دریانیوز// در گستره پهناور جنوب ایران، جایی که آفتاب سوزان بر شن‌های روان می‌تابد و نسیم‌های داغ دریا با گرمای کویر درهم می‌آمیزند، حیوانی صبور و دیرپا همچنان ردپای پررنگی از تاریخ و زیست بومی مردم بر جای گذاشته است؛ شتر، موجودی که قرن‌ها در کنار انسان زندگی کرده و یار و یاور جوامع بیابانی بوده است.
استان هرمزگان، با اقلیمی گرم و خشک و گستره‌ای متنوع از سواحل، کوهستان‌ها و دشت‌های وسیع، همواره از زیستگاه‌های اصلی شتر در ایران به شمار رفته است. این حیوان نه تنها در فرهنگ محلی جایگاهی ویژه دارد، بلکه از دیرباز در معیشت، حمل‌ونقل، تجارت و حتی تغذیه مردمان منطقه نقشی اساسی ایفا کرده است.
با این حال، آنچه امروز در جاده‌ها، دشت‌ها و حاشیه شهرهای هرمزگان به چشم می‌خورد، بیش از آنکه یادآور میراث پرشکوه گذشته باشد، تصویری نگران‌کننده از سرگردانی شترهایی است که بی‌آنکه سرپرستی دقیق و نظام‌مند داشته باشند، آزادانه در محیط‌های مختلف پرسه می‌زنند و گاه به تهدیدی جدی برای جان انسان‌ها و حتی بقای خودشان تبدیل می‌شوند.
پدیده شترهای سرگردان تنها یک مسئله محلی یا محدود به چند روستا و جاده نیست؛ بلکه بازتابی از مجموعه‌ای از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی است که سال‌هاست انباشته شده‌اند. از یک سو، دامداران بومی که نسل به نسل با شتر زیسته‌اند، به دلیل تغییر سبک زندگی و کاهش ارزش اقتصادی شتر، دیگر انگیزه کافی برای مراقبت دقیق از آن ندارند.
از سوی دیگر، ضعف قوانین و نبود سازوکارهای نظارتی کارآمد باعث شده است که این حیوانات به حال خود رها شوند. نتیجه چنین روندی، افزایش حضور شترها در حاشیه جاده‌های اصلی استان، به‌ویژه در محورهای مواصلاتی بندرعباس، میناب، بندرخمیر و جاسک است؛ جاده‌هایی که هر ساله قربانیان بسیاری را به دلیل برخورد وسایل نقلیه با شترهای سرگردان به خود می‌بینند.
آمارهای رسمی و غیررسمی حاکی از آن است که در سال‌های اخیر تعداد حوادث جاده‌ای ناشی از حضور شترها در محورهای استان به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. رانندگان خودروهای سبک و سنگین که با سرعت بالا در جاده‌های تاریک شبانه تردد می‌کنند، اغلب فرصت واکنش در برابر شتری که ناگهان بر سر راه ظاهر می‌شود را ندارند.
تصادف با شتر نه تنها باعث مرگ حیوان می‌شود، بلکه خسارات جبران‌ناپذیر مالی و انسانی نیز به دنبال دارد. در بسیاری از موارد، جان انسان‌ها در این حوادث گرفته شده است و خانواده‌هایی داغدار از بی‌توجهی به موضوعی که شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، بر جای مانده‌اند.
از سوی دیگر، اگرچه شتر در گذشته نقشی بی‌بدیل در زندگی اقتصادی مردم هرمزگان ایفا می‌کرد، اما امروز با تغییر مسیرهای معیشتی، اهمیت آن کمرنگ شده است. در گذشته، کاروان‌ها با کمک شتر کالاهای تجاری را از بنادر خلیج فارس به عمق ایران می‌رساندند و همین حیوان صبور بارها در سخت‌ترین شرایط به بقای زندگی مردمان بیابانی کمک می‌کرد. شیر شتر، گوشت آن و حتی پشمش در زندگی روزمره نقش داشت.
اما اکنون، بسیاری از این کارکردها از میان رفته و شتر از یک دارایی ارزشمند به هزینه‌ای اضافی برای دامدار بدل شده است. دامداران زیادی ترجیح می‌دهند شترها را رها کنند تا خودشان در طبیعت بگردند و از منابع طبیعی تغذیه کنند، بی‌آنکه مسئولیتی در قبال نگهداری یا خسارات احتمالی آن‌ها بپذیرند.
واقعیت آن است که شتر، بخشی جدانشدنی از فرهنگ و تاریخ هرمزگان است و نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت. در اشعار محلی، در آیین‌ها و حتی در نام‌گذاری‌ها ردپای این حیوان دیده می‌شود. اما همان‌گونه که زندگی مدرن بسیاری از عناصر سنتی را دگرگون کرده است، جایگاه شتر نیز در این تغییرات بی‌نصیب نمانده است. امروز وقت آن است که به جای رها کردن این میراث زنده در جاده‌ها و بیابان‌ها، نگاه تازه‌ای به آن داشت؛ نگاهی که هم حرمت فرهنگی شتر را پاس بدارد و هم امنیت مردم و محیط‌زیست را تضمین کند.
پدیده شترهای سرگردان در هرمزگان، در واقع نمادی از تلاقی گذشته و حال است؛ جایی که حیوانی ریشه‌دار در تاریخ منطقه، در شرایط کنونی به تهدیدی بدل شده است. پرداختن به این موضوع تنها روایت یک مشکل محلی نیست، بلکه بازتاب دغدغه‌ای است که با جان انسان‌ها، با پایداری محیط‌زیست و با میراث فرهنگی درهم گره خورده است.
در پی افزایش حوادث و نگرانی‌های ناشی از حضور شترهای سرگردان در جاده‌ها و مناطق مختلف شهرستان بندرخمیر، رئیس دادگستری این شهرستان دستور ویژه‌ای برای جمع‌آوری و ساماندهی این دام‌ها صادر کرد.این دستور در نشست مشترکی با حضور رئیس دادگستری، مدیر جهاد کشاورزی، شهرداران، رئیس اداره راهداری، رئیس اداره محیط زیست، نماینده منابع طبیعی و جمعی از دهیاران شهرستان صادر شد.
در این نشست، رشید زامیران، مدیر جهاد کشاورزی بندرخمیر، گزارشی از وضعیت شترهای رهاشده، تعداد آن‌ها و اقدامات حمایتی صورت‌گرفته برای شترداران ارائه کرد. سپس نمایندگان دستگاه‌های مختلف ضمن بیان دیدگاه‌های خود، راهکارهایی برای رفع این معضل ارائه دادند.
احسان حیدری، رئیس دادگستری بندرخمیر، با تأکید بر لزوم همکاری همه دستگاه‌ها، تکالیف مشخصی را برای هر نهاد تعیین کرد؛ بر این اساس، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مسئول جمع‌آوری شترها در محدوده شهرها و روستاها، اداره راهداری مسئول ساماندهی دام‌ها در حاشیه جاده‌ها و محیط زیست و منابع طبیعی نیز مأمور کنترل شترهای سرگردان در مناطق حفاظت‌شده و اراضی ملی شدند.
وی افزود: تمامی شترهای جمع‌آوری‌شده با هماهنگی نیروی انتظامی به جهاد کشاورزی شهرستان تحویل داده خواهند شد.حیدری با هشدار نسبت به خطرات جدی شترهای سرگردان برای رانندگان و مزاحمت‌های آن‌ها برای ساکنان مناطق شهری و روستایی، تصریح کرد: در صورت تکرار رهاسازی دام‌ها، علاوه بر جمع‌آوری شترها، شترداران متخلف تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
مسئولان شهرستان همچنین از شترداران خواستند با نگهداری اصولی دام‌های خود و پرهیز از رهاسازی آن‌ها در مسیرهای عمومی، در حفظ امنیت جاده‌ها و آرامش شهروندان همکاری کنند.
ثبت دیدگاه