دریانیوز// خانه دار شدن و حتی اجاره کردن خانه مناسب برای بسیاری از مردم در مرکز هرمزگان به آرزوی دست نیافتنی تبدیل شده است. نه زوج های جوان و نه زوج هایی که سالها از زندگی مشترک شان می گذارد، امیدی به خانه دار شدن در بندرعباس دارند.
بندرعباس، به‌عنوان مرکز اقتصادی و استراتژیک استان هرمزگان، با وجود نقش کلیدی‌اش در اقتصاد کشور، درگیر بحرانی عمیق در حوزه مسکن است. طرح نهضت ملی مسکن، که با وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در سطح کشور مطرح شد، قرار بود بخشی از این بحران را در بندرعباس با احداث ۱۵هزار واحد مسکونی در شمال بلوار شهید رجایی در یکی از فازها مرتفع کند.
اما عدم پیشرفت این پروژه به دلیل مشکلات مالی، عدم همکاری بانک‌ها و موانع اجرایی و مدیریتی، نه‌تنها امیدی برای خانه‌دار شدن مردم ایجاد نکرده، بلکه به تشدید بحران مسکن و افزایش فشار بر خانوارهای مستأجر منجر شده است.
بسیاری از ساکنان بندرعباس، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، قادر به تأمین هزینه‌های رهن و اجاره نیستند و در شرایط دشواری، چندخانواری در خانه‌های کوچک و فرسوده زندگی می‌کنند. این گزارش به بررسی علل عدم اجرای طرح ۱۵هزار واحدی، پیامدهای آن بر زندگی مردم، و راهکارهای پیشنهادی برای رفع این بحران می‌پردازد.
طرح ۱۵هزار واحدی مسکن ملی؛وعده‌ای ناتمام
پروژه ۱۵هزار واحدی در شمال بلوار شهید رجایی بندرعباس یکی از مهم‌ترین بخش‌های این طرح ملی بود که قرار بود با همکاری شرکت‌های خارجی، از جمله چینی‌ها، به سرعت پیش رود.
اما به گفته سعید حاجبی، معاون مسکن اداره کل راه و شهرسازی هرمزگان، این پروژه به دلیل عدم همکاری بانک‌ها در ارائه تسهیلات و عدم حضور سرمایه‌گذاران خارجی، عملاً متوقف شده است.این توقف، در حالی رخ داده که تقاضای مسکن در بندرعباس به دلیل رشد جمعیت، مهاجرت به این شهر به‌عنوان قطب اقتصادی و افزایش هزینه‌های اجاره، روزبه‌روز در حال افزایش است.
اگر این ۱۵هزار واحد به موقع ساخته و تحویل داده شده بود، بخش قابل‌توجهی از نیاز مسکن شهر تأمین می‌شد و فشار بر بازار اجاره کاهش می‌یافت.
بحران مسکن، فشار بر مستأجران و اقشار کم‌درآمد
بندرعباس، مانند بسیاری از کلان‌شهرهای ایران، با بحران شدید مسکن مواجه است. طبق آمار، تا پایان سال ۱۴۰۲، سهم مسکن از هزینه‌های سبد معیشت خانوارهای شهری به ۴۲.۵ درصد رسیده و برای برخی خانوارها در مناطق شهری حتی به ۵۶ درصد می‌رسد که در حال حاضر این میزان بسیار افزایش یافته است.
بیش از ۶۰ درصد خانوارهای مستأجر یک تا چهارنفره در کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنندکه معادل ۲.۴ میلیون خانوار یا ۷.۶ میلیون نفر است. در بندرعباس، این وضعیت به دلیل گرانی زمین و هزینه‌های ساخت، وخیم‌تر است. بسیاری از ساکنان این شهر، به‌ویژه کارگران، کارکنان بندری و اقشار کم‌درآمد، قادر به پرداخت اجاره‌های سرسام‌آور نیستند و به ناچار در خانه‌های پدری یا اقوام، به‌صورت چندخانواری در فضاهای کوچک و فرسوده زندگی می‌کنند.این شرایط، کیفیت زندگی را به شدت کاهش داده و مشکلات اجتماعی و روانی متعددی ایجاد کرده است.
خانه‌های فرسوده، به‌ویژه در محلات قدیمی
بندرعباس، نه‌تنها از نظر ایمنی در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله آسیب‌پذیرند، بلکه به دلیل کمبود فضا و امکانات، سلامت جسمی و روانی ساکنان را تهدید می‌کنند. جوانان که اغلب در این خانه‌ها با والدین و سایر اعضای خانواده زندگی می‌کنند، از استقلال و حریم خصوصی محروم‌اند و این موضوع به افزایش تنش‌های خانوادگی و آسیب‌های اجتماعی منجر شده است.
پیامدهای عدم اجرای طرح مسکن ملی
عدم اجرای طرح ۱۵هزار واحدی مسکن ملی در شمال بلوار شهید رجایی، پیامدهای گسترده‌ای برای بندرعباس داشته است:
• افزایش اجاره‌بها و فقر مسکن: توقف پروژه‌های مسکن ملی باعث شده عرضه مسکن در بازار کاهش یابد که به نوبه خود اجاره‌بها را افزایش داده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که اجاره‌بها در بندرعباس طی یک سال گذشته بین ۱۵ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش، بسیاری از خانوارها را به زیر خط فقر سوق داده و آن‌ها را مجبور به حذف هزینه‌های ضروری مانند خوراک و بهداشت کرده است.
• زندگی چندخانواری در خانه‌های فرسوده: بسیاری از ساکنان بندرعباس به دلیل ناتوانی در تأمین مسکن مستقل، در خانه‌های کوچک و فرسوده پدری زندگی می‌کنند. این خانه‌ها اغلب فاقد استانداردهای ایمنی و امکانات اولیه‌اند و در برابر زلزله یا بارندگی شدید بسیار آسیب‌پذیرند.
• افزایش آسیب‌های اجتماعی: کمبود مسکن و زندگی در شرایط نامناسب، به افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند افسردگی، تنش‌های خانوادگی و گرایش به رفتارهای پرخطر منجر شده است. جوانان که امیدی به خانه‌دار شدن ندارند، در معرض ناامیدی و انحرافات اجتماعی قرار دارند.
• نابرابری در دسترسی به مسکن: در حالی که اقشار مرفه‌تر می‌توانند در مناطق نوساز و گران‌قیمت بندرعباس مسکن تهیه کنند، اقشار کم‌درآمد از این امکان محروم‌اند و در محلات فرسوده گرفتار شده‌اند.
راهکارهای پیشنهادی
برای رفع بحران مسکن در بندرعباس و تسریع در اجرای طرح ۱۵هزار واحدی مسکن ملی، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
• تأمین تسهیلات بانکی: بانک‌ها باید به تعهدات خود برای ارائه وام‌های مسکن عمل کنند. دولت می‌تواند با اعمال فشار بر بانک‌های عامل ،همکاری آن‌ها را جلب کند.
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی: با توجه به عدم حضور شرکت‌های چینی در پروژه، باید از ظرفیت سرمایه‌گذاران داخلی و بخش خصوصی استفاده شود. ایجاد مشوق‌هایی مانند زمین رایگان یا کاهش مالیات برای سرمایه‌گذاران می‌تواند این پروژه را احیا کند. یا اینکه زمین به متقاضیان واگذار شده تا املاک بصورت ویلایی ساخته شوند.
• نوسازی بافت فرسوده: همزمان با اجرای طرح مسکن ملی، بازسازی خانه‌های فرسوده در محلات قدیمی بندرعباس باید در اولویت قرار گیرد. ارائه وام‌های کم‌بهره به ساکنان این مناطق می‌تواند به بهبود کیفیت مسکن کمک کند.
• کنترل بازار اجاره: دولت باید با ابزارهایی مانند مالیات بر خانه‌های خالی و تنظیم سقف اجاره‌بها، فشار بر مستأجران را کاهش دهد. تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد که این سیاست‌ها می‌توانند بازار اجاره را متعادل کنند.
• مشارکت بخش خصوصی: شرکت‌های خصوصی، می‌توانند در پروژه‌های مسکن مشارکت کنند. این همکاری می‌تواند هزینه‌های دولت را کاهش دهد.
• افزایش عرضه زمین: تخصیص زمین‌های دولتی در حاشیه شهر با قیمت مناسب برای ساخت مسکن ویلایی یا آپارتمانی می‌تواند عرضه مسکن را افزایش دهد و قیمت‌ها را تعدیل کند.
• حمایت از اقشار کم‌درآمد: ارائه یارانه‌های مسکن یا کمک‌هزینه اجاره به خانوارهای زیر خط فقر می‌تواند فشار مالی بر آن‌ها را کاهش دهد و از زندگی چندخانواری جلوگیری کند.
زودتر۱۵هزار واحد ساخته شوند
عدم اجرای طرح ۱۵هزار واحدی مسکن ملی در شمال بلوار شهید رجایی، بندرعباس را درگیر بحرانی عمیق در حوزه مسکن کرده است. این پروژه که می‌توانست بخش قابل‌توجهی از نیاز مسکن شهر را تأمین کند، به دلیل مشکلات مالی و عدم همکاری بانک‌ها متوقف مانده و مردم را در شرایط دشواری قرار داده است.زندگی چندخانواری در خانه‌های فرسوده، افزایش اجاره‌بها و فقر مسکن، تنها بخشی از پیامدهای این ناکامی هستند.
با تأمین تسهیلات بانکی، جذب سرمایه‌گذاری، بازسازی بافت فرسوده و کنترل بازار اجاره، می‌توان این بحران را مدیریت کرد. بندرعباس، به‌عنوان قلب اقتصادی هرمزگان، شایسته زیرساخت‌هایی است که کیفیت زندگی ساکنانش را تضمین کند. دولت و نهادهای مسئول باید با عزمی جدی، وعده‌های خود را عملی کنند تا از رنج مردم کاسته شود و امید به خانه‌دار شدن در دل آن‌ها زنده بماند.
ثبت دیدگاه