دریانیوز// یکی از چالش‌های عمده نظام آموزشی در استان هرمزگان، پدیده دانش‌آموز گزینی در مدارس است که به ویژه در مدارسی که اندکی شهرت یا کیفیت آموزشی بهتری دارند، بیشتر مشاهده می‌شود. این پدیده به دلیل مشکلات زیرساختی و کمبود منابع انسانی در مدارس استان به وجود آمده است و تأثیرات منفی زیادی بر روند آموزشی و روانی دانش‌آموزان و والدین آن‌ها داشته است.
استان هرمزگان، برخلاف سایراستان، با کمبود شدید معلم و فضای آموزشی مواجه است. طبق گزارش‌ها، استان هرمزگان با کمبود بیش از ۲۵۰۰ معلم و بیش از ۶۰۰ مدرسه مواجه است که این مسئله موجب ایجاد یک بحران جدی در کیفیت آموزش می‌شود. در حالی که بسیاری از مدارس در این استان با مشکلات جدی از قبیل نبود معلم و امکانات و فضای مناسب آموزشی، آزمایشگاهی ، برودتی و…. روبرو هستند، برخی مدارس با کیفیت بهتر یا شهرت بالاتر، به دلیل جذب دانش‌آموزان بیشتر و بهتر، از این کمبودها جان سالم به در می‌برند.
بیشتر این مدارس شهرت خود را به واسطه کیفیت آموزش یا امکانات بهتر به دست آورده‌اند، که اغلب به مدارس غیردولتی محدود می‌شود. این مدارس با استفاده از آزمون ورودی و مصاحبه برای جذب دانش‌آموزان، به طور غیرمستقیم دانش‌آموزان را از خانواده‌های با درآمد بالا و با جایگاه اجتماعی ویژه جذب می‌کنند و گاهی برخی از دانش آموزان محروم و مستضعف از تحصیل در چنین مدارسی بازمی مانند.این روند باعث ناراحتی و سرخوردگی بسیاری از والدین و دانش‌آموزانی شده است که قادر به ثبت‌نام در این مدارس با کیفیت نیستند.
والدینی که به دنبال بهترین امکانات برای فرزندان خود هستند، از محدودیت‌های موجود برای ثبت‌نام و شرایط سخت‌تر مدارس بهتر ناراضی هستند. این وضعیت باعث ایجاد تفاوت‌های آموزشی جدی بین دانش‌آموزان می‌شود و شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی را به طور واضح نمایان می‌کند.پدیده دانش‌آموز گزینی علاوه بر اینکه در شرایط آموزشی و روانی دانش‌آموزان اثر منفی دارد، منجر به عدم عدالت در دسترسی به آموزش با کیفیت می‌شود.
در واقع، این موضوع به نوعی برآیند مشکلات ساختاری و زیرساختی در نظام آموزشی استان است که به دلیل کمبود معلم، فضای آموزشی و تجهیزات، مدارس مجبور به محدود کردن تعداد دانش‌آموزان و افزایش معیارهای انتخابی برای جذب دانش‌آموزان در مدارس با کیفیت‌تر شده‌اند.برای حل این معضل، لازم است که تدابیر فوری و مؤثری اتخاذ شود. نخستین اقدام اساسی، افزایش بودجه و توجه به بخش آموزش و پرورش استان است تا کمبود معلمان و مدارس به سرعت برطرف گردد.
همچنین، باید برای ارتقای کیفیت آموزشی در تمام مدارس برنامه‌ریزی شود تا تفاوت‌های موجود بین مدارس برطرف شده و به دانش‌آموزان در هر نقطه از استان، امکان بهره‌برداری از آموزش با کیفیت داده شود.از دیگر راهکارها، می‌توان به تقویت آموزش و پرورش در مناطق محروم، بهبود شرایط کاری معلمان و اختصاص فضای آموزشی مناسب‌تر اشاره کرد.
این تغییرات، اگر به طور جدی و منسجم پیگیری شوند، می‌توانند منجر به برچیده شدن پدیده دانش‌آموز گزینی شوند و در نهایت، عدالت آموزشی در استان هرمزگان برقرار گردد.در نهایت، باید تأکید کرد که حل مشکل کمبود مدارس و معلمان در هرمزگان، تنها از طریق برنامه‌ریزی دقیق، تأمین منابع مالی و انسانی کافی و ایجاد اصلاحات اساسی در سیستم آموزشی ممکن خواهد بود. امیدواریم با اجرای این تدابیر، شاهد کاهش شکاف‌های آموزشی و بهبود شرایط تحصیلی برای تمام دانش‌آموزان در این استان باشیم.
در سیستم آموزش و پرورش، یکی از چالش‌های اساسی محدودیت در تخصیص نیروی انسانی متخصص در حوزه‌های مختلف است. به عنوان نمونه، نیرویی که در رشته تخصصی خود توانایی پوشش چندین مدرسه را دارد، در مقطع ابتدایی محدود است، زیرا علاوه بر نیازهای اساسی، باید با سطح و میزان تخصص لازم برای آموزش در دوره ابتدایی تطابق یابد. در نتیجه، این نوع نیرو نمی‌تواند به میزان لازم در چندین مدرسه فعال باشد یا سطح پوشش مطلوب را فراهم کند.
همچنین، در بسیاری موارد، نیرویی که در مقطع ابتدایی فعالیت می‌کرده، پس از مدتی، به دلایل مختلف مانند نیازهای نظام آموزشی یا سیاست‌های مدیریتی یا رابطه به مقطع متوسطه فرستاده می‌شود. این انتقال اغلب باعث کاهش کیفیت آموزش در مقطع بعدی می‌شود؛ چراکه معلمی که در ابتدا بیشتر بر آموزش ابتدایی تمرکز داشت، حالا مجبور است در سطحی دیگر و با نیازهای متفاوت فعالیت کند.
این وضعیت نشان‌دهنده ضعف در برنامه‌ریزی و مدیریت نیروی انسانی است. نبود سیستم منسجم و کارآمد برای تنظیم جابه‌جایی نیروها، سبب می‌شود تا معلمان در نقش‌هایی مورد بهره‌برداری قرار گیرند که تناسبی با تخصص و توانایی‌هایشان ندارند، و این موضوع نارضایتی و بی‌تفاوتی در بین معلمان را به همراه دارد. بنابراین، اصلاح و بهبود فرآیندهای تخصیص و جابه‌جایی نیرو، همراه با توجه ویژه به تخصص و انگیزه معلمان، می‌تواند نقش مهمی در ارتقاء کیفیت آموزش و کاهش مشکلات ناشی از کمبود نیرو و ناپیوستگی در آموزش ایفا کند.