دریانیوز// گردشگری دریامحور یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های صنعت گردشگری است که با بهره‌گیری از منابع طبیعی آبی مانند دریاها، سواحل، جزایر و بنادر، ظرفیت‌های بی‌نظیری برای جذب گردشگر فراهم می‌آورد.
این نوع گردشگری نه‌تنها یک فرصت اقتصادی است، بلکه می‌تواند به عنوان ابزاری برای توسعه پایدار، حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی جوامع محلی عمل کند.
ظرفیت‌های طبیعی ایران در گردشگری دریایی
ایران جزو پنج کشور اول جهان از نظر منابع طبیعی گردشگری محسوب می‌شودکه با داشتن سه حوزه آبی مهم شامل دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان، از موقعیت ممتاز جغرافیایی برخوردار است. این مناطق نه‌تنها از نظر زیبایی‌های طبیعی، بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز جذابیت‌های فراوانی دارند.
گسترش گردشگری در سواحل خلیج فارس، اگر با رعایت اصول فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی انجام شود، می‌تواند مزایای فراوانی در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی داشته باشد. پس برای پایداری گردشگری در سواحل خلیج فارس باید به سه بُعد اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی توجه کرد.
خلیج فارس، این پهنه آبی استراتژیک و تاریخی، نه‌تنها به‌دلیل منابع غنی انرژی، بلکه به‌عنوان مقصدی بکر برای گردشگری دریایی مورد توجه قرار گرفته است. با تنوع زیستی، سواحل منحصر‌به‌فرد، جزایر مرجانی و پیشینه فرهنگی غنی، این منطقه در حال بازتعریف جایگاه خود در نقشه گردشگری منطقه‌ای و بین‌المللی است.
خلیج فارس با برخورداری از منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی، ظرفیت بی‌نظیری برای توسعه گردشگری دریامحور دارد. با برنامه‌ریزی اصولی، سرمایه‌گذاری هدفمند و مشارکت جوامع محلی، این منطقه می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری دریایی در منطقه تبدیل شود و نقش مهمی در توسعه پایدار کشور ایفا کند.
مزایای گردشگری دریامحور
۱- تقویت اقتصاد محلی: با ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه‌های خدماتی، صنایع دستی، حمل‌ونقل و اقامت ، می توان موجب افزایش درآمد ساکنان مناطق ساحلی شد. مثلا: در بندرعباس، توسعه بازارهای ساحلی باعث رونق فروش صنایع دستی مثل حصیربافی و لباس‌های سنتی بندری شده است وزنان محلی با فروش محصولات خود درآمد کسب می‌کنند.
۲- معرفی فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی: برگزاری جشنواره‌های فرهنگی با محوریت آیین‌های بومی و اسلامی می توان فرصتی برای نمایش آداب و رسوم، معماری سنتی، پوشش اسلامی و ارزش‌های اخلاقی به گردشگران داخلی و خارجی ایجاد می کند.
۳-توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی: تلاش شود با بهبود راه‌ها، سیستم حمل‌ونقل، امکانات بهداشتی و رفاهی در مناطق ساحلی، کیفیت زندگی ساکنان را ارتقا داد. به عنوان مثال می توان به ساخت فرودگاه جدید در چابهار و بهبود جاده‌های ساحلی اشاره کرد که باعث شده دسترسی به مناطق بکر آسان‌تر شده و گردشگران بیشتری جذب می شوند.
۴- ترویج گردشگری خانواده‌محور و سالم: با طراحی فضاهای تفریحی مطابق با ارزش‌های اسلامی، مناسب برای خانواده‌ها و بانوان از ترویج الگوهای ناسازگار با فرهنگ و عرف جامعه جلوگیری می شود.برای نمونه موردی می توان به سواحل مخصوص بانوان در کیش اشاره نمود که با امکانات کامل ایجاد شده و خانواده‌ها با آسودگی بیشتری سفر می‌کنند و ارزش‌های اسلامی نیز رعایت می‌شود.
۵. حفظ و احیای میراث فرهنگی:آثار تاریخی در تمام دنیا پتانسیلی برای جذب توریست و کسب درآمد بوده و هست،از این رو در مناطق ساحلی از طریق جذب سرمایه برای مرمت و نگهداری آثار تاریخی به بناهای تاریخی، مساجد، بازارهای سنتی و آثار فرهنگی توجه می شود. در این راستا ،بازسازی قلعه پرتغالی‌ها درجزیره هرمز با مشارکت سازمان میراث فرهنگی باعث جذب گردشگران و حفظ تاریخ منطقه شده است.
۶. حفاظت از محیط زیست با گردشگری: با مشارکت جوامع محلی مناطق حفاظت‌شده ایجاد شود و در کنار آن به گردشگران درباره اهمیت اکوسیستم‌های دریایی و ساحلی آموزش لازم داده شود.
۷. تقویت همبستگی ملی وهویت مشترک: سفرهای نوروزی به جنوب کشور باعث آشنایی مردم نقاط مختلف با فرهنگ بندری و ایجاد حس وحدت و افتخار ملی می‌شود از این رو از این پتانسیل می توان برای آشنایی مردم نقاط مختلف کشور با فرهنگ جنوب و خلیج فارس استفاده شود و حس افتخار نسبت به میراث دریایی و تمدن ایرانی زنده نگه داشته شود.
۸. رونق صنایع فرهنگی و هنری: می توان از طریق ایجاد بازارهای فرهنگی برای فروش آثار هنری از هنرمندان محلی در زمینه موسیقی، نقاشی، صنایع دستی و هنرهای نمایشی حمایت کرد.
۹. ارتقاء دیپلماسی فرهنگی:حضور گردشگران خارجی در جزایر جنوبی و آشنایی با فرهنگ ایران-اسلامی ، تصویر مثبتی از کشور ارائه می‌دهد و تعامل فرهنگی را تقویت می‌کند بنابراین با جذب گردشگران خارجی می توان ، چهره‌ای مثبت از ایران معرفی کرد.
۱۰. آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی:باید تلاش شود سطح آگاهی مردم و گردشگران را نسبت به ارزش‌های بومی و اسلامی با ایجاد مراکز فرهنگی و آموزشی با محوریت تاریخ، دین و فرهنگ ارتقاء داد.
نمونه دولتی: طرح توسعه گردشگری پایدار در سواحل مکران
البته نباید فراموش کنیم که دولت نقش کلیدی در توسعه گردشگری دارد، چراکه با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می تواند به ساخت جاده، فرودگاه، هتل‌های استاندارد و مراکز فرهنگی بپردازد و همچنین از طریق قانون‌گذاری بر تدوین مقررات برای حفظ فرهنگ اسلامی، کنترل ساخت‌وسازها و حفاظت از محیط زیست نظارت کند.
دولت باید برآموزش و توانمندسازی جوامع محلی، راهنمایان گردشگری و فعالان حوزه گردشگری ورود کند و همت بگمارد و با ارائه وام و مشوق‌های مالی برای کسب‌وکارهای گردشگری حمایت کند. همچنین برای معرفی جاذبه‌های ساحلی ایران در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی اهداف و برنامه ریزی داشته باشد.
بهترین نمونه دولتی طرح گردشگری پایدار با رویکرد اقتصاد دریامحور در ایران، طرح توسعه سواحل مکران است که توسط دولت و با تأکید بر سیاست‌های کلی توسعه دریامحور ابلاغ‌شده از سوی مقام معظم رهبری، در حال اجراست.
سواحل مکران در جنوب شرق ایران، شامل استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان، با دسترسی به دریای عمان و اقیانوس هند است که چند سالی است برای تبدیل این سواحل به قطب گردشگری دریایی و ساحلی و همچنین ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع محلی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های فرهنگی، طبیعی و تاریخی منطقه برنامه ریزی شده است و اقداماتی در این خصوص انجام شده است که در نتیجه می تواند منجر به ارتقاء جایگاه ایران در اقتصاد دریامحور منطقه‌ای شود.
تا کنون موفق به افزایش ورود گردشگران داخلی و خارجی و همچنین رشد کسب‌وکارهای محلی مرتبط با گردشگری و ارتقاء سطح رفاه و اشتغال در مناطق محروم ساحلی شده است.به طور کلی برنامه ریزان و سیاستگذاران توسعه، صنعت گردشگری را به عنوان یکی از ارکان اساسی توسعه پایدار معرفی می کنند.
بنابراین گردشگری با اجرای برنامه ریزی و شناخت نقاط ضعف و قوت، می تواند نقش موثری در توسعه شهرها وروستاها داشته باشد، که در نهایت منجر به توسعه ملی و افزایش تنوع در اقتصاد ملی نیز خواهد شد.
ثبت دیدگاه