دریانیوز// استان هرمزگان، با اقلیم خشک و نیمه‌خشک خود، سال‌هاست با پدیده‌های نگران‌کننده‌ای مانند فرسایش شدید خاک و افزایش شوری آب‌های زیرزمینی روبه‌رو است. کاهش پوشش گیاهی، چرای بی‌رویه دام، بهره‌برداری نامناسب از منابع طبیعی و کمبود بارش‌های مؤثر، باعث شده‌اند خاک این منطقه به شدت آسیب‌پذیر و ناپایدار شود.
از سوی دیگر، با افت سطح آب‌های زیرزمینی و نفوذ آب شور به سفره‌های آبی، بسیاری از مناطق استان، به‌ویژه در حوالی سواحل جنوبی و جلگه‌ها، دیگر شرایط مساعدی برای کشاورزی سنتی ندارند.در گذشته، بسیاری از روستاهای هرمزگان از طریق کشاورزی، دامداری و باغداری معیشت خود را تأمین می‌کردند.
اما امروزه با خشک شدن منابع آبی، کاهش کیفیت خاک و افزایش دمای هوا، نه تنها درآمد مردم به خطر افتاده، بلکه امنیت غذایی منطقه نیز تهدید می‌شود. در این شرایط، راهکارهایی علمی و تجربه‌شده در دیگر کشورهای خشک می‌تواند الگویی برای احیای زمین و زندگی در این مناطق باشد.یکی از مهم‌ترین اقدامات، کاشت گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری است.
درخت «گز» (گونه‌ای از تاماریسک‌ها) یکی از شناخته‌شده‌ترین و مقاوم‌ترین گونه‌ها برای مناطقی با خاک و آب شور است. گز، با داشتن ریشه‌های عمیق، ضمن تثبیت خاک و مقابله با فرسایش، می‌تواند به اصلاح تدریجی خاک نیز کمک کند. این درخت همچنین در کنترل گردوغبار، ایجاد سایه، افزایش رطوبت نسبی محیط و ایجاد زیستگاه برای پرندگان و جانوران نقش مؤثری دارد.
در مناطقی از هند، پاکستان و حتی جنوب تونس، از این درخت برای مقابله با بیابان‌زایی استفاده شده و نتایج بسیار مثبتی به همراه داشته است.علاوه بر کاشت درختان مقاوم، استفاده از کودهای زیستی و اصلاح‌کننده خاک نیز ضروری است. کودهایی مانند گوگرد بنتونیت‌دار، اسید هیومیک، کودهای بیولوژیک حاوی باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن مانند آزوسپیریلوم و ازتوباکتر و همچنین کودهای زیستی حاوی باکتری‌های حل‌کننده فسفر، همگی می‌توانند به بهبود ساختار خاک کمک کرده، شوری را کاهش دهند و شرایط را برای رشد گیاهان مقاوم‌تر فراهم کنند.
این کودها برخلاف کودهای شیمیایی سنتی، به خاک آسیب نمی‌زنند و موجب کاهش تدریجی شوری می‌شوند.در گام بعدی، باید به مسأله تأمین آب نیز توجه شود. بسیاری از کشورها با شرایط اقلیمی مشابه هرمزگان، راه‌حل‌هایی مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه داده‌اند. استفاده از سیستم‌های خورشیدی شیرین‌سازی آب یکی از این راهکارهاست.
این سیستم‌ها با استفاده از انرژی رایگان خورشید، آب شور یا نیمه‌شور را به آب شیرین تبدیل می‌کنند. واحدهای کوچک این سیستم‌ها می‌توانند در روستاها نصب شوند و بدون نیاز به سوخت‌های فسیلی یا زیرساخت پیچیده، آب آشامیدنی و حتی آب مورد نیاز برای آبیاری قطره‌ای را تأمین کنند.کشورهایی مانند امارات متحده عربی با سرمایه‌گذاری گسترده در این فناوری، توانسته‌اند بخش‌های زیادی از خاک‌های غیرقابل استفاده خود را به زمین‌های کشاورزی تبدیل کنند.
استرالیا نیز با استفاده از ترکیب کشت گیاهان مقاوم و مدیریت هوشمند آب، تجربیات موفقی در این زمینه دارد.مجموع این اقدامات نه تنها می‌تواند به احیای زمین‌های تخریب‌شده کمک کند، بلکه باعث اشتغال‌زایی، تثبیت جمعیت در روستاها و افزایش امنیت غذایی نیز خواهد شد.
هرمزگان با داشتن انرژی خورشیدی فراوان، مردمانی سخت‌کوش و زمین‌هایی که هنوز امید در آن‌ها زنده است، می‌تواند با برنامه‌ریزی صحیح، آموزش‌های محلی، و حمایت دولت، به الگویی برای مقابله با بیابان‌زایی در کشور تبدیل شود.باید باور کنیم که خاک اگرچه زخمی شده، اما هنوز زنده است و اگر امروز به فکرش باشیم، فردا دوباره خواهد رویید.
ثبت دیدگاه