دریانیوز// استان هرمزگان، یکی از مناطق استراتژیک و پراهمیت ایران، با چالش‌های عمیقی در حوزه آموزش و پرورش مواجه است که نه‌تنها آینده تحصیلی دانش‌آموزان این منطقه را تحت تأثیر قرار داده، بلکه تبعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را به همراه دارد.
کمبود بیش از ۲۵۰۰ معلم، نیاز به ساخت و تجهیز ۶۰۰ مدرسه جدید برای رسیدن به استانداردهای آموزشی، بازنشستگی معلمان و سهمیه‌های ناچیز استخدامی در آزمون‌های اخیر، تنها بخشی از مشکلات نظام آموزشی این استان هستند.
این مسائل، همراه با حضور بیش از ۱۳ هزار دانش‌آموز اتباع بیگانه، پدیده دانش‌آموزگزینی در مدارس و بیکاری گسترده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، بحرانی چندوجهی را رقم زده است که نیازمند توجه فوری و برنامه‌ریزی دقیق از سوی مسئولان است.ابعاد بحران کمبود معلم و مدرسه بایستی موردتوجه متولیان مربوطه و مسئولان ارشد استان قراربگیرد.
بر اساس گزارش‌های رسمی، هرمزگان با کمبود بیش از ۲۵۰۰ معلم مواجه است و بازنشستگی سالانه معلمان این کمبود را تشدید می‌کند. در حالی که انتظار می‌رفت آزمون استخدامی آموزش و پرورش در سال جاری گامی مؤثر در جهت جبران این کسری باشد، تخصیص سهمیه‌های ناچیز برای هر شهر استان نشان‌دهنده عدم تناسب بین نیاز واقعی استان و برنامه‌ریزی‌های کلان است.
این سهمیه‌های محدود نه‌تنها نمی‌توانند نیازهای آموزشی استان را برآورده کنند، بلکه به بیکاری گسترده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دامن زده و بسیاری از آن‌ها را به سمت مشاغل ناپایدار، از جمله تدریس در برخی از مدارس غیردولتی با حقوق ناچیز، سوق داده است.
مدارس غیردولتی که به دلیل کمبود مدرسه، معلم، امکانات و نیروی انسانی در بخش دولتی، نقش پررنگی در آموزش هرمزگان ایفا می‌کنند، خود با مشکلات متعددی مواجه‌اند. معلمان برخی از این مدارس اغلب بدون بیمه کامل، با قراردادهای موقت و دستمزدهایی کمتر از هزینه ایاب‌وذهاب مشغول به کار هستند.
این شرایط نه‌تنها به کاهش انگیزه معلمان منجر شده، بلکه کیفیت آموزش را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده است.از سوی دیگر، کمبود ۶۰۰ مدرسه برای رسیدن به استانداردهای آموزشی، چالشی بزرگ برای هرمزگان است. با وجود تلاش‌هایی برای ساخت کلاس‌های درس جدید، همچنان فاصله زیادی تا رفع کامل این کمبود وجود دارد.
این کاستی‌ها به‌ویژه در مناطق محروم، روستاها و مسکن مهر بیشتر به چشم می‌خورد، جایی که دانش‌آموزان به دلیل نبود معلم یا امکانات آموزشی مناسب، از تحصیل بازمی‌مانند یا به مشاغل کاذب مانند قاچاق سوخت و... روی می‌آورند.کمبود معلم و مدرسه در هرمزگان، تبعات گسترده‌ای بر پیکره نظام آموزشی و جامعه این استان وارد کرده است.
نبود معلم در برخی کلاس‌ها، به‌ویژه در دروس تخصصی، باعث افت کیفیت آموزشی و ضعف پایه تحصیلی دانش‌آموزان شده است. این مسئله در مناطقی مانند مسکن مهر و روستاها و محلات حاشیه ای، که امکانات کمتری دارند، شدت بیشتری دارد. دانش‌آموزانی که از آموزش مناسب محروم می‌شوند، توانایی رقابت در آزمون‌های مهمی مانند کنکور را از دست می‌دهند و در نتیجه، فرصت‌های شغلی و تحصیلی آینده آن‌ها به خطر می‌افتد.
این چرخه معیوب، به ترک تحصیل برخی دانش‌آموزان منجر شده و آن‌ها را به سمت مشاغل کاذب یا حتی فعالیت‌های غیرقانونی سوق می‌دهد.یکی دیگر از پیامدهای این بحران، پدیده دانش‌آموزگزینی در مدارس است. مدارس غیردولتی و برخی مدارس دولتی معتبر، به دلیل محدودیت ظرفیت و تقاضای بالا، اقدام به برگزاری آزمون‌های ورودی و مصاحبه می‌کنند.
این روند، که از اردیبهشت‌ماه برای سال تحصیلی جدید آغاز شد، بسیاری از دانش‌آموزان را از دسترسی به آموزش باکیفیت محروم کرده و احساس سرخوردگی را در آن‌ها تقویت می‌کند. این وضعیت، نقض اصل عدالت آموزشی است که باید یکی از ارکان اصلی نظام تعلیم و تربیت باشد.
نقش اتباع بیگانه در تشدید بحران را نیز نباید نادیده گرفت.حضور بیش از ۱۳ هزار دانش‌آموز اتباع بیگانه در مدارس هرمزگان، یکی دیگر از عواملی است که فشار بر منابع آموزشی استان را افزایش داده است. در حالی که آموزش به این دانش‌آموزان بر اساس اصول انسانی و تعهدات بین‌المللی امری ضروری است، نبود زیرساخت‌های کافی و کمبود معلم، باعث شده تا این موضوع به چالشی برای دانش‌آموزان ایرانی تبدیل شود.
تخصیص منابع آموزشی به دانش‌آموزان اتباع، در شرایطی که خود دانش‌آموزان ایرانی با کمبود معلم و مدرسه مواجه‌اند، نارضایتی‌هایی را در میان خانواده‌ها ایجاد کرده است. مدیریت این مسئله نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و ایجاد زیرساخت‌های جداگانه برای آموزش اتباع است تا فشار از روی سیستم آموزشی استان برداشته شود.
بیکاری فارغ‌التحصیلان و ناکارآمدی آزمون‌های استخدامی را بایستی مدنظر قرار داد.یکی از جنبه‌های تأسف‌بار این بحران، بیکاری گسترده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در هرمزگان است. بسیاری از این افراد که سال‌ها برای کسب مدارک تحصیلی تلاش کرده‌اند، به دلیل سهمیه‌های ناچیز استخدامی، فرصت ورود به سیستم آموزشی را پیدا نمی‌کنند.
در آزمون استخدامی اخیر، که ثبت‌نام آن به‌تازگی آغاز شده، تعداد پذیرش‌ها به‌قدری محدود است که حتی به هزار نفر هم نمی‌رسد. این در حالی است که نیاز واقعی استان به معلمان جدید بسیار بیشتر از این تعداد است و حداقل بایستی ۲۵۰۰نفر معلم جدید استخدام شود تا بخش زیادی از کمبود معلم در استان برطرف شده و به عدالت آموزشی و ارتقای کیفیت آموزشی نزدیک شویم.
فارغ‌التحصیلانی دانشگاهی مرتبط با آموزش و پرورش که از استخدام در آموزش و پرورش بازمی‌مانند، اغلب به ناچار به سمت تدریس در مدارس غیردولتی می‌روند و یا در مشاغل غیرمرتبط ، جایی که شرایط کاری نامناسب و حقوق پایین، انگیزه و توان آن‌ها را تحلیل می‌برد. این وضعیت نه‌تنها به ضرر معلمان است، بلکه کیفیت آموزش را نیز کاهش می‌دهد، زیرا معلمان بی‌انگیزه نمی‌توانند به‌طور مؤثر به دانش‌آموزان خدمت کنند.
استانداری و اداره کل آموزش و پرورش هرمزگان، به‌عنوان نهادهای مسئول، باید اقدامات قاطعی برای رفع این بحران انجام دهند. افزایش سهمیه‌های استخدامی در آزمون‌های آموزش و پرورش، با توجه به نیاز واقعی استان، اولین گام ضروری است. جذب تعدادی معلم در سال جاری، اگرچه گامی مثبت است، اما همچنان با نیازهای استان فاصله دارد. همچنین، استفاده از ظرفیت معلمان بازنشسته یا برون‌سپاری آموزش به مدارس غیردولتی، راه‌حل‌های موقتی هستند که نمی‌توانند جایگزین استخدام معلمان جدید و ایجاد زیرساخت‌های پایدار شوند.
علاوه بر این، ساخت و تجهیز ۶۰۰ مدرسه نیازمند بودجه‌ریزی کلان و مشارکت خیرین است. هرچند خیرین در سال‌های اخیر نقش مهمی در ساخت مدارس ایفا کرده‌اند، اما منابع دولتی باید به‌طور مؤثرتری تخصیص یابد تا این پروژه‌ها با سرعت بیشتری پیش بروند. صنایع و بنگاه‌های اقتصادی نیز بایستی نقش مؤثرتری در ساخت و تجهیز مدارس موردنیاز استان داشته باشند.در نهایت، مسئله اتباع بیگانه نیز باید با سیاست‌گذاری دقیق مدیریت شود.
ایجاد مدارس جداگانه برای دانش‌آموزان اتباع یا تخصیص منابع اضافی برای آموزش آن‌ها، می‌تواند فشار بر سیستم آموزشی استان را کاهش دهد. همچنین، نظارت بر عملکرد مدارس غیردولتی و بهبود شرایط کاری معلمان این مدارس، از جمله افزایش حقوق و تأمین بیمه، می‌تواند به ارتقای کیفیت آموزش کمک کند.
باری دیگر تاکید می شود که کمبود معلم و مدرسه در هرمزگان، چالشی چندوجهی است که تأثیرات عمیقی بر آینده آموزشی، اجتماعی و اقتصادی این استان دارد. نرخ بالای زادوولد در هرمزگان، نیاز به زیرساخت‌های آموزشی را بیش از پیش ضروری کرده است. بدون اقدام فوری، دانش‌آموزان این استان همچنان از آموزش باکیفیت محروم خواهند ماند، کنکور و قبولی در دانشگاه های مطرح کشور برای آن‌ها به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل خواهد شد و چرخه فقر و مشاغل کاذب ادامه خواهد یافت.
استانداری و آموزش و پرورش هرمزگان باید با پیگیری جهت افزایش سهمیه‌های استخدامی، تسریع در ساخت مدارس، مدیریت مسئله اتباع بیگانه و حمایت از معلمان غیردولتی، گامی قاطع در جهت رفع این بحران بردارند. آینده هرمزگان به آینده دانش‌آموزانش وابسته است، و این آینده جز با سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش محقق نخواهد شد.
ثبت دیدگاه