دریانیوز// در دنياي پيچيده و پرشتاب امروز نقش مديران در هدايت سازمان‌ها به سوي بهره‌وري، نوآوري و پايداري بيش از هميشه اهميت يافته است. مديران به عنوان رهبران و تصميم‌گيرندگان کليدي نقشي بنيادين در تحقق اهداف سازمان ايفا مي نمايند.
يکي از عوامل اساسي که کيفيت و اثربخشي عملکرد آنها را تعيين مي نمايد انگيزه است؛ نيروي دروني که آنها را به انجام وظايف، اتخاذ تصميمات راهبردي و مديريت منابع انساني پايبند و متعهد مي‌سازد.
انگيزه در کنار اينکه به رفتار و عملکرد مديران تأثير مستقيم دارد عاملي تعيين‌کننده در ايجاد رضايت شغلي، تعهد سازماني و افزايش کارايي محسوب مي شود.از ديد روانشناسي انگيزه به عنوان نيرويي دروني تعريف مي‌شود که آغازگر، هدايت‌کننده و تداوم‌بخش رفتارهاي انساني است.
اين نيرو مي‌تواند از نيازهاي اساسي، هيجانات، علايق و ارزش‌هاي فردي نشأت گرفته و در قالب رفتارهاي هدفمند ظاهر شود. انگيزه داراي سه بعد اصلي جهت‌دهي (انتخاب رفتار)، شدت (ميزان تلاش) و پايداري (ادامه رفتار در طول زمان). به همين دليل انگيزه نقش کليدي در يادگيري، تصميم‌گيري و موفقيت فردي دارد.
در حوزه مديريت و رفتار سازماني نيز انگيزه نيروي محرکه‌اي شناخته مي‌شود که افراد را در مسير تحقق اهداف سازماني به تلاش وامي‌دارد. انگيزه فرآيندي ترکيبي است که شامل عوامل دروني مانند نياز به موفقيت و پيشرفت، و عوامل بيروني نظير پاداش‌ها و فرصت‌هاي ارتقاء شغلي مي گردد. به اين ترتيب انگيزش مديران و کارکنان از مهم‌ترين مولفه‌ها در تحليل عملکرد، بهره‌وري و رضايت شغلي است و نقش مهمي در موفقيت استراتژي‌هاي سازماني و ايجاد فرهنگ سازماني مثبت دارد.
يکي از عوامل کليدي در ايجاد انگيزه مديران تعيين اهداف شفاف و معنادار است. اين اهداف چارچوبي روشن براي عملکرد سازمان و مسير حرکت مديران فراهم و موجب افزايش تمرکز و تعهد در آنان مي‌شود. علاوه بر آن شناخت و قدرداني از تلاش‌هاي مديران به تقويت احساس ارزشمندي و افزايش انگيزش دروني کمک مي نمايد خصوصاً زماني که اين قدرداني به صورت رسمي و آشکار انجام شود.
سيستم‌هاي پاداش و جبران خدمات منصفانه نيز نقش مهمي در انگيزش مديران ايفا مي نمايند به‌خصوص اگر ارتباط مستقيم با عملکرد و مسئوليت‌هاي آنها داشته باشند.فرهنگ سازماني مثبت که بر اساس تعامل سازنده، احترام متقابل و اعتماد بنا شده باشد بستر مناسبي براي رشد انگيزه در مديران و کارکنان فراهم مي‌آورد. توسعه حرفه‌اي مستمر يکي از عوامل مهم تحقق انگيزشي است.
زماني که مديران احساس کنند فرصت يادگيري، ارتقاء مهارت‌ها و پيشرفت شغلي براي آنها فراهم است انگيزه بيشتري براي تلاش و ماندگاري در سازمان خواهند داشت. اختيار و استقلال در تصميم‌گيري نيز به افزايش حس مسئوليت پذيري و اعتماد به نفس مديران کمک مي‌کند و انگيزه دروني آنان را تقويت مي‌نمايد.
از سوي ديگر چالش‌هاي حرفه‌اي معنادار و مسئوليت‌هاي مهم موجب ايجاد احساس رشد، اثرگذاري و رضايت شغلي مي‌شود. مديراني که در پروژه‌ها و وظايفي مشارکت دارند که علاوه بر پيچيدگي، اهميت شخصي و سازماني برايشان دارد، انگيزه و تعهد بالاتري نسبت به سازمان از خود نشان مي‌دهند. در مقابل نبود فرصت براي رشد و پيشرفت حرفه‌اي يکي از دلايل اصلي بي‌انگيزگي مديران است.
زماني که مديران احساس کنند در مسير شغلي‌شان پيشرفتي حاصل نمي‌شود يا هيچ بازخورد مثبتي دريافت نمي‌کنند، به تدريج دچار رکود ذهني و کاهش انگيزه مي‌شوند.علاوه بر اين، نظام جبران خدمات نامتناسب باعث نارضايتي و کاهش انگيزه مديران مي‌شود.
اگر دريافتي‌ها و پاداش‌ها با ميزان مسئوليت‌ها، فشار کاري و کيفيت عملکرد هماهنگ نباشد انگيزه مديران به شدت کاهش مي‌يابد. فشار کاري مداوم و عدم تعادل ميان کار و زندگي شخصي نيز از عوامل مهم فرسودگي شغلي است که به کاهش توان و انگيزه مديران منجر مي‌شود و در بلندمدت به استعفا يا کناره‌گيري از مسئوليت‌ها مي انجامد.
يکي ديگر از موانع انگيزشي نبود استقلال و اختيار کافي در تصميم‌گيري‌هاي مديريتي است. زماني که مديران صرفاً به عنوان مجري دستورات سطوح بالاتر تلقي و فرصت بروز خلاقيت و ابتکار عمل نداشته باشند احساس ناکارآمدي و بي‌تأثيري در آنها شکل مي‌گيرد.
همچنين فرهنگ سازماني منفي يا ناسالم، شامل روابط پرتنش، نبود شفافيت و بي‌اعتمادي فضايي خسته‌کننده و دلسردکننده براي مديران ايجاد مي‌کند که به کاهش تعلق خاطر و انگيزه منجر مي‌شود.در مجموع انگيزه مديران نيرويي حياتي و تعيين‌کننده براي موفقيت و پايداري سازمان‌هاست.
شناخت دقيق عوامل مؤثر در ايجاد و حفظ انگيزه مديران از جمله تعيين اهداف شفاف، قدرداني مستمر، نظام پاداش عادلانه، فراهم کردن فرصت‌هاي رشد حرفه‌اي، استقلال در تصميم‌گيري و ايجاد فرهنگ سازماني مثبت، مي‌تواند به بهبود عملکرد سازمان و افزايش تعهد مديران منجر شود.
در مقابل فقدان اين عوامل زمينه‌ساز بي‌انگيزگي، نارضايتي و کاهش بهره‌وري خواهد بود و مسئله اي که همه سازمان‌ها بايد با جديت به آن توجه کنند تا از آسيب‌هاي احتمالي جلوگيري نمايند.
ثبت دیدگاه