دریانیوز// سالمندی جمعیت یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل جمعیتی جهان امروز است که بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه، با آن مواجه‌اند.
این پدیده که نشان‌دهنده افزایش نسبت افراد سالمند در جامعه است، پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و سیاست‌گذاری به دنبال دارد. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و داده‌های جدید جمعیتی نشان می‌دهد که این کشور طی تنها دو دهه آینده مسیر تحول سریعی را از جامعه‌ای در حال سالخوردگی به جامعه‌ای سالخورده و در نهایت جامعه‌ای فراسالخورده طی خواهد کرد.
از نظر دموگرافیک، جامعه در حال سالخوردگی (Ageing Society) زمانی است که ۷ تا ۱۴ درصد جمعیت آن را افراد ۶۵ ساله و بالاتر تشکیل دهند. ایران در حال حاضر وارد این مرحله شده و انتظار می‌رود این روند از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۲۰ ادامه یابد. پس از آن، ایران به جامعه سالخورده (Aged Society) تبدیل خواهد شد که در آن ۱۵ تا ۲۱ درصد جمعیت سالمند خواهند بود و این وضعیت از سال ۱۴۲۰ تا ۱۴۳۵ ادامه می‌یابد.
در نهایت، ایران در مسیر تبدیل شدن به یک جامعه فراسالخورده (Hyper Aged Society) قرار می‌گیرد، یعنی جامعه‌ای که بیش از ۲۱ درصد جمعیت آن سالمند هستند، وضعیتی که از سال ۱۴۳۵ به بعد پیش‌بینی می‌شود.این روند سریع سالمندی در ایران، برخلاف برخی کشورهای توسعه‌یافته که این فرایند چند دهه طول کشیده است، چالش‌های خاص خود را دارد.
از لحاظ اقتصادی، کاهش نیروی کار جوان باعث کاهش تولید و رشد اقتصادی می‌شود و فشار بر نظام‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی افزایش می‌یابد. از نظر اجتماعی، افزایش تعداد سالمندان نیازمند مراقبت و خدمات بهداشتی، به همراه تغییر ساختار خانوارها و کاهش حمایت‌های سنتی، می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون انزوای اجتماعی و فقر سالمندی شود.
بهداشتی و پزشکی نیز فشار مضاعفی بر سیستم درمانی وارد خواهد شد؛ زیرا سالمندان نیازمند خدمات پیچیده‌تر و بلندمدت‌تری هستند که هزینه‌های آن بالا است. این وضعیت نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌های بهداشتی و مراقبتی کشور است تا بتوان از بروز بحران‌های سلامت پیشگیری کرد.
در عرصه سیاست‌گذاری، ضرورت دارد که مسئولان به سرعت برنامه‌های جامعی برای مواجهه با سالمندی جمعیت طراحی و اجرا کنند. این برنامه‌ها باید شامل تقویت زیرساخت‌های بهداشتی و اجتماعی، اصلاح نظام‌های بازنشستگی، توسعه آموزش و توانمندسازی سالمندان، و تشویق مشارکت فعال سالمندان در جامعه باشد. همچنین باید سیاست‌هایی در جهت افزایش نرخ تولد و حمایت از خانواده‌ها در دستور کار قرار گیرد تا تعادل جمعیتی حفظ شود.
در نهایت، نمی‌توان از نقش آگاهی و مشارکت عمومی غافل شد. جامعه باید نسبت به اهمیت موضوع سالمندی حساس شود و همراهی همگانی در جهت ایجاد محیطی مناسب برای سالمندان شکل گیرد. رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند در این مسیر نقش مؤثری ایفا کنند.سالمندی جمعیت در ایران یک واقعیت انکارناپذیر است که چالش‌های گسترده‌ای را پیش‌روی کشور قرار داده است.
حرکت سریع به سوی جامعه فراسالخورده نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، همکاری بین‌دبخشی و اقدامات پیش‌دستانه است. بی‌توجهی به این روند می‌تواند پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی جبران‌ناپذیری برای کشور به همراه داشته باشد.
ایران باید هم‌اکنون به فکر آینده باشد و با بهره‌گیری از دانش، تجربه جهانی و ظرفیت‌های داخلی، راه‌کارهایی عملی برای مدیریت سالمندی جمعیت ارائه کند تا سلامت، رفاه و کیفیت زندگی همه اقشار جامعه حفظ شود.
ثبت دیدگاه