دریانیوز// تابستان برای کودکان و نوجوانان، فراتر از تعطیلات و گریز از برنامههای مدون آموزشی، فضایی اجتماعی برای رشد، هویتیابی و تجربهاندوزی است.
در شهر گرمسیری و ساحلی بندرعباس، نحوه گذران اوقات فراغت نه تنها تحت تأثیر اقلیم خاص منطقه، بلکه در بستری از عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تلاقی سنت و مدرنیته شکل میگیرد. با تعطیلی مدارس و آغاز تابستان، خانوادهها به دنبال راهی برای پر کردن اوقات فراغت فرزندان خود هستند.
در حالی که گرمای هوا فعالیتهای طولانی مدت در فضای باز را محدود میکند، گزینههای متنوعی از کلاسهای آموزشی و فرهنگی تا تفریحات ساحلی و برنامههای سازمان یافته، پیش روی این نسل پرانرژی و آینده ساز قرار دارد. یکی از اصلیترین انتخابهای خانوادهها برای غنیسازی اوقات فراغت فرزندانشان ثبتنام در کلاسهای تابستانی است.
سازمانها و نهادهای مختلفی در این زمینه فعال هستند که در رأس آنها میتوان به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد. این کانون با چندین مرکز فعال در سطح شهر، کارگاههای متنوعی در زمینههای فرهنگی، هنری و ادبی از جمله قصهگویی، خوشنویسی، رباتیک، فن بیان، سفالگری و نقاشی را برگزار میکند.
در کنار کانون، سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری نیز، برنامههای متنوعی را برای فصل تابستان تدارک دیده است. این برنامهها شامل کلاسهای ورزشی، هنری و آموزشی است که با هدف ایجاد لحظاتی مفید و پربار برای کودکان و نوجوانان طراحی شدهاند.
همچنین نهادهای مذهبی شامل:کانونهای فرهنگی و هنری مساجد و پایگاههای بسیج با ارائه کلاسهای قرآن، احکام، برنامههای اردویی و ورزشی با رویکرد مذهبی در شکلدهی به هویت دینی و اجتماعی نوجوانان و پر کردن اوقات فراغت آنان مشارکت دارند. اداره کل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان نیز با برگزاری کارگاههای آموزشی تلاش دارد تا آگاهی زیست محیطی را در نسل جوان افزایش دهد.
مراکز آموزشی خصوصی و آموزشگاههای آزاد نیز نقش پررنگی در پر کردن اوقات فراغت تابستانی دارند که شامل کلاسهای خصوصی زبان، موسیقی، کامپیوتر و رشتههای فنی و حرفهای می باشد. از سوی دیگر در شهر بندرعباس، دریا، کانون اصلی برنامههای فراغتی تابستانه کودکان و نوجوانان است.
استخرهای سرپوشیده و کلاس های شنا از شلوغ ترین و پرطرافدارترین تفریحات هستند و ورزش های آبی همچون قایقرانی، جت اسکی، غواصی، تفریحات آبی گروهی و فوتبال و والیبال ساحلی جزء هیجان انگیزترین تفریحات می باشد که علاقه مندان خود را دارد. خانوادهها از طریق ایجاد فضایی برای مطالعه، بازیهای فکری، مشارکت در کارهای گروهی خانوادگی و حتی سفرهای کوتاه به مناطق خوش آب و هوا می توانند برنامه های مفرح و سالمی را برای فرزندان خود رقم بزنند.
علاوه بر این، از نظر وی، در خصوص نحوه گذران اوقات فراغت با وجود تلاشهای صورت گرفته در شهر بندرعباس با چالشهایی نیز مواجه هستیم. هرچند نهادهای دولتی و عمومی با ارائه برنامههای ساختاریافته فرهنگی، هنری و ورزشی به پر کردن اوقات فراغت میپردازند؛ اما متاسفانه دسترسی و هزینه برخی از این کلاسها و برنامه ها برای همه خانوادهها بهویژه در مناطق کمبرخوردار فراهم نمی باشد و رشد بخش خصوصی و آموزشگاه های آزاد نشاندهنده تجاری شدن فزاینده اوقات فراغت و تأثیرپذیری آن از منطق بازار است؛ یعنی، لذت و مهارتآموزی گاه به بهای گزافی تمام میشود.
از سوی دیگر، نفوذ رسانههای نوین، اینترنت و شبکههای اجتماعی، از دیگر مسائلی است که الگو فراغت جوانان بندرعباسی را دگرگون و افقهای جدیدی پیش روی آنان گشوده است. بازیهای آنلاین، حضور در فضای مجازی و مصرف محتوای دیجیتال، بخش قابل توجهی از زمان فراغت کودکان و به ویژه نوجوانان را به خود اختصاص داده است. گروهی در کافی نتها میان بازیهای آنلاین سرگردان و صرفاً مصرفکننده محتواهای بیهدف هستند که چالشهایی نظیرکاهش فعالیت بدنی، فردگرایی، گسست از برخی سنتهای بومی و مواجه با محتوای نامناسب را به همراه دارد.
بررسی اوقات فراغت کودکان و نوجوانان بندرعباس از منظر جامعهشناختی نشان میدهد که این پدیده صرفاً یک مسئله فردی یا تفریحی نیست، بلکه آینهای است که ساختارهای اجتماعی، نابرابریها، ارزشهای فرهنگی و تأثیرات تغییرات اجتماعی گستردهتر را بازمیتاباند و نیاز به برنامه ریزی ویژه دارد. آیا تا به حال اندیشیدهایم که انتخابهای فراغت فرزندانمان، چگونه نقشه راه جامعه فردای ما را ترسیم میکند؟ پشت هر انتخاب کودک و نوجوان برای گذران اوقات فراغت، شبکهای از تأثیرات و تصمیمگیریها نهفته است.
اندیشیدن به چگونگی گذران این ایام، مسئولیتی اجتماعی است که نیازمند نگاهی عمیقتر، برنامهریزی دقیقتر و تلاش برای ایجاد فرصتهای برابر، متنوع، ایمن و رشد دهنده برای همگان با توجه به ویژگیهای منحصربهفرد اقلیمی و فرهنگی شهر بندرعباس دارد.
از جمله اقدامات و سیاستگذاری های یکپارچه که میتواند به تابستانی پربارتر و عادلانه تر برای آیندهسازان بندرعباس کمک کند: توجه به عدالت فضایی: توزیع امکانات در محلات کمبرخوردار، رفع موانع جنسیتی: طراحی فضاهای امن آبی و ورزشی برای دختران، احداث و تجهیز بیشتر فضاهای سرپوشیده ورزشی و فرهنگی در نقاط مختلف شهر، استفاده از پتانسیل فضای مجازی برای آموزش مهارتها، نه تنها سرگرمی، حضور سمنهای تخصصی کودک و نوجوان جهت طراحی و ایجاد فرصتهای خلاقانه متناسب با فرهنگ بومی و توانمندسازی خانوادهها برای هدایت بهتر فراغت فرزندان می باشد. شاید وقت آن رسیده است که اوقات فراغت را نه تنها تفنن که حق شهروندی بدانیم.
ثبت دیدگاه