز، با تکيه بر همين روحيه و صبر، مي‌توان بر چالش‌هاي موجود غلبه کرد.
راهکارهاي تقويت تاب‌آوري رواني
براي تقويت تاب‌آوري رواني در روزهاي بحران، مي‌توان از راهکارهاي عملي متعددي استفاده کرد. در اينجا، به برخي از اين راهکارها که برگرفته از توصيه‌هاي روان‌شناسان و تجربه‌هاي موفق گذشته است، اشاره مي‌کنيم:
محدود کردن مواجهه با اخبار منفي: همان‌طور که دکتر طاهري اشاره کرد، پيگيري مداوم اخبار منفي مي‌تواند به تشديد اضطراب منجر شود. بهتر است اخبار را از منابع معتبر و در زمان‌هاي مشخصي دنبال کنيم و از غرق شدن در اطلاعات غيرضروري پرهيز کنيم. تمرکز بر فعاليت‌هاي مثبت: انجام فعاليت‌هايي مانند ورزش، مطالعه، مديتيشن يا گذراندن وقت با عزيزان مي‌تواند به کاهش استرس و افزايش حس خوب کمک کند.
تقويت ارتباطات اجتماعي: حمايت از دوستان، خانواده و همسايگان در زمان بحران، حس تعلق و همبستگي را تقويت مي‌کند و به افراد کمک مي‌کند تا احساس تنهايي نکنند. تمرين خودمراقبتي: مراقبت از سلامت جسمي و رواني، از جمله خواب کافي، تغذيه سالم و تمرينات ذهن‌آگاهي، نقش مهمي در افزايش تاب‌آوري دارد. نگاه به آينده با اميد: يادآوري موفقيت‌هاي گذشته و تمرکز بر اهداف مثبت مي‌تواند انگيزه‌اي براي عبور از شرايط سخت ايجاد کند.
در پايان بايد گفت : تاب‌آوري رواني، گوهري است که در دل بحران‌ها مي‌درخشد و به افراد و جوامع قدرت مي‌دهد تا در برابر طوفان‌هاي زندگي استوار بمانند. در شرايط کنوني کشور عزيزمان ايران ، که با چالش‌هاي متعددي از جمله تهديدات خارجي و فشارهاي اقتصادي مواجه هستيم، تقويت اين ويژگي بيش از پيش اهميت يافته است. سخنان دکتر الهام طاهري يادآور اين حقيقت است که ما بايد از انتقال اضطراب به ديگران، به‌ويژه کودکان، جلوگيري کنيم و با تکيه بر اميد، همبستگي و صبر، راه را براي پيروزي بر مشکلات هموار سازيم.
تاريخ ايران گواه آن است که اين ملت بارها با تکيه بر روحيه قوي و ايمان خود بر بحران‌ها غلبه کرده است. امروز نيز، با تقويت تاب‌آوري رواني، مي‌توانيم به سوي آينده‌اي روشن‌تر گام برداريم. بياييد با محدود کردن مواجهه با اخبار منفي، تقويت ارتباطات اجتماعي و تمرکز بر فعاليت‌هاي مثبت، خودمان را در برابر ناملايمات مقاوم کنيم و الگويي براي نسل‌هاي آينده باشيم. به اميد روزهايي سرشار از آرامش و پيروزي براي ايران و ايرانيان.
ثبت دیدگاه