دریانیوز// استان هرمزگان، با موقعیت استراتژیک صنعتی و بندری، یکی از قطب‌های اقتصادی ایران محسوب می‌شود.
وجود صنایع بزرگ، بنادر تجاری و ظرفیت‌های گردشگری، این استان را به بازاری بالقوه برای اشتغال تبدیل کرده است. با این حال، نرخ بالای بیکاری در هرمزگان نشان‌دهنده شکاف میان نیازهای بازار کار و مهارت‌های نیروی انسانی است. آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به‌عنوان پلی برای رفع این شکاف، نقش کلیدی در توانمندسازی اقشار مختلف، به‌ویژه جوانان، زنان، روستاییان و گروه‌های محروم ایفا می‌کند.
این آموزش‌ها با تربیت نیروی کار ماهر و متناسب با نیاز صنایع، نه‌تنها به کاهش بیکاری کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز توسعه پایدار و کارآفرینی است. اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان با اجرای برنامه‌های نوآورانه مانند کنسرسیوم مهارت، طرح‌های تابستانه و دیپلماسی مهارت، در تلاش است تا با ارتقای فرهنگ کار و مهارت‌آموزی، هرمزگان را از چالش بیکاری خارج کند.
مصاحبه با دکتر محمد بذرافشان، مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان، با سوابق درخشان مدیریتی و تحصیلی، نگاهی عمیق به اهداف، چالش‌ها و برنامه‌های این اداره کل ارائه می‌دهد. او با تأکید بر تقاضامحوری و مشارکت‌جویی، طرح‌هایی نظیر توسعه زیرساخت‌های آموزشی، همکاری با صنایع و آموزش فناوری‌های نوین را در دستور کار قرار داده است.
این گزارش، ضمن بررسی اهمیت آموزش‌های مهارتی در ایجاد اشتغال پایدار، به استراتژی‌های نوین این اداره کل برای پاسخگویی به نیازهای بازار کار و توانمندسازی همه اقشار جامعه می‌پردازد. هدف نهایی، تبدیل هرمزگان به استانی پیشرو در مهارت‌آموزی و کاهش نرخ بیکاری از طریق پیوند آموزش، صنعت و کارآفرینی است. در بخش نخست این گفتگو با ما همراه باشید.
دریا: لطفاً خودتان را معرفی و درباره سوابق و مسئولیت‌های‌تان بفرمایید.
محمد بذرافشان هستم.دکترای جامعه شناسی گرایش بررسی مسائل اجتماعی ایران.
سوابق مدیریت :معاون فرماندار شهرستان نی ریز، مدیر کل امور اجتماعی استانداری فارس، دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در استانداری فارس،بازرس ویژه استاندار در فرمانداری ها و دستگاههای اجرای در استانداری فارس،سرپرست فرمانداری شیراز،مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) استان فارس،مشاور کمیته امداد امام خمینی (ره) کشور و مدیر کل آموزش فنی و حرفه ای استان هرمزگان.
دریا:مهمترین اهداف و اولویت‌های اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان چیست؟
مهمترین اهداف و اولویت‌های اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان در سال ۱۴۰۴ ، تربیت نیروی کار ماهر مورد نیاز صنایع و طرح های توسعه استان و ارتقای مهارت شاغلین.
دریا:چه برنامه‌ها و استراتژی‌هایی برای توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در استان هرمزگان در نظر گرفته‌اید؟ آیا مراکز و رشته های مهارت آموزی در بخش دولتی در استان افزایش می یابد؟
بله. تقاضا محوری، مشارکت جویی و تنظیم گری در راستای تحقق ۷ کلان پروژه برای توسعه آموزش‌های مهارتی :
۱٫توسعه زیرساخت های آموزشی مراکز فنی و حرفه ای.
۲٫شناسایی و فراخوان فرصت‌های مشارکت و سرمایه گذاری.
۳٫همکاری مراکز آموزش فنی و حرفه ای با هنرستان‌ها ( طرح همنوا ).
۴٫تشکیل کنسرسیوم مهارت در استان.
۵٫امکان سنجی و ایجاد مراکز ملی سنجش صلاحیت شغلی.
۶٫تربیت نیروی ماهر در حوزه اقتصاد دیجیتال.
۷٫کارافن ( توسعه زیرساخت خوداشتغالی کارآموزان).
یکی دیگر از برنامه‌های ما «دیپلماسی مهارت» با اولویت کشور‌های همسایه است.
دریا:بزرگ‌ترین چالش‌هایی که در مسیر توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در هرمزگان با آن‌ها مواجه هستید، چیست؟ چه برنامه‌هایی برای غلبه بر آن‌ها دارید؟
هم اکنون نبود فرهنگ کار صحیح یکی از معضلات اساسی استان در بحث اشتغال به شمار می رود و روحیه کارآفرینی در بین جوانان کمرنگ شده است؛ در حالی که فرهنگ کار، نگرش جامع به مهارت آموزی، تعامل و تعادل مناسب میان بازار کار و آموزش مقدمه اشتغال و کارآفرینی است و باید پیوند میان فرهنگ کار و آموزش و مهارت شکل بگیرد تا زمینه آشنایی نسل جوان جویای کار با محیط واقعی کسب و کار پیش از ورود به بازار اشتغال به وجود آید.
توجه به آشناسازی دانش آموزان با محیط کار و برقراری پلی میان مدرســه و صنعت و ایجاد ارتباط مؤثر و تشکیل نهادهای رابط میان صنعت و آموزش های فنی وحرفــه ای ضروری اســت. زیرا یکی از تنگناها و مشــکلات آموزش فنی و حرفه ای که مانع پاسخگویی آن به نیازهای صنعت می شود، نبودن ارتباط میان این بخش هاست که با اجرای طرح های تابستانه مهارت ، آموزش در محیط واقعی کار و تشکیل کنسرسیوم مهارت می‌توان بر این مشکلات غلبه کرد .
کنسرسیوم مهارت
دریا: چگونه با کمبود امکانات یا منابع در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای برخورد می‌کنید؟ از ظرفیت صنایع در راستای ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی شان و همچنین تربیت نیروی انسانی متخصص برای خودشان چه استفاده ای کرده اید و برنامه های آینده تان چیست ؟ چه میزان از تفاهمنامه ها با صنایع و اتاق بازرگانی به نتیجه رسیده است؟
کنسرسیوم مهارت با حضور شرکت‌های صنعتی استان هرمزگان برای توسعه و تجهیز مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای استان برای توسعه دوره‌های آموزشی تقاضامحور و تجهیز و بروزرسانی کارگاه های آموزشی در اواخر سال ۱۴۰۳ تشکیل شد که در حال حاضر مبلغ ۶ میلیارد تومان از محل این تفاهمنامه ها جهت توسعه آموزش های مهارتی وصول شده است. همچنین با راه اندازی مجمع خیرین مهارتی ، بخشی از هزینه های توسعه و رفع کمبود امکانات به کمک خیرین مرتفع می‌گردد .
دریا:چگونه از همکاری با سازمان‌های دولتی دیگر برای بهبود کیفیت آموزش‌ها استفاده می‌کنید؟ همراهی سایر دستگاه با آموزش های فنی و حرفه ای چگونه است؟
کارگروه توسعه مهارت استان به ریاست معاون محترم هماهنگی امور اقتصادی استانداری و دبیری مدیر کل آموزش فنی و حرفه ای استان با هدف هم اندیشی و ارائه سیاست های آموزشی برای ارتقای سطح دانش و تربیت افراد متخصص و کارآفرین با مشارکت سایر دستگاه ها تشکیل می‌شود.
اعضای این کارگروه مسائل و مشکلات حرفه آموزی و مهارت آفرینی و رشد و توسعه کار آفرینی را شناسایی می کنند تا شاهد رشد و ارتقای سطح مهارتی جوانان و نوجوانان استان باشیم.همچنین با انعقاد تفاهم نامه های همکاری آموزشی با سایر دستگاه ها، از ظرفیت های طرفین در راستای بهبود کیفیت آموزش‌ها بهره می بریم که موجب تعامل و همکاری بیش از پیش می‌گردد .
دریا: چند درصد از مهارت آموزان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان جذب بازار کار می‌شوند؟ آموزش فنی و حرفه‌ای تا چه حد می‌تواند نرخ بیکاری در استان را کاهش دهد؟ چه برنامه‌هایی برای افزایش نرخ اشتغال مهارت آموزان دارید؟
با توجه به رهگیری اشتغال سال گذشته بالغ بر ۵۶ درصد مهارت آموزان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای جذب بازار کار شده اندکه در سال ۱۴۰۴ با راه اندازی طرح کارافن با هدف توسعه خود اشتغالی کارآموزان و کسب و کارهای کارآفرینی با تاکید بر ایجاد زنجیره آموزش تا کارآفرینی شامل آموزش، تولید، برندینگ، فروش و عرضه محصول ، نرخ اشتغال مهارت آموزان را افزایش می دهیم .
سایر برنامه ها در این حوزه :
توسعه مراکز نوآوری مهارت بنیان و راه اندازی استارتاپ‌ها در مراکز آموزشی.
مشاوره کسب و کار: ارائه خدمات مشاوره به کسب‌وکارها در زمینه‌های مختلف.
آموزش تجارت الکترونیک: فروش محصولات و خدمات از طریق اینترنت.
آموزش شبکه‌سازی: ایجاد و گسترش شبکه ارتباطات حرفه‌ای.
توسعه مدل تبصره ۷۵ در مراکز آموزشی.
دریا:چگونه از فناوری‌های جدید و روش‌های نوین آموزشی در مراکز فنی و حرفه‌ای استفاده می‌کنید؟ چه برنامه‌هایی برای آموزش مهارت‌های مرتبط با صنایع نوظهور (مانند هوش مصنوعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و غیره) دارید؟
بهسازی ، تجهیز و راه اندازی مرکز آموزش مهارت های پیشرفته بندرعباس در سال ۱۴۰۴ در برنامه این اداره کل هست که در این مرکز آموزش هوش مصنوعی، بلاکچین، امنیت سایبری، اینترنت اشیاء، داده های بزرگ و فضای ابری آغاز می‌گردد و این طرح یکی از اقداماتی است که با توجه به تغییرات بازار کار، لازم و ضروری است.
همچنین در مراکز آموزشی tmc و آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای دوره های مهارتی هوش مصنوعی و فناوری های نوین برگزار می‌گردد . (مراکز مدیریت مهارت آموزی و مشاوره شغلی (TMC) در دانشگاه ها راه اندازی می‌شوند که مجوز را از سازمان فنی وحرفه‌ای می‌گیرند و در راستای توانمندسازی مهارتی دانشجویان دوره های فنی و حرفه ای برای آنان برگزار می‌کنند، به عبارتی همان ماموریتی که ما در مراکز آموزش فنی وحرفه‌ای انجام می‌دهیم، در مراکز tmc در دانشگاه ها با مجوز ما و مشارکت با ما انجام می‌شود) .
دریا: چه برنامه‌هایی برای آموزش افراد کم‌توان، زنان، روستاییان یا گروه‌های محروم استان در نظر گرفته‌اید؟چگونه به نیازهای آموزشی مناطق محروم استان پاسخ می‌دهید؟ چه طرحی برای مهارت‌آموزی به دانش‌آموزان یا دانشجویان در کنار تحصیلات رسمی وجود دارید؟
این اداره کل با دارا بودن تعداد ۱۰ مرکز آموزشی ثابت دولتی و حدود ۴۰۰آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای و تعداد ۱۹گروه هدف شامل کارجویان شهری و روستایی، دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی، شاغلین صنایع و صنوف، زندانیان، زنان خانه دار، اقشار آسیب پذیر جامعه و سربازان وظیفه نیروهای مسلح و…، آموزش های مهارتی مورد نیاز جامعه به ویژه بازار کار را از طریق آموزش در مراکز ثابت، مراکز جوار کارگاهی و بین کارگاهی، مراکزجوار دانشگاه، تیم های سیار روستایی و شهری و آموزشگاه های فنی و حرفه‌ای ایفا می کند که در حوزه توانمندسازی ساکنین محلات حاشیه نشین ، زنان سرپرست و بدسرپرست ، اقشار آسیب پذیر و خانواده های آنان، معلولان و … دوره های آموزش مهارتی را به صورت رایگان برگزار کرده و این افراد پس از کسب مهارت از تسهیلات اشتغال این اداره کل در جهت راه اندازی کسب و کار خود بهره می‌برند.
در حوزه مهارت‌آموزی به دانش‌آموزان ضمن تعامل با آموزش و پرورش ، دانش آموزان از ظرفیت های کارگاه های مراکز فنی و حرفه ای بهره‌مند می‌گردند. همچنین طرح تابستانه مهارت هر ساله برگزار می‌گردد و برای سال‌جاری طرح همنوا با همکاری آموزش و پرورش در راستای توانمندسازی دانش آموزان هنرستان‌ها در سطح استان اجرا می‌گردد .
در حوزه مهارت‌آموزی به دانشجویان ضمن تعامل با دانشگاه ها با راه اندازی مرکز مدیریت مهارت آموزی و مشاوره شغلی tmc، باهدف توانمندسازی مهارتی دانشجویان و کمک به اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی بر پایه سه فرآیند اصلی نیازسنجی مهارتی، ارائه خدمات مشاوره شغلی و آموزشی و نهایتا ارائه خدمات مهارت‌آموزی موردنیاز بازار کار به دانشجویان در راستای اجرای طرح ملی «توانمندسازی مهارتی دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی با رویکرد اشتغال» صورت می پذیرد .
همچنین اجرای طرح‌های مهارت‌افزایی «کهاد» و «نخلستان» با تأکید بر آموزش مشاغل دانش‌بنیان و نوظهور، اقدامی موثر در راستای گسترش آموزش‌های مهارتی و مهارت‌افزایی کارجویان و شاغلان به‌ویژه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که در مراکز آموزش فنی و حرفه ای و tmc در حال اجراست .
واگذاری مراکز وکارگاه های فنی و حرفه ای
دریا: یکی از موضوعاتی که مطرح و مورد انتقاد وگلایه است ، این موضوع می باشد که در یک دهه اخیر اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان به بهانه کمبود مربی ، اقدام به واگذاری بخش زیادی از کارگاه‌ها و مراکز فنی و حرفه ای کرده است و این درحالیست‌که در حالت عادی این استان با کمبود شدید مراکز دولتی فنی و حرفه ای است و بسیاری از اقشار توان پرداخت هزینه های سنگین آموزش در بخش خصوصی را ندارند. چرا مربی تربیت نشده که احتیاجی به واگذاری مراکز و کارگاه‌ها نباشد و چه برنامه ای برای تربیت مربی و عدم تداوم واگذاری ها دارید؟ از طرفی دیگر شبهاتی در مورد نحوه واگذاری برخی مراکز مانند آی تی، ساختمان سابق اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای و همچنین ساختمانی که در جوار ساختمان قبلی تخریب شده است، وجود دارد.برای بهره مندی اقشار مختلف از آموزش های مهارتی در استان و عدم محرومیت هیچ قشری از آموزش های فنی و حرفه ای در استان، چه اقدامی شده و چه برنامه ای دارید ؟
واگذاری کارگاه ها تنها به دلیل کمبود مربی نبوده،بلکه عدم وجود نیروی انسانی اداری و پشتیبانی کافی ( که در سنوات گذشته بازنشسته و یا به استان‌های دیگر منتقل شده اند) صورت گرفته که البته تعهد آموزش رایگان برای اقشار کم درآمد و آسیب پذیر در قراردادهای واگذاری پیش بینی شده که در حال حاضر این اقشار از خدمات آموزشی به صورت رایگان بهره مند می‌گردند .
البته با توجه به رویکردهای جدید سازمان درصدد مدیریت دوباره بخشی از این مراکز واگذار شده به صورت دولتی و هیئت امنایی و همچنین راه اندازی مراکز جدید هستیم که مهارت آموزان سطح استان از آموزش های مهارتی در سطح گسترده تری بهره ببرند .
دریا: ارتباط تان با آموزش و پرورش و سایر نهادها برای آشنایی و بهره مندی نوجوانان و جوانان از آموزش های فنی و حرفه ای چگونه است؟ یکی از اقدامات خوبی که در دولت سیزدهم در هرمزگان کلید خورد، راه اندازی مدارس جوار صنایع بود .چه تعداد مدرسه جوار در استان داریم و اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای چه نقشی در این حوزه دارد و چه برنامه ای برای افزایش مدارس جوار در استان دارید؟
این مدارس چه اثراتی در آینده سازی نسل نوجوان و جوان استان و اشتغال‌زایی و کارآفرینی دارند.الحمدالله ارتباط خوب ونزدیکی با آموزش و پرورش و سایر شرکای آموزشی در سطح استان برقرار شده ، در حال حاضر دانش آموزان در طول سال تحصیلی از دوره های مهارتی مراکز آموزش فنی و حرفه ای بهره می برند و در اسفند ۱۴۰۳ سومین دوره المپیاد مهارت نوجوانان ویژه دانش آموزان سراسر کشور در استان هرمزگان برگزار گردید.
طی تفاهم نامه جدید با وزارت آموزش و پرورش طرح همنوا جهت استفاده از ظرفیت طرفین در راستای افزایش مهارت دانش آموزان در دست برنامه ریزی است. در این طرح هر مرکز آموزش فنی و حرفه ای معین ۵ تا ۷ هنرستان همجوار خواهد بود .
دریا:چشم‌انداز شما برای آینده آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در استان هرمزگان چیست؟مهمترین دستاوردهای آموزش فنی و حرفه‌ای هرمزگان در سال‌های اخیر چه بوده است؟
از آنجایی که آموزش هــای فنی و حرفه ای افراد را برای ورود به دنیای کار آماده می کند، این آموزش ها می توانند بــا انتقال مهارت مــورد نیاز و پاسخگویی به نیازهــای در حال تغییر، به طور چشمگیری از ضایعات و هزینه های تولید بکاهند و قدرت رقابت در بازارهای جهانی را ایجاد کنند. بنابراین مهم ترین برنامه ما تربیت نیروی انسانی ماهر بر اساس نیاز بازار کار و ایجاد اشتغال پایدار است.
از مهمترین دستاوردهای دو سال اخیر آموزش فنی و حرفه ای استان هرمزگان تعامل گسترده و نزدیک با صنایع و دستگاه های اجرایی حاضر در استان می‌باشد که توجه به اهمیت مهارت آموزی و اصلاح فرهنگ کار بیش از پیش در استان تاکید گردید و از تمام ظرفیت‌های استان برای توسعه آموزش‌های مهارتی استفاده گردید.
دریا:چه تغییرات یا بهبودهایی را در سال‌های آینده پیش‌بینی می‌کنید؟
با توجه به اینکه بخش اعظم دانش و مهارت موثر بر بهره‌وری آینده، در دل صنایع، شرکت‌ها و بنگاه‌ها نهفته است، بیش از ۹۰ درصد آموزش‌های فنی و حرفه ای استان از طریق همکاری با کارفرمایان و نیازسنجی واقعی بازار کار صورت خواهد گرفت که یکی از این برنامه ها کنسرسیوم‌های مهارت استان است که در آن، صنایع و شرکت‌های بزرگ به‌صورت مستقیم در طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی نقش ایفا می‌کنند.
دریا:چگونه جامعه را از برنامه‌ها و فرصت‌های آموزشی موجود در مراکز فنی و حرفه‌ای آگاه می‌کنید؟
از طریق سایت اداره کل آموزش فنی و حرفه ای هرمزگان،فضای مجازی و کانال های رسمی اداره کل، مشاوره های آموزشی -شغلی در مراکز ، مدارس و دانشگاه ها ،برگزاری نشست‌های خبری با اصحاب رسانه و تعامل با صدا و سیمای استان.
دریا:چه اقداماتی برای جذب بیشتر جوانان به سمت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای انجام داده‌اید؟
حضور مشاوران مراکز حداقل دو یا سه بار طی سال تحصیلی در مدارس و دانشگاه ها،برگزاری مسابقات ملی و آزاد مهارت، پرداخت تسهیلات اشتغال برای دارندگان مدارک فنی و حرفه ای،برنامه های بازدید دانش آموزان و دانشجویان از کارگاه های آموزشی مراکز، ایجاد فرصت های شغلی، افزایش دوره های مهارت آموزی در محیط کار واقعی.
راه اندازی مجدد مرکز ویژه خواهران در بندرعباس
دریا: چرا بانوان در استان و بخصوص در بندرعباس از مراکز دولتی آموزش فنی و حرفه ای مناسبی برخوردار نیستند. برای راه اندازی مراکز برای بانوان چه برنامه ای دارید؟
تمام مراکز آموزش فنی و حرفه ای در سطح استان به صورت دو منظوره ( آموزش بانوان و آقایان) فعالیت آموزشی دارند که در شهر بندرعباس راه اندازی مجدد مرکز ویژه خواهران بعد از سال‌ها در برنامه سال ۱۴۰۴ قرار دارد . همچنین در حال حاضر دوره های آموزشی ویژه بانوان ساکن محلات حاشیه نشین به صورت رایگان برگزار می‌گردد.
دریا:چه دوره‌های آموزشی جدیدی در سال ۱۴۰۴ برای نوجوانان ،جوانان و کارجویان هرمزگان در نظر گرفته‌اید؟
در سال ۱۴۰۴ دوره های آموزشی در ۴ گروه صنعت، خدمات،کشاورزی و فرهنگ وهنر متناسب با نیاز بازار کار استان اجرا می‌گردد که دوره های مربوط به فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی و همچنین دوره‌های تخصصی حوزه hse در دستور کار می‌باشد.
دریا: برای تابستان و طرح های غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان و آشنایی شان با آموزش های مهارتی و فنی وحرفه ای چه برنامه‌هایی دارید ؟
طرح تابستانه مهارت ویژه غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان همچون دو سال گذشته در استان برگزار می‌گردد و تمام مراکز آموزش دولتی و بخش خصوصی در جهت اجرای موثر این طرح فعالیت می‌کنند .
دریا:با توجه به نرخ بالای بیکاری در استان، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای چه نقشی در ایجاد اشتغال پایدار دارند؟
عدم تناسب بین شغل و مهارت، شکاف عمیقی بین شاغل و نیازهای بازار کار ایجاد کرده که نتیجه‌اش ناپایداری اشتغال است. بنابراین افزایش مهارت‌ها به طور مستقیم به ارتقای کیفیت زندگی، افزایش بهره‌وری و کاهش نرخ بیکاری منجر می‌شود، لذا آموزش و توانمندسازی و ورود به زنجیره اشتغال از برنامه های مهم اداره کل آموزش فنی و حرفه ای هرمزگان می‌باشد.
دریا:در سال ۱۴۰۳ چه میزان آموزش در بخش دولتی و چه میزان آموزش در بخش خصوصی داشتید ؟
(پاسخ در جدول )
ثبت دیدگاه